schoorstand, schuine stand

Ook, soms: schoorhelling. Schoorstand is de bewust aangebracht schuine stand ten opzichte van de verticale as of ten opzichte van de horizon (het horizontale maaiveld), bijvoorbeeld de schuine stand van een heipaal. Een paal die schuin staat wordt een schoorpaal genoemd (schoor betekent schuin).
Opmerking: de term scheefstand bij voorkeur niet gebruiken voor schoorstand. Scheefstand is het meestal onopzettelijk schuin staan van een geheide paal; bij teveel scheefstand moet een paal worden afgekeurd.

Wanneer wordt een heipaal in schoorstand toegepast?
Schoorstand kan nodig zijn als er (ook) horizontale krachten kunnen optreden op de constructie / fundering / heipaal, bijvoorbeeld bij landhoofden (bruggenhoofden), kades, pijlers bij bruggen en viaducten e.d. Meestal worden schuin geplaatste palen gecombineerd met verticaal geplaatste palen om de constructie te beschermen tegen horizontale (zijdelingse) krachten en om de (directe en resulterende) verticale krachten door te geven naar de vaste ondergrond.
De horizontale krachten zijn meestal geringer dan de verticale; op (niet al te) schuin geplaatste palen komt dus vaak minder horizontale kracht te staan dan de verticale kracht op verticale palen.
De schuine stand staat aan de andere zijde van de richting van de horizontale kracht.

Welke schoorstand is acceptabel en waarom?
Welke hoek een schuin geplaatste heipaal maximaal mag maken, is waarschijnlijk o.m. afhankelijk van:
- de horizontale kracht (windbelasting, gronddruk e.d.)
- het soort paal (materiaal, omvang, buigzaamheid e.d.)
- de grondsoort (zand, klei, veen e.d.)
- de lengte van de paal
- de afstand tussen de schoorpalen (en de verticale palen)?

De schoorstand wordt gegeven door een verhouding, bijvoorbeeld 5:1 waarbij geldt:
- benaming is "vijf op één"
- bij het schuin inheien van een paal geeft dit aan "5 loodrecht naar beneden en 1 opzij" (dus ca. 10 graden met de normale as, de verticaal). 
Andere veel voorkomende schoorstand van heipalen is 3:1 (hoek van ca. 20 graden met de verticaal). 
Een schoorstand van 1:1 correspondeert met 45 graden; deze stand komt bijvoorbeeld voor bij trekpalen met groutanker: "de palen worden op een speciale manier gehesen en door de makelaar ondersteund" (bijvoorbeeld bij kademuren); de kraan houdt de makelaar in de juiste hoek en positie.
Let op: 
- voor de helling van bijvoorbeeld een inrit wordt meestal de notatie 1:5 ("één op vijf") gebruikt, zie afbeelding verderop
- ook voor de helling van een schoorpaal wordt helaas soms de term 1:3 e.d. gebruikt i.p.v. 3:1.

Aandachtspunten
- Schoorstand van een paal betekent dat de aanhechting met de "fundering" (landhoofd e.d.) extra aandacht vraagt. Bij horizontale belasting heeft de schuin geplaatste paal immers de neiging uit het fundament te breken waar de paal onder/aan bevestigd is. (Overigens, ook het fundament heeft de neiging te verschuiven door de horizontale krachten; denk aan kademuren die schuin komen te staan, "naar buiten komen", onder de horizontale druk van de kade.)
- Door verticale en horizontale krachten en het gewicht van bijvoorbeeld opgebrachte aarde kan er vooral in klei- of veengrond een moment ontstaan waardoor de paal de neiging heeft te draaien (torsie) en dus uit het fundament te breken.
- Door de schuine stand kan, bij een kleine afstand tussen verticale palen en schoorpalen of bij een grote hellingshoek, mogelijk een conflict ontstaan met de verticale palen (elkaar raken, de grond teveel roeren).
- Schoorstand voorover wil zeggen dat het hoogste punt van de schuine heistelling zich boven-vóór de heimachine bevindt en schoorstand achterover bevindt het hoogste punt zich boven-achter de heimachine (afbeelding).
- Ook worden regelmatig palen in een poer onder een geringe helling geplaatst (om de afmetingen van de poer te kunnen beperken).
- Arbo-catalogus, bij een verstelbaar platform: "bij schoorstanden dient de werkbak/kooi geborgd te worden aan de verstelbaar werkplatformslede".
- Significantie. Meestal wordt er een schoorstand-ontwerp gemaakt door de constructeur, bijvoorbeeld 3:1. Dat betekent ook werkelijk 3:1 en niet 2,9:1. Die "3" lijkt onnauwkeurig, niet significant. In dit geval het het bijna niets te maken met nauwkeurigheid, maar 3:1 rekent gemakkelijk en 18,43 graden niet.
- Fors schuine schoorstanden van bijvoorbeeld 3:1 vereisen een speciale hei-installatie. 
- Bij een zeer kleine schuine stand wordt ook wel eens over een excentrische paal gesproken (paal die niet exact verticaal onder de paalkop staat, bewust of veroorzaakt door puin o.d.).

inheien van een paal met schoorstand (design of piles in denmark, researchgate):

schoorstand bij fundering van een amsterdamse kade; de horizontale kracht komt hier van links (van de kade) dus de schuine stand is onderaan naar rechts (amsterdamse binnenstad):

schoorstand bij "normale" palen van ca. 5:1 en bij een trekpaal met groutanker van ca. 1:1 (tu delft):

schoorstand van 5:1 bij een heipaal:

schoorstand van 1:5 bij een oprit of inrit:

schoorstand, links voorover en rechts achterover (van den heuvel werkendam):

voorbeeld van een constructie met schuine palen en verticale palen, horizontale en verticale krachten (ascalew abebe & dr. ian g.n. smith, school of the built environment, napier university, edinburgh):

Met speciale dank aan o.m. Verhoef Funderingstechnieken.

Afbeelding rechtsboven van Volker Staal Funderingen.

Verg. op vlucht (uit het lood, enigszins schuin), te lood (loodrecht).

Eng. heipaal in schoorstand is raking pile, batter pile, brace pile, spur pile; schuine stand (hoek) is inclination