glas

Glas is een hard, meestal doorzichtig materiaal, bij hoge temperatuur (ca. 1300 graden Celsius) gefabriceerd uit gesmolten zand, kalk en soda. 
Toepassingen van vlakglas zijn onder meer: ruiten in ramen en deuren, tafels e.d.; in de bouw wordt glas vaak toegepast als lichtopening en bescherming van een gebouw tegen weersinvloeden.
Het basismateriaal van glas, silicium, heeft een zodanige opbouw van de moleculen dat bij afkoeling geen kristallisatie optreedt. Hierdoor wordt het materiaal glasachtig. Het doorzichtig zijn van glas moet dan ook gezocht worden in de molecuulstructuur van het silicium (periodiek systeem van Lenntech). 

Speciale pagina's over glas:

  1. Glas in de oudheid (van Historische Vereniging Leerdam)

  2. Glassoorten, per glastype (van Steinfort)

  3. Glassoorten, per toepassing (van Steinfort)

  4. Het verre verleden (van Glaspunt)

  5. Van zand tot glas (van Glaspunt)

  6. Productie van glas (van Glaspunt)

  7. Productie vensterglas tot 1900, handmatig (van Glaspunt)

  8. Productie vensterglas vanaf 1900, mechanisch (van Glaspunt)

  9. Spiegelglas (van Glaspunt)

  10. Moderne productie vlakglas (van Glaspunt)

  11. Glas in de bouwkunst (van Glaspunt)

  12. Fabricage bijzonder glas (van Glaspunt)

  13. Eigenschappen van glas (van Steinfort)

  14. Ontwikkeling kwaliteit (van Glaspunt)

  15. Steinfort glas

  16. Specifieke glastermen (van Steinfort)

Soorten glas zijn o.m. (bron Glaspunt en Steinfort):
- brandwerend glas: gelaagd glas met blanke tussenlagen die opzwellen wanneer ze worden blootgesteld aan vuur
- craquelé-glas:  gelaagd glas waarvan de middelste ruit is stuk geslagen; doordat de "gebroken" ruit zit opgesloten tussen de andere ruiten kunnen de blokjes niet van hun plek
- draadglas: een glassoort met in het glas, als wapening, metalen draden in een meestal vierkant rasterpatroon
- dun glas: glas met een dikte tussen 0,4 mm en 2,0 mm, vervaardigd via het float- of trekproces en gewoonlijk bestemd voor geavanceerde industriële toepassingen
- figuurglas: glas waarop een patroon wordt aangebracht door het terwijl het nog zacht is tussen twee walsen te laten glijden, waarvan er één is voorzien van een decoratief patroon
- floatglas (vlakglas, vensterglas): glas dat wordt geproduceerd door gesmolten glas over een bad gesmolten tin te laten lopen, en vervolgens langzaam te laten afkoelen zodat een vlakke glasplaat wordt gevormd; het zo geproduceerde glas is bijzonder soepel; floatglas kan blank of gekleurd zijn, en er kunnen isolerende coatings op worden aangebracht, voor bescherming tegen de hitte of koude; floatglas dat volgens deze methode is geproduceerd, is in 1959 ontwikkeld door Pilkinton Brothers (de ruitkant die op het tin lag, de "tin side" of "bottom face", is verschillend van de "air side": het vermogen om egaal glad te worden, en daarmee de "zeembaarheid", is aan de tin-kant slechter dan aan de lucht-kant)
- gehard of thermisch bewerkt glas of veiligheidsglas: glas dat door een thermische of chemische behandeling sterker wordt gemaakt
- gelaagd glas: veiligheidsglas bestaande uit twee of meerdere glasplaten die worden verbonden met één of meerdere blanke of gekleurde plastic tussenlagen
- hoog-rendement glas (isolatieglas HR++): warmte-isolerend glas waarop een uiterst dunne, onzichtbare metaalcoating wordt aangebracht, waardoor het glas aanzienlijk beter geïsoleerd is tegen hitteverlies en kou
- melkglas: een doorschijnend glas dat door toevoeging van beenderas (beendermeel, calciumfosfaat, Ca3PO4), tinoxide (SnO2) of calciumfluoride (vloeispaat, CaF2) ondoorzichtig is gemaakt
- spiegelglas: (a) glas dat reflecterend wordt gemaakt door aan één zijde een zilverlaag aan te brengen (b) een oudere naam voor een betere kwaliteit vensterglas (spiegelglas dankt zijn naam aan het feit, dat het vroeger hoofdzakelijk voor het vervaardigen van spiegels werd gebruikt, terwijl het goedkopere vensterglas bestemd was voor beglazing; bij spiegelglas ontbreken de vaak hinderlijke trekstrepen van het vroegere vensterglas)
- verzilverd glas: verzilverdglas is reflecterend gemaakt door aan één zijde een zilverlaag aan te brengen
- constructief glas: glas dat dragend is  (structural glazing) of voor zeer specifieke constructieve of bouwkundige toepassingen (zeer breed, zeer lang, gebogen o.d., kijk eens bij IFS Building Systems en Octatube).


verleden: handmatige productie van glas:


een paar bijzondere toepassingen van glas:

voorbeeld van glazen deur en etsen (steinfort):


voorbeeld backpainten van glas (achterzijde glas behandeld voor achterwand keukenaanrecht o.d.; van dijken glas):

glazen vloer, beloopbaar (glass design and build):


Documentatie
- Brochure over vensterglas bij monumenten, van Cultureel Erfgoed

- Brochure over bouwglas van Cultureel Erfgoed


Met dank aan Steinfort glas en Glaspunt.

Zie vooral ook de Samenwerkende Glasbedrijven (veel info), Kenniscentrum Glas, Antiek encyclopedie Glas, Scheuten, Printen van glas (Balink Glas & Aluminium), Van Dijken Glas (back-painting van glas), Nissink Business Glass (veel verschillende soorten glas).

Zie ook eventueel structural glazing, bouwglas, draadglas, dubbelglas, figuurglas, gebrandschilderd glas, glas-in-lood, glasblok, glasdeur, venster.

Eng. glass; ruit is window, pane, windowpane