I-ligger hout, I-balk, I-draagbalk, I-joist

Een houten I-ligger is een houtachtige draagbalk met een dun lijf en dikke flenzen aan de bovenkant en onderkant. Het lijf is voor een deel in groeven in de flenzen ingeklemd en gelijmd.

Houten I-liggers zijn constructieve I-balken (draagbalken) samengesteld uit:
- een lijf van OSB/3, LSL (Laminated Strand Lumber ofwel gelamineerd hout van dunne strengen hout), fiberboard (houtvezelplaat, een soort MDF) of multiplex; het lijf wordt ook soms lijfplaat, kern, kernplaat, kernhout of ziel genoemd
- flenzen van LVL (Laminated Veneer Lumber, ook wel glulam, Ultralam of gelamineerd dun-hout genoemd) of van massief hout (zachthout) aan boven- en onderkant van het lijf; bij massief hout zorgt de vingerlas tussen de delen voor de vereiste eenheid van de flens (de flens mag niet onderbroken worden). Glulam lijkt op CLT (kruislaaghout) maar bij glulam liggen de lagen in dezelfde richting.

Doel en voordelen van de houten I-ligger:
- betrekkelijk goedkope oplossing met veel sterkte en draagkracht (zeker in verhouding met de afmetingen van de I-ligger)
- grote overspanningen mogelijk (tot 14 m)
- minder hout gebruiken voor een betere draagkracht dan massief hout van die massa (vaak 40-50% minder hout nodig)
- hernieuwbare grondstof uit duurzaam beheerde bossen
- minder gewicht dan massief hout (beter te hanteren, gewicht van 3-6 kg/m bij hoogte 200-400 mm afhankelijk van de uitvoering) 
- door lamineren (van LSL, multiplex en LVL) een stijver steviger constructie dan dezelfde omvang met massief zachthout
- "werkt" minder dan massief hout (goede vormvastheid, buigt niet snel door, krimpt minder dan massief hout, trekt niet zo snel krom, splijt niet zo snel)
- gemakkelijk te verwerken met standaard houtbewerkingsmachines
- eenvoudig bevestigen met nagels, schroeven en balkdragers
- eenvoudige doorvoer van ledingen (grote uitsparingen in het lijf mogelijk, zie bij gaten in draagbalken).

Nadelen van de houten I-ligger:
- vatbaar voor brand; door de geringe afmetingen kan een I-ligger bij brand sneller bezwijken dan massief hout; hout brandt ca. 1 mm per minuut waardoor er zich bij het lijf van de I-ligger nauwelijks een "koolstof"-zone tegen doorbranden gevormd wordt (te verhelpen door de I-ligger te omhullen met gipsplaten of te behandelen met brandvertragers)
- zal niet snel in het zicht blijven (over het algemeen waardeert men de goede toepassing meer dan het uiterlijk)
- de onderflens mag niet gebruikt worden als oplegging voor een balk o.d. (zoals dat bij stalen I-liggers meestal wel kan)
- opletten dat bij montage geen scheefstand plaatsvindt
- toepasbaar in klimaatklasse 1 en 2.

Afmetingen veel voorkomende formaten I-ligger:
- totale hoogte van de I-ligger vaak 160 tot 400 mm (hoger komt ook voor, de hoogte wordt vaak "breedte" genoemd)
- lengte meestal tot ca. 8 m (zelfs tot max. 14 m)
- dikte van de flenzen vaak 45-90 mm (dikker komt ook voor)
- dikte van het lijf 8 mm (Steico), 9 mm (James Jones) of 10 mm (Metsäwood)
- Steico heeft ook speciale I-liggers voor wandconstructies die een lijf van 6 mm dik hebben.

Toepassingen, veelal in houtbouw (houtskeletbouw e.d.):
- houten ondersteuning voor vloeren
- stijlen in muren en wanden
- houten ondersteuning voor platte en hellende daken
- optoppingen.

Verstijving van het lijf zijn mogelijk (met dank aan Ekologio):
- materiaal: OSB3, multiplex of massief hout
- afmetingen: minimum 100 mm breed en 5 tot 10 mm minder hoog dan de ziel van de I-ligger; dikte
18 / 25 / 40 mm afhankelijk van de breedte van de flens
- plaats: aansluitend op onderste flens behalve bij puntlasten waar we de zielsverstijving tegen de
bovenste flens bevestigen (!).
- bevestiging: "omgeslagen" nagels of schroeven in driehoekig patroon; tot hoogte 300 mm 4 stuks (2 per zijde); bij hoogtes boven de 300 mm 6 stuks (3 per zijde).

Verstijving met een steunblok (backer block; met dank aan Ekologio). Wanneer een I-ligger bevestigd wordt aan een andere I-ligger, dan moet er een steunblok geplaatst worden op de drager zodat de zijflenzen van de hanger kunnen bevestigd worden:
- materiaal: OSB3, multiplex of massief hout
- afmetingen: minimum 250 mm breed en 5 mm minder hoog dan de ziel van de I-ligger; dikte afhankelijk van de breedte van de flens
- plaats: aansluitend op bovenste flens bij hanger met bovenlip en aansluitend op onderste flens indien hangers zonder bovenlip en aan beide zijdes van de drager
- bevestiging: 10 "omgeslagen" nagels 3,1x 80 / 3,75 x 75 mm.

Naar Documentatie

lijf en flenzen van houten i-ligger (unilin panels):

montage van houten i-liggers aan elkaar middels versteviging en balkdrager; klik voor groter (finnjoist van metsäwood):

horizontale en verticale i-liggers, een voorbeeld (steico):

hellend dak met i-liggers (ferox bouwsystemen):

voorbeelden van de vele afmetingen van i-liggers, hier met 36 en 39 mm flens-hoogte; de afmetingen verschillen per fabrikant (onthout ons):

voor-isolatie; houten i-liggers met voor-isolatie van houtvezelisolatieplaat; waarschijnlijk vooral nuttig bij toepasing in muren en wanden; door voor-isolatie kan de ruimte tussen de i-liggers gemakkelijker geïsoleerd worden met wat hardere soorten isolatiemateriaal; klik voor groter (jongeneel):

"knock-outs", licht voorgeponste cirkels voor eenvoudig leidingen doorvoeren op een veilige locatie op het lijf; één van de voorgeponste cirkels is doorgedrukt om leidingen door te voeren ; klik voor groter! (finnjoist van metsäwood):

opleggingen bij i-liggers van hout; exacte maten afhankelijk van fabrikant en materiaal; eindoplegging en tussenoplegging (lvl als flens neemt met minder genoegen) (ekologio):

mogelijkheden met opbouw voor houten i-liggers voor verdiepingvloer, muur, plat dak, hellend dak; met isolatie, plafond, dampscherm, latwerk, gevelbekleding e.d.; klik voor groter! (cras woodshop):

Documentatie
- I-ligger van hout, Finnjoist (van Metsäwood)

- Steico constructie met houten I-liggers (van Jongeneel)

- Producten voor houtskeletbouw, waaronder I-liggers (van Cras Woodshop)

- I-liggers, veel technische informatie (van Ekologio)

De termen I-profiel en I-draagbalk worden meestal gebruikt voor stalen I-liggers.
De termen I-ligger en I-balk worden voor zowel stalen als houten I-liggers gebruikt.
De term I-joist (Engels voor I-balk, I-vormige draagbalk) wordt meestal gebruikt voor een houten I-ligger.

Zie eventueel I-profiel (van staal), plaatmateriaal, gaten boren in draagbalk, houtskool houdt vuur tegen.

Eng. I-ligger is I-joist, lijf is web, flens is flange