reconstructie

Bij reconstructie gaat het om herbouwen van verdwenen gedeelten. Na een brand wordt meestal de laatste situatie opnieuw gebouwd. Omdat een oud gebouw vaak meer bouwfasen heeft gehad, is bij reconstructie van wat (nu nog) een ruïne of restant is vaak onduidelijk naar welke bouwfase gereconstrueerd wordt. "Reconstructie is altijd een interpretatie van een tijdsmoment."
De bouwhistorie kan bijdragen om een "correcte" reconstructie of restauratie na brand of bij verval mogelijk te maken (bepalen waardestelling, inschatting reconstructiekosten).

Er zijn twee belangrijke gezichtpunten met betrekking tot de reconstructie van een gebouw:
- herbouw naar de oudste bouwfase (dit wordt vaak gezien als afbreuk doen aan de historie van een gebouw en wordt om die reden als te historiserend beschouwd)
- herbouw met oog voor alle of een aantal bouwfasen die er geweest zijn, d.w.z. met oog voor de historische gelaagdheid (de gegevens van die bouwfasen zijn vaak niet betrouwbaar, dus wat moet je herbouwen?). 
Deze tweedeling leidt vaak tot discussies hoe de herbouw van (een deel van) een verdwenen gebouw moet plaatsvinden.

Verder zijn als scenario's bij  een reconstructie te onderkennen:
- reconstructie in oorspronkelijke staat, in "oude" materialen en detaillering (er wordt "teruggerestaureerd" naar een bepaalde bouwfase; vaak is onduidelijk hoe die bouwfase precies was, voorbeeld eerste foto hieronder)
- reconstructie met nieuwe materialen en detaillering (het nieuwe deel is in dezelfde "trant" als het verwoeste deel van het oude gebouw, maar de materialen en detaillering zorgen ervoor dat het onderscheid tussen origineel en reconstructie duidelijk herkenbaar is, voorbeeld tweede foto hieronder)
- reconstructie in nieuwe vormen en materialen (herbouw op een eigentijdse manier, eventueel geïnspireerd op de oorspronkelijke bouwmassa, eventueel met toevoegingen van nieuwe bouwdelen).

Toevoegingen zijn vooral van belang om het (economisch) gebruik mogelijk te maken en zo de levensduur van het monument te verlengen. Nieuwe delen behoren bij voorkeur geïnspireerd te worden op het verleden en dienen verwijderd te kunnen worden zonder schade aan te brengen aan het monument (de toevoeging dient reversibel te zijn). Vaak zullen nieuwe delen daarom als een soort doos-in-doos of doos-op-doos worden uitgevoerd. Op die manier kan ook gelet worden op een eenvoudiger en goedkoper onderhoud wat, naast het aspect van duurzaamheid, het economisch gebruik kan vergemakkelijken.

Herbouw naar een werkelijk oorspronkelijke staat is vaak duur en geeft soms ook minder mogelijkheden om de ruimten in te vullen naar de nieuwe functies die het gebouw zal krijgen. 

Een enkele keer worden uitsluitend de contouren gebouwd, waardoor een soort "luchtkasteel" ontstaat, een visualisatie van een gebouw. Dit is geen reconstructie, maar wel is dan voor de toeschouwer duidelijk hoe het gebouw in zijn omgeving stond. 

reconstructie in oorspronkelijke staat; reconstructie gedeelte van het in 1945 verwoeste kasteel nederhemert, maar naar de 18e-eeuwse situatie; klik voor groter (foto uit het boek "een toekomst voor kasteelruïnes" van cultureel erfgoed):

reconstructie met nieuwe materialen en detaillering; koldinghuis in kolden, denemarken; "de ruïne van het uitgebrande kasteel is door een reversibele, in materiaal en kleur duidelijk afwijkende completering voor verschillende doeleinden geschikt gemaakt"; klik voor groter (foto uit het boek "een toekomst voor kasteelruïnes" van cultureel erfgoed):

geen reconstructie, maar een visualisatie van een kasteel, een hint van hoe het kasteel er zou hebben kunnen uitzien; een metalen frame geeft de contouren weer; terrein uniastate, beers; klik voor groter (foto uit het boek "een toekomst voor kasteelruïnes" van cultureel erfgoed):

geen reconstructie, maar een duidelijk minder geslaagde poging om nieuwbouw te plegen in een oude omgeving; klik voor groter (foto uit het boek "een toekomst voor kasteelruïnes" van cultureel erfgoed):

Tekst gedeeltelijk en foto's van "Een toekomst voor kasteelruïnes" (Cultureel Erfgoed).

Verg. restauratie, bouwhistorie, herbestemming, consolidatie.

Eng. reconstruction