Een
bouwteam is een aantal mensen dat al in een vroeg stadium van de bouw vanuit hun
specifieke deskundigheid regelmatig overleggen om ontwerp en realisatie van
een bouwproject sneller en vooral beter te laten verlopen.
Doelen en subdoelen van een bouwteam zijn vooral:
- de faalkosten te verlagen (minder
kosten)
- het bouwproces goed te laten verlopen (minder tijd), door meer gefundeerde
afwegingen in alle bouwfasen, afstemming van de werkzaamheden, minder
beslismomenten, minder stops en opnieuw uitvoeren tijdens het bouwproces
- in een vroeg stadium de mogelijkheden en onmogelijkheden van een opdracht of
ontwerp te inventariseren; de vakkennis van alle partijen optimaal te gebruiken
(aannemer, constructeur, installateur e.d.)
- overleggen over alternatieven m.b.t. mogelijkheden, producten, materialen,
kosten, tijdlijnen
- afstemmen van de werkzaamheden
- één aanspreekpunt in alle fasen van het bouwproces
- tevredenheid bij alle partijen.
Bouwteams zijn soms noodzakelijk geworden om de volgende redenen:
- de werkzaamheden worden steeds verder opgedeeld met als gevolg steeds meer
onderaannemers en het uiteenvallen van verantwoordelijkheden; de
verantwoordelijkheid is verdeeld; het bouwproces lijkt een aaneenschakeling van
onderling nauwelijks afhankelijke taken
- vaak bepaalt de architect de productkeuze voor ruwbouw; de kennis van de
architect is door de veelheid aan nieuwe producten, toepassingen,
materialen en wetgeving niet meer in staat alle afwegingen te maken; daarnaast
is de architect minder toereikend om als bouwcoördinator (bouwmeester) te
fungeren
- de toegenomen concurrentie resulteert vaak in minder nauwkeurig werk, ook al
in de ontwerpfase, en materialen van inferieure kwaliteit; belangrijke reden
hiervoor is dat immers vaak de laagste offerte wordt gehonoreerd; de
opdrachtgever acht zijn rol ondergeschikt aan het feitelijke eindresultaat
- iedereen in het bouwproces zelf (ondernemingen, leveranciers, uitvoerders,
bouwvakkers) is steeds meer op het eigenbelang en op geld gericht, niet op het
leveren van kwalitatief goed werk; dit wordt wel het "vechtmodel"
genoemd met als resultaat faalkosten en
bouwfouten; er wordt door de uitvoerder
geen prijs gesteld op het signaleren van onvolkomenheden; niemand voelt zich
verantwoordelijk - opzichters bestaan niet echt meer in de bouw; voor veel uitvoerders lijkt
te gelden: er hoeft geen verantwoording te worden afgelegd - in de bouwopleidingen lijkt vakmanschap soms ondergesneeuwd, wellicht door
nieuwe materialen, methoden e.d. maar ook door het verschil in inhoud en
kwaliteit van de opleiding; verbeter de koppeling tussen bedrijfsleven en
opleidingen - de lijn van bouwpartij naar degene die bevoegd is een beslissing te nemen,
is in alle bouwfasen lang; het duurt lang voor een beslissing is genomen (in het bouwteam zijn de lijnen bekend en zeer kort; beslissingen kunnen
hier vrij snel worden genomen)
- de doorlooptijd van een tussentijdse aanpassing van de functionaliteit of
uitvoering, door de opdrachtgever voorgesteld, is vergelijkbaar lang; het
duurt lang voordat de gevolgen van tussentijdse aanpassingen zijn
"doorgerekend" (in een bouwteam aanzienlijk te versnellen)
- er komt steeds meer wetgeving die extra eisen stelt aan de manier van
aanbesteden, maar ook aan energiezuinigheid, duurzaamheid, brandveiligheid e.d.
(denk in dit verband ook aan Europese wetgeving versus eigen wetgeving).
Een bouwteam kan, mede afhankelijk van de omvang van het bouwproject en van de
gestelde doelen, verschillend van samenstelling zijn:
- architect
- hoofdaannemer en onderaannemers
- constructeur
- installateur
- de opdrachtgever of ontwikkelaar, bv. ivm. veranderingen in het ontwerp
of de uitvoering die, met dezelfde functionaliteit en kwaliteit, kosten en tijd
besparen (of het project nu wat duurder maakt maar in de toekomst veel kosten
bespaart)
- eventueel het bedrijf dat het onderhoud van het gebouwde gaat uitvoeren
(exploitatie, energieverbruik, levensduur van materialen en installaties)
- anderen kunnen, meestal tijdelijk, aan het bouwteam speciale adviseurs worden
toegevoegd, zoals bv. de leverancier van bouwelementen (bij innovatieve
oplossingen of als de kennis van een product in een bepaalde toepassing niet
bekend is), deskundigen mbt. brandveiligheid, interieurarchitect, tuinarchitect.
Soms wordt een bouwteam door de opdrachtgever (klant, projectontwikkelaar)
samengesteld of ingehuurd, soms door overige belanghebbenden (bv. een
langdurende samenwerking tussen architect en aannemer).
De werkingsduur van een bouwteam omvat vrijwel het gehele bouwproject, grof
aangegeven van voorontwerp tot oplevering, hoewel ook een beperkter
traject voorkomt.
Andere aspecten:
- de term bouwteam geeft goed weer wat de bedoeling is: in teamverband het
gehele bouwproces opzetten en stroomlijnen (de term bouwgroep geeft minder
homogeniteit, samenspel en gerichtheid aan); voor heilige huisjes en egotrippers
is geen plaats
- in alle bouwfasen dienen de documenten inhoudelijk goed gecontroleerd te zijn
op juistheid en volledigheid (voorontwerp, definitief ontwerp,
bestekken enz.); bij bespreking van die
documenten in een bouwteam komen, door aanwezigheid van de diverse disciplines,
"vanzelf" onduidelijkheden, onjuistheden en onvolkomenheden aan het
licht
- meestal fungeert het bouwteam vooral als overlegorgaan, maar het bouwteam kan
ook het ontwerp maken e.d.
- hoewel het om overleggen gaat: in ieder geval mag er geen sprake zijn van een
vergadercultuur, maar gaat het om de doelgerichtheid
- een enkele keer kan een bouwteam juist minder positief werken: als het project
betrekkelijk klein is en er toch teveel "overleggers" zijn (onnodige
tijd en kosten).
Overigens, aspecten die, naast bouwteams, een positieve invloed kunnen hebben op
het bouwproces:
- alle belanghebbenden maken gebruik van één model waaruit gewerkt
wordt zodat niet elke discipline zijn eigen (vaak verouderde) afslag heeft van
het betreffende bouwdocument (virtueel
bouwen, NLCS, BIM Bouwinformatiemodel e.d.)
- als ook het onderhoud van het gebouwde bij het project behoort, wordt
verwacht dat de uitvoerende partij zo zeker mogelijk wil zijn over de kwaliteit
van het gerealiseerde
- als de bouwopgave is opgesteld met parametrisch
ontwerpen (de vele variabelen maken het ontwerp flexibel, gemakkelijk
aanpasbaar)
- steeds belangrijker zal worden op welke partij je wel en op welke je niet kunt
"bouwen" (naast eigen ervaringen kan hier de registratie van
constructieve bouwfouten een rol spelen); een shortlist van bedrijven
waarmee goede ervaringen zijn opgedaan (als die bedrijven nog bestaan of, bij
conglomeraten, in die samenstelling).
Ketenintegratie is het integreren van alle partijen van een bouwproject,
een modeterm die eigenlijk gewoon een bouwteam impliceert.