home  

discl. / ©, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Toets een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
(Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven voor de site, als auteur?
Mail even naar Joostdevree


voegovergang

 

voegovergang

Een voegovergang is meestal een voeg (tussenstuk) in een brugdek, viaduct of weg met als doel een begaanbare overgang te vormen tussen de betreffende delen van het brug- of wegdek. Een andere formuleringen zijn:
- "Een voegovergang is een constructie in een wegdek die er voor zorgt dat (onvermijdelijke) werking kan worden opgevangen." (Heijmans)
- "Voegovergangen vormen de overbrugging tussen het vaste landhoofd en een brugdek of tussen twee brugdekken onderling. Voegovergangen hebben als doel de passage van het verkeer mogelijk te maken over variabele voegopeningen." (Ballast-Nedam)

De werking van een civieltechnisch kunstwerk (brug, viaduct e.d.) wat betreft bijvoorbeeld rek en krimp wordt veroorzaakt door:
- temperatuur (uitzetting en inkrimping ten gevolge van temperatuur verschillen)
- leeftijd van het kunstwerk (of onderdelen daarvan); krimp en kruip bij recent gestorte betonconstructies
- belastingen ten gevolge van verkeer (denk bijvoorbeeld aan aslasten, vibratie, calamiteiten).

Bij brugdekken en viaducten is er een werkelijke scheiding tussen de dekdelen; deze voegovergangen worden meestal uitgevoerd in staal.
Bij de overige autosnelwegen wordt meestal een soort schijnvoeg gemaakt: het bovenste deel van het wegdek wordt bij de schijnvoeg in rubber of in bitumen uitgevoerd waardoor enige beweging van het wegdek mogelijk is.

Er zijn harde en zachte voegovergangen. Harde voegmassa's zijn van staal, beton of kunststof; zachte voegmassa's zijn van bitumeus materiaal.
Voegovergang bij langere brugdekken en viaducten zij meestal van een hard materiaal (vaak staal).
De soort overgang is mede afhankelijk van de gewenste omvang van de voeg, vaak is bijvoorbeeld 50 mm of minder voldoende, maar heel soms moet het zelfs 2000 mm zijn.


voegovergang met
lamellen bij een brugdek (m+p):


geluidsarme voegovergang met zaagtandvormige
lamellen (maurer):


voegovergang
rubber met stalen profielen bij een brugdek:


vingervoegovergang staal:


Benamingen bij de voegovergang
- de overgangsbalken: de (stalen) balken op de grens van de voegovergang en de aangrenzende wegverharding of brugdekverharding 
- voegovergang: de ruimte tussen de overgangsbalken
- voegspleet: de vrije ruimte tussen betonnen brugdelen dan wel een betonnen brugdeel en het landhoofd (de diepe opening in de constructie)
- afdekplaat: een plaat aangebracht aan de onderzijde van een flexibele voegovergang om de ruimte tussen betonnen brugdelen of een betonnen brugdeel en het landhoofd te overbruggen

Geluidseisen voegovergangen
Een voegovergang kan door het overrijdende verkeer geluidshinder veroorzaken. "Om aan te tonen dat een bepaald type voegovergang aan de geluideis kan voldoen, dient van dit voegtype de GeluidLabelWaarde (GLW) bekend te zijn."
De geluidsoverlast ter plaatse is mede afhankelijk van:
- de soort voegovergang (een flexibele voeg van een bitumeus materiaal geeft minder hinder dan een stalen vingervoeg)
- de grootte van een eventueel aanwezige dilatatieopening in het bovenste deel van het wegdek (meestal geldt: hoe groter de opening, des te meer geluidshinder)
- de hoek die de voegovergang maakt met het wegdek (de kruisingshoek; een schuine voegovergang geeft minder geluidshinder dan een voeg haaks op de rijrichting)
- de voeg moet zo vlak mogelijk zijn en een hoogteverschil met het aangrenzende asfalt is niet wenselijk (net als met kuilen e.d. geven deze vorm van onregelmatigheden extra geluidshinder)
- de geluidshinder die het normale wegdek geeft (bij een "stil" wegdek van een betonnen brug geeft een voegovergang eerder geluidsoverlast dan bij een wegdek of brugtype die toch al hinder veroorzaken).
Geluidstechnisch kunnen voegproducten worden ingedeeld in geluidsklassen. Met een "geluidlabel" kan eenvoudig worden nagegaan bij welke aangrenzende verhardingen en snelheidsgebieden een voeg zal voldoen aan de geluideis.
Let op: 
- smalle dilatatiesleuven kunnen sneller vervuild/verstopt zijn dan dilataties met ruimere openingen (die meer geluidshinder veroorzaken)
- een eenmaal gekozen voegovergang heeft een levensduur van 8 tot 20 jaar; geluidshinder daarvan blijft dus lange tijd bestaan. 


voegovergangen en de minder geluidshinder gevende variant (uit "stille voegovergangen gezocht!" van tollenaar en van loon, m+p;
klik op afbeelding voor de pdf);



Soorten voegovergangen


Voegovergangen zijn o.m. (met dank aan vooral "Voegovergangen" van J.S. Leendertz en J.H. van der Ven) :

- Bitumeuze overgovergang (flexibele massa voeg, flexible plug joints)
-
Rubberband tussen randprofielen (randprofielvoeg, rubbervoeg, nosing joint)
-
Mattenvoeg (matten voegovergang, mat joints)
-
Vingervoeg (uitkragende voegen, cantilever joints)
- Lamellenvoeg (lamellen voegovergang, "balkrooster")



1. Bitumineuze voegovergang (flexibele massa voeg)

De flexibele massa (bitumen met steenslag) neemt de rek/krimp-bewegingen op. De massa wordt ter plaatse van de voegspleet ondersteund door een plaat en door randprofielen (overgangsbalken) gescheiden van het asfalt van het wegdek. 
Dit type voegovergang wordt ook wel schijnvoeg genoemd, omdat op het oppervlak van het wegdek geen voegopening (dilatatie) is te zien.

Voordelen:
- nagenoeg geluidsarm
- snel te vervangen.

Nadelen:
- overspanning tot 50 m
- voegbreedte tot 30 mm
- slechts gering hoogteverschil mogelijk
- ongeschikt voor stalen kunstwerken en andere kunstwerken die veel bewegen met het verkeer
- ongeschikt bij toepassing van dek met rubber oplegblokken

Mogelijke problemen:
- scheuren in de voegmassa
- uitrijden bitumen (vooral bij bochten)
- spoorvorming.


"De voeg is samengesteld uit nauwkeurig geselecteerde steenslag die in een asfaltmolen wordt voorzien van een bitumenomhulling. Deze verwarmde steenslag wordt dan in een hotbox getransporteerd naar de werkplek. Op de werkplek wordt de steenslag aangebracht in de voegsponning, waarin een voegplaat is aangebracht om de voegspleet (tussen landhoofd en brugdek) af te dekken en om vervolgens laagsgewijze te vullen. De aangebrachte omhulde steenslag zal geheel worden gepenetreerd met een bitumineuze emulsie. Dit gebeurt totdat de bovenzijde van het asfalt is bereikt. Deze wordt dan afgestrooid met slijtvaste steenslag en aangewalst zodat er een vlakke voegovergang ontstaat." (Heijmans)
"De SN Prismo Joint bestaat uit een bitumineuze voegovergang met twee gietasfaltbalken aan weerszijden. Deze voegovergang is opgebouwd uit een laag steen en bitumen, een geogrid (inlage) en een toplaag steen en bitumen. De speciaal ontwikkelde bitumen kan grote rek opnemen, heeft goede hechtingseigenschappen en is zeer stabiel." (Smits Neuchâtel).

Bitumen speciaal: Brainjoint ("stil, naadloos, duurzaam en onzichtbaar"):
Brainjoint is een methode om met een afdekplaat en zogenoemd brugflex-asfalt een naadloze en daarmee stille voegovergang te verkrijgen (zie één van de afbeeldingen onder; Heijmans).

Bitumen speciaal: Prefab Silent Joint
"De Silent Joint® is een soort gewapende bitumineuze voegovergang, waarbij spiraalveren tussen hoekprofielen zorgen dat de spanningen in de voegovergang homogeen worden verdeeld over de breedte van de voegovergang. Tevens zorgen de hoekprofielen ervoor dat er geen schade kan optreden in het hechtvlak tussen het asfalt en de voegovergang." (Silent Joint)


benamingen voegovergang, (flexibele) voegmassa, afdekplaat, randprofiel en voegspleet (rijkswaterstaat):


aanleg flexibele voegovergang (
heijmans):


aanleg stille voegovergang brainjoint (heijmans):


flexibele voeg silent joint, met spiraalveren (silent joint):



2. Rubberband tussen randprofielen (rubbervoeg, rubber voegovergang)

De rek/krimp-beweging van het wegdek wordt opgenomen door een (meestal) niet dragende rubberafdichting (seal element), ingeklemd tussen twee randprofielen. De randen (nosings) kunnen zijn vaak vervaardigd uit staal, maar ook aluminium, staalvezelbeton en kunsthars worden toegepast als randprofiel.

Kenmerken:
- recht of schuin over het wegdek wordt een rubberband met randprofielen aangebracht 
- randprofielen dragen de verkeersbelasting
- het flexibele afdichtingsprofiel laat rek/krimp toe en is aanwezig voor de waterdichtheid
-
max. overspanning tot 120 m
- voegspleten tot 100 mm
- bewegingen in dwarsrichting tot 40 mm
- verticale beweging tot 10 mm

Voordelen:
- redelijk goedkope oplossing

Nadelen:
- randprofielen goed verankeren
- geluidshinder (door de randen en de opening)
- regelmatig onderhoud nodig (rubbers, randprofielen)
- vervangen rubber.

Speciaal rubberband: verruimingsvoeg
Een verruimingsvoeg is een dubbel uitgevoerde enkelvoudige voeg (dus twee smalle voegen evenwijdig aan elkaar), voornamelijk van het type rubber met stalen randprofiel.


rubberband met randprofielen (uit pdf
voegovergangen van j.s. leendertz en j.h. van der ven): 


rubberband met stalen randprofielen (schreiber brücken-dehntechnik):


aanleg/herstel rubberband met stalen randprofielen (
heijmans):


enkelvoudige voegovergang met rubberband, binnenpakket vervangen (
heijmans):


zogenoemde verruimingsvoeg met meer voegen (
heijmans):



3. Mattenvoeg (matten voegovergang)


Er zijn twee typen mattenvoegen: 
- De rek/krimp-bewegingen worden opgenomen door verlenging en verkorting:
    1a. gewelfde matten van rubber
    1b. geperforeerde matten van rubber met holle ruimtes zonder ingevulcaniseerde stalen onderdelen
- De rek/krim-bewegingen worden opgenomen door schuifvervorming:
    2a. gewapende mat met van rubber voorziene onderdelen.

Kenmerken (afhankelijk van het type):
- rubber mat die door de specifieke vorm rek- en krimp-capaciteit heeft
- voegspleten tot 160 mm
- bewegingen in dwarsrichting tot 50 mm
- verticale beweging tot 10 mm.

Voordelen:
- geluidsarm (alleen type 1b mits betrekkelijk smalle voeg)

Nadelen:
- slijtage bereden rubber oppervlak (type 1a, 1b, 2a)
- klapperen door slijtage (1a, 2a)
- klapperen door loslaten van mat (2a)
- boutverbinding gaat los (1a)
- mat vervangen uit één lengte (1a, 1b)
- gevoelig voor onnauwkeurigheden tijdens montage (1a, 2a)
- mat vervangen betekent ook vaak nieuwe ankers in nieuwe gaten (2a).


aanleg mattenvoeg, randvulling bitumeus (
heijmans):


mattenvoeg, gewelfd (uit voegovergangen van j.s. leendertz en j.h. van der ven):


mattenvoeg, geperforeerd (uit voegovergangen van j.s. leendertz en j.h. van der ven):


mattenvoeg, gewapend (uit voegovergangen van j.s. leendertz en j.h. van der ven):



4. "Vingervoeg" (uitkragende voegen, cantilever joints)

De voeg bestaat uit staalplaten met uitkragingen die om en om in uitsparingen grijpen (waardoor stalen vingers, zaagtanden e.d. ontstaan).

Kenmerken (afhankelijk van het type zijn grotere waarden mogelijk):
- stalen "vingers" waardoor een harde overgang ontstaat
- voegspleten tot 440 mm
- bewegingen in dwarsrichting tot 5 mm
- verticale beweging tot 3 mm.

Voordelen:
- minder vaak vervanging nodig (door het staal), dus langere levensduur dan de andere soorten voegovergangen
- vingerplaten en ankers zijn vervangbaar
- "voegovergangen zijn in principe redelijk geluidsarm, door toevoeging van een slijtlaag kan de geluidsproductie nog verder worden beperkt"

Nadelen:
- vervuiling door de open structuur
- open structuur dus hemelwaterafvoer nodig in de voeg
- verankeringen kunnen vermoeiing vertonen

Speciale varianten van de uitkragende voegen
Een variant is bijvoorbeeld het model dat scharnierend opgelegd is ter plaatse van vast steunpunt: "De dilatatie wordt opgenomen door in elkaar grijpende tandconstructies om de continuïteit van het wegdek te realiseren. De voeg is tegen opwippen geborgd door middel van een verende ankerconstructie aan één zijde. De voegen zijn afhankelijk van het type geschikt voor voegspleten tot 1000 mm en kunnen relatieve bewegingen in dwarsrichting opnemen van 5 mm. In verticale richting kunnen relatieve bewegingen tot 3 mm opgenomen worden."


vingervoegovergang staal:


aanleg vingervoegovergang (blokvoeg) (smits neuchâtel):



5. Lamellenvoeg (lamellen voegovergang, "balkrooster")


Lamellenvoegovergangen bestaan uit een aantal smalle stalen balken in de dwarsrichting van de weg met tussen de balken afdichtingsrubbers.

Er zijn verschillende typen lamellenvoegen.

Type Maurer

"Lamellenvoegen van het type Maurer bestaan uit een serie van stalen balkprofielen, ondersteund door dwarsdragers. De dwarsdragers zijn ondersteund en tegen opwippen geborgd in de brug en het landhoofd. De stalen balkprofielen worden op gelijke afstand gehouden door een stuursysteem. De waterdichtheid wordt bewerkstelligd door afdichtingsrubbers."


voegovergang met lamellen, type maurer (maurer):


geluidsarme voegovergang met zaagtandvormige lamellen,
type maurer (maurer):


"De continuïteit van het wegdek wordt gerealiseerd door balkprofielen (2) met tussenruimten in dwarsrichting van de weg. Iedere balk is voorzien van aangelaste dwarsdragers (3), die in een stalen doosconstructie (11) voorgespannen zijn opgelegd (5), (6). De dwarsdragers kunnen in langsrichting van de brug aan twee zijden bewegen over de opleggingen. De dilatatie wordt evenredig verdeeld over de afstanden tussen de balkprofielen door stuurveren.(7). De gehele constructie is verankerd aan een betonnen dekconstructie (9), (10), of gelast aan een stalen dekconstructie. De constructie is waterdicht door v-vormige afdichtingsrubbers (8)."

Kenmerken (afhankelijk van het model):
- meervoudige stalen profielen met flexibele rubber dichtingen, waardoor een harde overgang ontstaat (er is ook een type met kleine zaagtanden dat meer geluidsarm moet zijn)
- voegspleten van 160 tot 640 mm
- bewegingen in dwarsrichting van 10 tot 20 mm
- verticale beweging van 10 tot 80 mm.

Voordelen:
- geluidsarm door meervoudige smalle voegen
- grotere "voegen" mogelijk

Nadelen:
- onderhoud nodig om rubbers schoon te houden, vooral op de minder bereden delen
- veroudering en slijtage van de vele onderdelen.

Type Mageba

"De continuïteit van het wegdek wordt bij het type Mageba gerealiseerd door balkprofielen met tussenruimten in dwarsrichting van de weg. Iedere balk is voorzien van een beugelconstructies. Deze beugelconstructies verbinden de balkprofielen met de dwarsdragers door middel van een oplegging boven en een aandrukveer onder. De dwarsdragers zijn in stalen doosconstructies (kasten) voorgespannen opgelegd.
De dwarsdragers kunnen aan één zijde in langsrichting van de brug bewegen over de opleggingen. De dilatatie wordt evenredig verdeeld over de afstanden tussen de balkprofielen door stuurveren (hier niet weergegeven), die tevens de balk stabiliseren. De gehele constructie is verankerd aan een betonnen dekconstructie, of gelast aan een stalen dekconstructie.
De constructie is waterdicht door v-vormige afdichtingsrubbers."


lamellenvoeg type mageba:


Kenmerken (afhankelijk van het model):
- meervoudige stalen profielen met flexibele rubber dichtingen, waardoor een harde overgang ontstaat
- voegspleten van 160 tot 2400 mm
- bewegingen in dwarsrichting tot 12 mm
- verticale beweging tot 32 mm.

Voor- en nadelen vergelijkbaar met de andere typen lammelenvoegovergangen.

Type zwenktraversen (ook Maurer)

"De continuïteit van het wegdek wordt gerealiseerd door balkprofielen met tussenruimten in dwarsrichting van de weg. Iedere balk is voorzien van een beugelconstructie. Deze beugelconstructies verbinden de balkprofielen met de dwarsdragers door middel van een oplegging boven en een aandrukveer onder. De dwarsdragers zijn in stalen doosconstructies (kasten) voorgespannen opgelegd. De dwarsdragers kunnen aan één zijde roteren in het horizontale vlak en aan de andere zijde roteren in het horizontale vlak zowel als transleren in een richting met een hoek van de bewegingrichting van de brug bewegen over de opleggingen. De dilatatie wordt evenredig verdeeld over de afstanden tussen de balkprofielen door de koppeling van de balken met de dwarsdragers die kunnen transleren en roteren (Schaarlampsysteem). De gehele constructie is verankerd aan een betonnen dekconstructie, of gelast aan een stalen dekconstructie. De waterdichtheid van de constructie wordt bereikt door v-vormige afdichtingsrubbers."

Kenmerken:
- meervoudige stalen profielen met flexibele rubber dichtingen, waardoor een harde overgang ontstaat
- geschikt voor grote en complexe bewegingen
- geschikt voor gebruik in gebieden waar aardbevingen op kunnen treden
- voegspleten van 160 tot 2000 mm
- bewegingen in dwarsrichting tot 1000 mm (?)
- verticale beweging van 10 tot 45 mm

Overige voor- en nadelen vergelijkbaar met de andere typen lammelenvoegovergangen.


voegovergang type zwenktraverse (maurer):


Documentatie
- Richtlijnen voor flexibele voegovergangsconstructies (van Rijkswaterstaat)

- Voegovergangen (van J.S. Leendertz en J.H. van der Ven)

- Geluideisen voegovergangen (van Rijkswaterstaat)

- Stille voegovergangen gezocht! (van C.C. Tollenaar en R.C.L. van Loon, M+P)

Met dank aan o.m. Maurer, Smits Neuchâtel, Schreiber Brücken-Dehntechnik, M+P, Rijkswaterstaat, Heijmans (Brabotech is in 2018 door Heijmans overgenomen), Silent Joint

Verg. dilatatie, voeg.


Eng. joint, expansion joint; 
Du. Fahrbahnübergang, Dehnfug