overdimensionering

1. Overdimensionering wil zeggen: de maten van een object dermate groot kiezen dat er geen enkel risico bestaat dat het object fataal wordt aangetast of uitgeput en bezwijkt. In tijden dat er geen nauwkeurige sterkteberekeningen bestonden, was dit de manier om een gebouw te bouwen dat de eeuwen trotseerde. Vaak werd op basis van ervaringen gebouwd. Denk hierbij ook aan de dikke pijlers van Romeinse bruggen. Of aan het Witte Huis in Rotterdam (foto rechts) uit 1897 dat met een grondmaat van 20 bij 20 m gefundeerd is op 900 heipalen en in de kelder muren heeft van 1,40 m dik...

Hoewel niet echt meer overgedimensioneerd wordt, gaan de huidige bouwvoorschriften eigenlijk ook uit van een zekere mate van overdimensionering, die dan veiligheidsmarge wordt genoemd. Een paar voorbeelden:
- Wanneer we een grotere cv-ketel nemen dan noodzakelijk, bijvoorbeeld omdat we het huis op niet te lange termijn willen uitbreiden, spreken we ook over (tijdelijke) overdimensionering.
- Ook op het gebied van waterbeheer is er overdimensionering, vaak gecombineerd met ecologische en recreatieve functies: bij verandering van het watersysteem streeft men naar overdimensionering ten opzichte van de benodigde aan- en afvoerfunctie (foto onder, Provincie Zuid-Holland, zie eventueel verder bij retentie).
- Wanneer een houtconstructie mogelijk niet voldoet aan de brandvoorschriften, dan kan overdimensionering uitkomst bieden. (Ook kan soms gekozen worden voor een tweede draagweg, waardoor het risico op instorten verkleind wordt middels een extra drager. Toch evenzo een vorm van overdimensioneren.)
- Dat er nog steeds daken van vooral industrieel-achtige gebouwen instorten door de belasting van regen of sneeuw is mede een gevolg van het feit dat de toleranties veel kleiner zijn geworden en dichter bij de uiterste grens liggen. Een lichter dak is meestal goedkoper, maar de uiterste grenzen zijn eigenlijk te krap. Overdimensionering lost dit probleem op.

waterbeheer vraagt ook een zekere overdimensionering (provincie zuid-holland):

Een begrip dat met overdimensionering te vergelijken is, is redundantie (simpel gesteld: meer exemplaren van iets om zeker te zijn dat een proces doorgang kan vinden wanneer een object defect of in onderhoud is).

2. In het kader van de flexibiliteit van gebouwen kan overdimensionering een economisch haalbare manier zijn om toekomstige verandering van functie of omvang op te vangen, de zogenoemde "aanpasbaarheid". Het DuBo-centrum verwoordt een onderdeel van overdimensionering en flexibiliteit bij woningbouw onder meer op deze manier: "Door het toepassen van een centrale leidingkoker of een kolom in combinatie met een leidingvloer ontstaat een vrij indeelbare vloer die naar wens met systeemwanden is op te splitsen in afzonderlijke ruimten. Een alternatief voor de leidingvloer is het principe van de holle wand." De leidingvloer of de holle wand is de overdimensionering van sleuven voor de leidingen, wat herbestemming veel gemakkelijker maakt.
Soms is overdimensionering echt noodzakelijk: teveel gevallen van ingestorte daken, meestal van grote hallen, komen nog steeds voor (met dodelijke afloop); de regels zijn blijkbaar toch te krap gesteld. 

voorbeeld van een ingestort dak (kiwa bda):

Een ander geval, in tekst:
"Een deel van het plafond van het kantoor van Essent Kabelcom in Groningen is ingestort. In totaal kwam ongeveer 175 vierkante meter van het plafond in de ontvangsthal van het gebouw naar beneden. Twee receptionistes konden op tijd wegkomen. Er waren verder geen mensen in de hal. Volgens de woordvoerder zagen de receptionistes plotseling scheuren in het systeemplafond verschijnen, waarop ze zich uit de voeten maakten." 
"In de Duitse deelstaat Beieren is in Bad Reichenhall het dak van een ijsbaan bezweken onder het gewicht van de sneeuw die op het dak lag. Er vielen meer dan tien doden. Een half uur eerder werd de training van een ijshockeyclub in de hal afgelast, omdat de druk op het dak te groot was geworden. Andere bezoekers werden niet gewaarschuwd."
"In de Zuid-Poolse stad Katowice zijn zeker 66 mensen om het leven gekomen na het instorten van het dak van een evenementenhal waar een postduivenbeurs gaande was. Toen het dak instortte waren er naar schatting vijfhonderd tot zeshonderd mensen bezoekers en standhouders in de 150 meter lange hal, de grootste op het jaarbeursterrein in Katowice. Waarschijnlijk is het dak bezweken onder het gewicht van de sneeuw die er bovenop lag."