buisje van karsten

Ook: Karstenbuis, Karstenpijp, methode van Karsten. Het "buisje van Karsten" wordt toegepast om na te gaan hoe groot het wateropnemend vermogen is van metselwerk, beton, pleisterwerk e.d. 

Enige tijd na hydrofoberen (impregneren) van bijvoorbeeld metselwerk is het vaak wenselijk te weten in welke mate de gevel vocht absorbeert. Het open buisje van Karsten wordt met een soort kleefklei op het metselwerk bevestigd en met water gevuld tot vrijwel bovenaan, het nul-niveau. Wanneer het metselwerk water opneemt zal het waterniveau in het buisje zakken. Na een aantal minuten wordt de door het metselwerk opgenomen hoeveelheid water afgelezen via de maatverdeling op het buisje van Karsten. De opgenomen hoeveelheid is bepalend voor het (resterend) absorptievermogen van het metselwerk.

De informatie is afkomstig van SB Solutions en Remmers Bouwchemie.

Is het hydrofoberen geslaagd?
Wanneer de waterabsorptie bij het uitvoeren van de test met de glazen pijp in de overgrote meerderheid van de gevallen (vrijwel) nul is, dan is de waterwerende behandeling geslaagd geweest.

Methode
De methode "bestaat erin de hoeveelheid water te meten, die afhankelijk van de tijd via het behandelde oppervlak in de ondergrond kan dringen. De waterdruk op het oppervlak wordt bepaald door de hoogte (98 mm) van het waterniveau in de gebruikte pijp en komt overeen met een windkracht bij een windsnelheid van ongeveer 40 m/s (140 km/h), loodrecht op het meetoppervlak."

Toepassing 
- de Karstenpijp wordt op het testoppervlak gekleefd met speciaal daartoe bestemde butylkoord (een soort kleefklei)
- de pijp wordt met water gevuld met behulp van een spuitfles, tot het nul-niveau (de 0-merkstreep bovenaan het buisje)
- men leest en noteert na 5, 10 en 15 minuten het waterniveau in de glazen buis (meetnauwkeurigheid van de streepjes is 0,1 ml)
- de mate van waterabsorptie stemt overeen met het niveauverschil na 5 en na 15 minuten (delta 15-5), uitgedrukt in ml
- deze waarde vertegenwoordigt de hoeveelheid water die in 10 minuten kan geabsorbeerd worden door de ondergrond (ideaal is vrijwel nul)
- in de praktijk moeten minimaal 2 metingen uitgevoerd worden: één op de baksteen of natuursteen en één op een voeg, maar bij voorkeur meer metingen.

Opmerkingen
- na het aanbrengen van een watergedragen hydrofoberend product is het aanbevolen ca. 8 dagen te wachten (tot volledige polymerisatie) vóór een kwaliteitscontrole uit te voeren met de methode van de Karstenpijp
- bij waterwerende producten op solventbasis mag de kwaliteitscontrole 24 uur na het aanbrengen van het product worden uitgevoerd
- de test vindt plaats op een paar locaties op het metselwerk en bij voorkeur met droog weer (vochtig metselwerk kan mogelijk minder water opnemen of juist meer door de waterzuigende werking van het vocht in het metselwerk)
- voordat de test wordt uitgevoerd is het handig met de spuitfles even wat water te spuiten op het metselwerk (niet op de plaats waar getest wordt), om te zien hoe de algemene conditie is van het metselwerk wat betreft waterabsorptie
- bij slecht voegwerk (putjes, gangen e.d.) zal sowieso meer water worden opgenomen (als het goed is, is het voegwerk hersteld voordat men ging hydrofoberen...)
- wanneer een aantal jaren  na hydrofoberen de meting wordt uitgevoerd, kan door verwering van de toplaag van het metselwerk in eerste instantie het waterniveau een paar streepjes zakken tot het stil blijft staan; dit initiële absorberen van enig water heeft nagenoeg geen invloed op het waterwerende karakter van het metselwerk (het is hier echt de toplaag van het metselwerk die wat water opneemt).
- voor het bepalen van het wateropnemend vermogen van een baksteen die nog niet gemetseld is: zie de Initiële Wateropzuiging of het Hallergetal.

Naar Documentatie

testje op een gevel die een aantal jaren geleden gehydrofobeerd is; het waterniveau zakt niet (bij deze persoonlijke proef was het niet nodig het buisje geheel te vullen); dit metselwerk is waterwerend gebleken (foto joostdevree, met dank aan remmers):

test op een gevel die nooit waterwerend behandeld is; noord-zijde, er was geen noodzaak deze muur te impregneren; rechts een natte plek waaruit blijkt dat de test met alleen wat water uit het spuitflesje al aangaf dat deze muur sterk waterabsorberend is (foto joostdevree, met dank aan remmers):

koffertje met attributen voor de test met het buisje van karsten (sb solutions):

tabel om meetresultaten in te vullen; klik voor groter (sb solutions):

buisje van karsten op beton (sachverständigen-bedarf):

buisje van karsten op grof pleisterwerk (sachverständigen-bedarf):

een vergelijkbare methode: het buisje van pleyer met twee aanvoeren vanuit het spuitflesje, doppel-spritzschlauch (sachverständigen-bedarf):

Documentatie

- Handleiding Karstenbuismethode (van SB Solutions)

De benaming buisje van Karsten is afkomstig van Prof. Rudof Karsten, auteur van het boek Bauchemie mit Ursachen, Verhütung und Sanierung von Bauschäden. 

Zie eventueel lekdetectie.

Du. Wassereindringpruefer nach Prof. Karsten