landhoofd

Ook: bruggenhoofd; soms: walhoofd. Specifiek voor bruggen geldt: het landhoofd is het steunpunt van de brug in de oever en wordt meestal gevormd door een uitbouw van of aanbouw aan de oever. Algemener gesteld is een landhoofd "de overgang van een grondlichaam naar een brug, sluis, viaduct of aquaduct". 

Een landhoofd heeft soms niet alleen de functie de verticale krachten van de brug door te geven aan de vaste grondslag (het landhoofd als rustpunt van de brug), maar kan ook een deel van de horizontale trekkrachten opnemen (het landhoofd als verankeringspunt voor de draagkabels). Bij een hangbrug en een tuibrug moet het landhoofd stevig verankerd zijn in het grondlichaam (de oever).

Als het landhoofd van een brug of viaduct vrij laag is, kan vaak volstaan worden met een talud aan de open zijden van het landhoofd. Als een talud niet mogelijk is op die locatie, of het is een hoog uitgevoerd landhoofd, dan wordt het landhoofd meestal van verticale wanden voorzien.

Als de locatie het toestaat, is het gebruik van aanbruggen aan te bevelen: de aanbruggen verbinden de hoofdoverspanning ("de brug") met het land. Het gebruik van aanbruggen verkleint de lengte van de brug zelf waardoor deze meestal minder gecompliceerd is uit te voeren. Pijlers in het water en op het land fungeren als ondersteuning van de aanbruggen (zie de onderste foto).
Een brug die "open" staat, belemmert het erover rijdende verkeer aanzienlijk. Als er veel "hoog verkeer" is (hoge schepen) dient een brug toch een zo klein mogelijk aantal malen per dag te worden geopend. De hoogte van de brug is dus afhankelijk van het gewenste verkeer dat er ongestoord onder door moet kunnen varen. Bij een hoge brug zijn vaak lange aanbruggen nodig.

Soms wordt het landhoofd uitgebreid met bijvoorbeeld een kantoor voor de brugwachter of sluiswachter.

klik op de meeste afbeeldingen voor groter landhoofd met trap en bijzondere vorm (ontwerp ipv delft):

landhoofden in aanbouw, fietsersbrug bergiersland:

landhoofd spoorbrug bij gennep (foto j.h. artelhoff, het utrechts archief):

landhoofd viaduct houten met verfraaiing in de wanden (noeplast):

landhoofd met brugwachtershuis bij spoorbrug nijmegen, 1878, ontwerp pierre cuypers (nijmegen)

landhoofden met omvangrijke pylonen, clifton suspension bridge, 1864 (arpingstone, wikipedia):

enorme landhoofden van de sluis bij lith (brabants historisch informatie centrum):

het landhoofd is te herkennen door de lange aanbruggen van de brienenoordbrug in rotterdam (foto beeldbank rijkswaterstaat):

Verg. bovenhoofd.

Eng. abutment, notch pier