lift

Een lift is een meer of minder verticaal transportmiddel om goederen of personen naar verschillende niveaus te brengen. Meestal bestaat een lift uit een cabine of kooi die in een schacht op en neer bewogen wordt; verder is er meestal een tegengewicht en elektronische besturing.

Liften zijn te onderscheiden naar verschillende gezichtspunten: autolift, beddenlift, bouwlift, cabinelift (kooilift), goederenlift, huislift, hydraulische lift, industrielift, kettinglift, kleingoederenlift, mastheffer, ladderlift, mindervalidenlift, paternoster, personenlift, platformlift, schaarlift, spindellift, tractielift, traplift / hanglift, ziekenhuislift.
Combinaties van de diverse soorten zijn uiteraard mogelijk, omdat de lift vanuit meer gezichtspunten benaderd kan worden, bijvoorbeeld wat vervoerd wordt (personen) en de aandrijving (tractielift), of een een manier van "omhoog brengen" (platformlift) en een gesloten kooi (cabinelift).

- Wat vervoerd wordt
Personenlift, goederenlift (vrachtlift), mindervalidenlift (invalidenlift), kleingoederenlift (dossierlift, spijzenlift, spijslift, kleine goederenlift, bijvoorbeeld in restaurantkeukens), autolift, industrielift (bijvoorbeeld speciaal explosieveilig), scheepslift (schip plus water in een bak), verhuislift (ladderlift; om verhuisdozen en grotere goederen te verplaatsen), ziekenhuislift (of beddenlift, speciale grootte e.d. vanwege vervoer van zieken op bedden).

- Toepassing
Goederenlift, personenlift, goederen/personenlift (winkel, magazijn), bouwlift, jumplift, mindervalidenlift (bij entree of bordes, minder dan 3 meter hoog), platformlift (meer dan 3 meter hoog), woonhuislift, ziekenhuislift (beddenlift), verhuislift (ladderlift), shuttlelift (snelle lift met weinig stopplaatsen), panoramische lift (bijvoorbeeld glazen kooi en schacht).

- Methode van hijsen (soorten aandrijving, zie afbeelding rechtsboven)
Tractielift: een kabel aan de bovenzijde van de cabine of kooi, katrol bovenaan en tegenwicht aan andere zijde.
Hydraulische lift of elektro-hydraulische lift: één of meer cilinders bewegen de liftkooi door oliedruk; verschillende typen mede afhankelijk van de plaats van de motor bijvoorbeeld rugzak of tandem, over het algemeen kleinere hoogten mogelijk dan tractieliften, 25 m als maximum hydraulisch. Een bijzonder type is een schaarlift (schaarheftafel, heftafel, laad-en-los-lift). Een mastheffer is een eenvoudige vorm van een hydraulische lift met één cilinder (mast).
Trommellift: bij een trommellift worden de hijskabels opgewonden en afgewonden rond een trommel. Hier is geen tegenwicht nodig. Trommelliften worden niet meer toegepast omdat deze onveilig zijn (als de elektromotor niet op tijd wordt stilgezet, schijnt het dat de kooi tegen het plafond kan botsen).
Spindellift en tandheugellift: bij de spindel- en tandheugelliften  klimt de kooi via een mechanische installatie langs de geleiding omhoog.
Vacuümlift: een vacuüm boven de kooi zuigt de kooi omhoog.
Verhuislift (ladderlift, schuine stand van een baan waarover een bak schuift; mobiele lift).
Paternoster (continue keten van kooien die door twee schachten een langzame rondgaande beweging maken; soort inspringlift; verboden omdat wetgever de paternoster onveilig vindt). 
Kantellift (soort bouwlift).

- Veiligheid
Pas nadat Elisha Otis een vangmechanisme ontwierp waarmee het vallen van de kooi door kabelbreuk vermeden werd, is de lift vaker toegepast. Een demonstratie van zijn systeem in 1852, waarbij Otis de kabels van de kooi waarin hij stond liet doorhakken en de lift al zeer snel tot stilstand kwam, bleek de doorbraak: door de lift kon men ook overgaan tot (hogere) hoogbouw. 
In Nederland werd in 1929 door een aantal bedrijven die liften bouwden de Nederlandse Vereniging voor Liftnijverheid opgericht die voor veiligheidsvoorschriften pleitte, waarna landelijke veiligheidseisen werden opgesteld. Liften worden periodiek gecontroleerd. Zie verder bij het Liftinstituut. 

- Liftomhulling
Met betrekking tot de "omhulling" van de lift kan onderscheid worden gemaakt in schachtlift (cabinelift, gesloten kooi) en "open" lift (platformlift, kantellift, kettinglift, schaarheftafel, traplift e.d.). Architectonisch zijn transparante liften soms interessant, vooral aan de buitenzijde van een gebouw; in dat geval is een zogenoemde machinekamerloze lift aan te bevelen, waarbij de techniek in de liftschacht wordt weggewerkt.

- Deuren
Toegangen aan welke zijde(n), handmatig (draaideur), automatische telescoopdeur (tweedelig, van één zijde van de opening naar de andere zijde), automatisch centraal openend (beide deuren vanuit het midden, bij meer dan twee panelen per deur telescopisch), systeem van de fabrikant of vrij op de markt verkrijgbaar (van low-cost tot heavy-duty, bijvoorbeeld Selcom);, met/zonder fotocel.

- Tableaus algemeen
Een tableau is een gebied waar knoppen e.d. , vandaalbestendig, grootvlak, braille-opschriften voor blinden, vanuit een invalidenwagen de knoppen bedienen, van fabrikant of vrij op de markt (bijvoorbeeld Schäfer, Kronenberg).

- Kooitableau
Verdiepingknop (naar welke verdieping vervoeren), standaanwijzing (op welke verdieping bevindt de lift zich), alarmknop met schel, spreekluisterverbinding (spraakmodule), knop "deur langer open houden", knop "deur versneld sluiten", signaal bij bereiken van gewenste verdieping, ventilatie aan/uit.

- Schachttableau (op de verdieping)
Richtingpijlen (gewenste verdieping is boven of onder de huidige, lift moet naar boven of naar beneden), signaal bij aankomst van de lift, standaanwijzing op de verdiepingen (wel/niet het etagenummer waar de lift zich bevindt via een venster zichtbaar op alle verdiepingen).

- In geval van nood
Naast alarmknop, alarmschel en spreekluisterverbinding: noodverlichting, een batterij of UPS (Uninterruptable Power Supplies, een accu noodvoeding voor korte tijd) zodat de lift bij stroomuitval nog naar de dichtstbijzijnde verdieping of naar de begane grond kan, 24-uurs toezicht via spreekluisterverbinding of telefoon (telebewaking), een "vang" aanbrengen als de snelheid van de kooi groter is dan een bepaalde waarde, toepassing van buffers in de liftput 

- Besturing en regeling
Hoeveel en welke liften werken gekoppeld, welke liften vallen hier buiten (bijvoorbeeld een beddenlift in een ziekenhuis voor vervoer van patiënten), systeem van de fabrikant of vrij op de markt verkrijgbaar (bijvoorbeeld Böhnke), hoeveel en welke besturingsopties zijn beschikbaar als standaardopties om zelf door klant te bepalen (zgn. individuele configuratie), softstart- en softstop-mogelijkheid (het zgn. "uitrijden" en "inrijden" van de liftkooi op de verdieping), verlengde deurtijd (bijvoorbeeld bij een verzorgingshuis), detectoren op automatische deuren (sensoren om ongewenst contact met de deuren te voorkomen).
Eventueel toegangscontrole door bijvoorbeeld pin-code, kaartlezer of sleutelschakelaar. 

- Materialen
Materiaal van de schacht, liftkooi, vloer en deuren (bijvoorbeeld rvs, gelakt staal of glas).

- Diversen, technisch
Snelheid: meestal 0,4 tot 1,6 m/s, zeer hoge torens 2,5 tot 10 m/s. Met/zonder put, met/zonder dakopbouw, met/zonder machinekamer. Nauwkeurigheid waarmee de lift bij de gewenste verdieping stopt. Stroomvoorziening: meestal 400 V (230 V soms mogelijk). Hefvermogen in kg en aantal personen. Hefhoogte in meter. Maximaal aantal stopplaatsen. Maximaal aantal ritten per uur, bijvoorbeeld 180 (tractie) of 30-60 (hydraulisch).

- Diversen, procedureel en kosten
Grenzend aan woonruimten betekent dat een stillere lift nodig is. Wordt voldaan aan alle eisen uit het Bouwbesluit en de regels mbt. liften (alle door normen verplichte documenten bijvoorbeeld certificaten, liftboek, gebruikershandleiding). Bouwkundige eisen aan de omgeving van de lift. Kosten van 20 jaar onderhoud. Aanschafkosten van een lift, bij aanwezige schacht, zijn bijvoorbeeld 10.000 euro plus 10.000 euro per stopplaats. Het is ook mogelijk een lift te leasen waarbij onderhoud en vervangen van onderdelen inclusief is. Een lift moet regelmatig gekeurd worden door een bevoegde keuringsinstantie, bijvoorbeeld Aboma, het Liftinstituut en Veturo liftkeuringen.

Zie ook liftvoorbeelden.

schema tractielift en hydraulische lift:

detailschema van een tractielift; klik voor groter:

een aantal liftsoorten; klik voor groter:
autolift:	personenlift:
goederenlift:	kantellift (bouwlift):
huislift (woonhuislift):	mindervalidenlift (mastheffer):
kettinglift:	personenlift (mindervaliden):
scheepslift:	paternoster:
schaarlift (schaarheftafel):	platformlift:
traplift:	verhuislift (ladderlift):
kleingoederenlift (spijslift, dossierlift):	panoramalift:
en een paneel met braille:

- Merken of leveranciers

Aesy Liften

Astralift

Axess Liften

Büter hefplateaus, schaarliften, draaibare platforms e.d. voor verschillende branches

Dumon interne transportsystemen

Intraboss schaarheftafels, goederenliften en transportsystemen

Kone

LiftForce heftafels, goederenliften, platformliften, cabineliften, trapliften

Lödige industries (gewone en zware liften)

Lohr Liften

MTH lifttechniek liften, schaarheftafels en transporttechniek

Mitsubishi (ook voor bijvoorbeeld het uitsluitend betalen voor het gebruik van de lift, M-Use)

OTIS

RMS liften (kleingoederenliften)

Schindler

Stiltz (huisliften, home lift)

Zie ook de liftenpagina (veel voorbeelden van verschillende soorten liften).

Eng. lift, elevator (Am.)