rabatdeel

Een rabatdeel is oorspronkelijk een houten deel met messing en groef en een profilering dat onder andere voor schuttingen en buitengevels gebruikt wordt. (Rabat is o.m. de groef in het houten deel waar het andere houten deel ingeschoven wordt.) Vaak worden rabatdelen onzichtbaar bevestigd aan de ondergrond. De ondergrond bestaat meestal uit verticale latten bij horizontale bevestiging en horizontale regels bij verticale bevestiging.

Door het duurzame karakter wordt tegenwoordig vaak hardhout toegepast, zowel inlands als buitenlands. Vooral bij houten delen is het belangrijk te weten hoe het hout onder invloed van het weer van kleur verandert: sommige soorten worden grijs, andere worden geelachtig of blijven hun tint redelijk behouden, onder meer afhankelijk van de afwerking van het hout (behandeling met ultra-violet-bestendige lak e.d.).

Tegenwoordig worden ook vaak kunststof rabatdelen, tot 6 m lengte, die weerbestendig zijn en daardoor nagenoeg onderhoudsvrij. De kunststof rabatdelen zijn ongevoelig voor schimmels en bacteriën. 
Ook zijn er rabatdelen van het brandveilige vezelcement.

Rabatdelen zijn in verschillende soorten, maten en (RAL-)kleuren leverbaar, voor horizontaal en verticaal gebruik, desnoods diagonaal, met en zonder lucht in het inwendige, glad of met een houtnerf, enkel of dubbel rabatdeel. 

Omdat de term "rabatdeel" een wat ouderwetse klank heeft, worden ze vaak gevelpanelen genoemd (panelen zijn meestal wat breder maar de nieuwere "rabatdelen" zijn dan ook vaak wat breder dan die van vroeger), zie ook bij gevelbekleding.
Let op bij houten delen als gevelbekleding:
- onbehandeld gaat het hout vaak vergrijzen (daar moet je van houden, anders goed behandelen met ene kleurolie of -lak)
- verkleuring door de zon gaat meestal niet gelijkmatig over het gehele vlak van de gevel waardoor een lelijk of anderszins ongewenst totaalbeeld ontstaat (de zon komt moeilijk onder dakranden, raamdorpels, overstekken en achter bomen e.d.)
- sommige houtsoorten werken vaak meer dan andere (gevolg: scheuren, openingen, krom trekken, scheluw). 

De eerste afbeelding onder toont een profiel van een houten rabatdeel van de Arnhemse Fijnhouthandel, bijvoorbeeld in western red cedar *), foutvrij en spintvrij hout, 
en verder voorbeelden van diverse typen rabatdelen:
- mes en groef schrootje

- zweeds rabat

- halfhouts rabat

- channel siding (en met messing en groef: dubbel rhombus en triple rhombus)

- fins rabat

- dubbel rabat.

De term channel siding is Engels voor "kanaal gevelbekleding": het "kanaal" is de lage ruimte die bij het in elkaar schuiven van twee rabatdelen ontstaat (zie de foto verderop). Door het rechtere, strakkere kanaal bij de overlapping van de rabatdelen ogen channel sidings (en fins rabat) wat meer hedendaags dan de andere soorten, vooral als de delen verticaal worden toegepast. 

Veel houtsoorten vergrijzen na een aantal jaren. Hoewel veel architecten beweren dat hun voorkeur daarnaar uitgaat, oogt dat grijs vaak nogal goedkoop. Het vergrijzen is aardig te vermijden door een goede olie toe te passen of bijvoorbeeld van Siberisch lariks gebruik te maken die geïmpregneerd is met kokende olie.

De getoonde kunststof rabatdelen zijn van Keralit (Maatgarant) en Vinyplus, maar andere leveranciers/producten zijn o.m. Novicell (volschuim) en Profex (volschuim).  
Ook Rockpanel, dat bestaat uit anorganische steenvezels van Rockwool samengekleefd door een thermohardend bindmiddel, is beschikbaar in rabatdelen.

rabatdelen van hout voorbeelden van verschillende types rabat mes en groef schrootjes (resp. houtconstructies zwiers 1920,  dekker hout en gadero):
zweeds rabat (resp. dekker hout en gadero):
halfhouts rabat (resp. dekker hout en gadero):
en een kijkje van opzij bij halfhouts rabat (gadero):
een doorsnede van een halfhouts rabatdeel:
channel siding (siberisch lariks, het "kanaal" is wat rechter, hoekiger dan de meer glooiende profilering bij halfhouts rabat; het "kanaal" is de lage ruimte die bij het in elkaar schuiven van twee rabatdelen ontstaat, channel sidings worden vaak verticaal toegepast, gadero):
dubbel rhombus (soms: dubbel blokporfiel), een speciaal type channel siding met twee "kanalen" en messing-en-groef (bax douglashout):
voorbeeld van dubbel rhombus channel sidings, verticaal, in zwart (geven hout):
triple rhombus (soms: triple blokprofiel), een speciaal type channel siding met drie "kanalen" en messing-en-groef (houtvakman):
fins rabat (modiwood via gevelnet):
dubbel rabat (gadero):
diverse rabatdelen van kunststof
youtube-filmpje:

rabatdelen van rockpanel (rechts) en twee andere soorten rockpanel; klik voor groter:

woning met gevelbekleding van kunststof rabatdelen; klik voor groter (milin):

kunststof rabatdelen van keralit (maatgarant):

De term rabat betekent in deze omgeving "strook".

Verg. potdekselen.

Eng. matchboard, tongue-and-groove board, shiplap board

*) Behandeling van Western Red Cedar (van WRC Export Association)