home  

discl. / ©, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Toets een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
(Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven voor de site, als auteur?
Mail even naar Joostdevree


systeemplafond, plafondplaten

 

systeemplafond

Een systeemplafond is oorspronkelijk een verlaagd plafond dat bestaat uit een roosterwerk, meestal van aluminium, waarop plafondplaten van bepaalde standaardafmetingen worden gelegd. De systeemplafondplaten liggen los op het rooster en zijn eenvoudig omhoog te duwen, te verwijderen en weer terug te leggen. Het materiaal van de plafondplaten bestaat meestal voor een groot deel uit kalk of uit steenwol. De roosters vormen meestal een serie vierkanten, maar ook bijvoorbeeld lange banen zijn mogelijk. Het rooster hangt met plafondhangers aan het bouwplafond. De uitsteeksels onderaan de plafondhanger zijn de dragers van de plafondplaten. Verlichting en soms luchtverversing zijn openingen in het systeemplafond. Vaak vinden we systeemplafonds in kantoren, scholen en in de horeca. 

Voordelen van systeemplafonds (verlaagde plafonds)
- leidingschachten e.d. behoeven niet in de vaak betonnen vloer uitgespaard te worden (een constructief en planmatig voordeel dat faalkosten vermindert)
- veranderen van leidingen is gemakkelijk te realiseren (voordeel m.t.b. flexibel of veranderd gebruik van de ruimte, open bouwen, toekomstbestendig bouwen)
- voor een strakke afwerking van het plafond omdat het plenum (de ruimte tussen bouwplafond en systeemplafond) gebruikt wordt voor buizen en leidingen (camouflage van kabels en technische kokers e.d.)
- wanneer men snel bij de buizen en leidingen moet kunnen komen zonder het plafond te beschadigen
- als een akoestische buffer wanneer er nagalm optreedt (weerkaatsen van geluid door de ruimte) of wanneer er teveel geluid van beneden of boven komt (doorgangsgeluid) (zie ook verderop)
- voor verbetering van de thermische isolatie  
- om een té hoog plafond te verlagen (minder ongezellig, minder warmteverlies)
- om een beschadigd plafond te verbergen (gaten, deuken, scheuren, lekkagevlekken, schimmelrestanten, slechte reparaties, golvend plafond e.d.) 
- om verschillende typen oude plafonds te verbergen (polystyreenplaten, schrootjes, cassettes, lelijk stucwerk e.d.)
- soms voor ventilatie tussen verschillende kamers
- voor inbouw van verlichting, audio e.d.
- voor architectonische effecten (een deel lager of hoger o.d.)
- om een (bestaand) plafond meer allure te geven, wat oempf te geven, te pimpen (bijvoorbeeld speciale verlichting, prints, fotoplafond e.d.)
- om een zeer oud of waardevol plafond te beschermen (de normale manier van ophangen van het systeemplafond zal niet altijd mogelijk zijn, omdat het systeemplafond plafond vaak op veel plaatsen aan het bouwplafond bevestigd zal zijn)
- als brandwerendheid belangrijk is: bij een brand mag het vuur niet of nauwelijks door het plafond verspreid worden en er mag geen rookvorming plaatsvinden (minimaal brandklasse A2 s1 d0; er zijn modellen die niet aan deze eis voldoen, let hierop bij de keuze indien de brandwerendheid een belangrijke rol speelt).

Nadelen van systeemplafonds (verlaagde plafonds)
- verlaging van plafond moet mogelijk zijn (resterende hoogte moet voldoende zijn, zie verderop)
- wanneer ook afvoeren van een wasbak, toilet e.d. in het plenum komen, is extra goede geluidsisolatie van die afvoeren een vereiste.

Hoe hoog moet het verlaagde plafond zijn?
De hoogte van het plenum en daarmee het verlaagde plafond is o.m. afhankelijk van:
- de hoogte van de ruimte (respecteer de minimale hoogte, algemeen geldt bij nieuwbouw 2,60 m en bij bestaande bouw 2,10 m)
- de leidingen, buizen, afvoeren e.d. die er een plaats moeten vinden
- de dikte van isolatiemateriaal (thermisch en/of akoestisch)
- de dikte van het verlaagde plafond zelf (de dikte van de plafondplaten).

Soorten plafondplaten
Er is een veelheid aan plafondplaten verkrijgbaar: 
- ruw (dit is de klassieke variant)
- mat glad
- met een print van bamboe of hout o.d.
- meestal een witachtige tint, maar er zijn veel andere kleuren (ook zwart)
- extra brandwerend (in combinatie met het bouwplafond moet een bepaalde brandweerstand gehaald worden)
- akoestisch (tegen nagalm o.a. OWA Sandila, Rockfon Krios, Armstrong Ultima dB; tegen doorgangsgeluid o.a. OWA, Rockfon Soundstop en Krios, Armstrong Ultima dB)
- geperforeerd, voor een (nog) betere akoestiek
- afwasbaar (gipsvinyl)
- "medicare", wanneer er strenge eisen aan hygiëne, reiniging of desinfectie worden gesteld
- "honingraat"-systeem van OWA dat veel weg heeft van een diepliggend cassetteplafond
- "creaprint" van OWA met plafondplaten die naar eigen inzicht en ideeën met motieven kunnen worden bedrukt.

De maten van de plafondplaten zijn standaard 600x600 mm en 600x1200; andere, uiterste maten zijn 300 en 2400 mm; de dikte is 12-24 mm.

De meeste plafondplaten zijn onder te verdelen in:
- hardmineraal (Armstrong, OWA)
- zachtmineraal (Rockfon, Ecophon, Armstrong).
Rockfon is op basis van steenwol, OWA is een hardmineraal van zand, kalk en gerecycled glas.

Plafondplaten en rooster
- Normaliter worden de plafondplaten over de gehele dikte van de plafondplaten op de uitsteeksels onderaan de plafondhangers geplaatst (opleg of inleg). Het rooster is goed zichtbaar.
- Een andere methode is de doorzak-methode waarbij de uitsteeksels van de plafondhanger ongeveer halverwege de dikte van de plafondplaten komt. Het rooster is hierbij wat minder zichtbaar.
- Er is ook een methode waarbij het rooster zelf wat dunner is, waardoor dit wellicht minder opvalt.
- Bij de zogenoemde verdekte methode is het rooster helemaal niet zichtbaar: de plafondplaten lopen door tot onder de dragers onderaan de plafondhangers. Het resultaat is een vrijwel naadloos plafond. Wel is een zeer smalle opening tussen de plafondplaten zichtbaar, zeker wanneer de plafondplaten voorzien zijn van een velling (de plafondplaten sluiten aan elkaar in een V-vorm).
- Wanneer het systeemplafond werkelijk naadloos moet zijn, kan het na aanbrengen gepleisterd of gespoten worden. Hierdoor zijn echter de buizen en leidingen in het plenum niet meer bereikbaar zonder het "systeemplafond" te beschadigen. Dit wordt soms "monolithisch" of "stucsysteem" genoemd omdat het één geheel, gesloten plafond wordt.

Andere systeemplafonds (plafondeilanden, baffles, hangende schotten)
Niet altijd is een systeemplafond als verlaagd plafond mogelijk, o.m. wanneer er sprake is betonkernactivering (het systeemplafond houdt dan de warmte en koude tegen).  
Naast het systeemplafond op een rooster worden in die gevallen ook de zogenoemde plafondeilanden systeemplafonds genoemd. Een plafondeiland is een losse, horizontale plaat die aan het plafond hangt en vooral het doel heeft de akoestiek te bevorderen, zonder het bouwplafond van de ruimte af te sluiten. De platen heten baffles (Engels voor klankbord). (Ook het geheel van de plafondplaten die op die manier een deel van het plafond bezetten, schijnt een plafondeiland genoemd te worden.) 
Een andere manier om de akoestiek te verbeteren zonder het bouwplafond af te sluiten, is het toepassen van naar beneden hangende schotten, cilinders of kubussen; deze schotten e.d. worden overigens ook baffles genoemd.

Extra opties
- Omdat de systeemplafonds soms doorlopen over systeemwanden, wordt het geluid van de ene ruimte naar de andere niet goed tegengehouden. Het Rockfon Soundstop Barrièreschot tussen systeemplafond en bouwplafond maakt hieraan een einde.
- De verlichting kan fraaie manieren geïntegreerd worden met het systeemplafond (o.m. Ecophon Lighting).
- In combinatie met wanddecoratie worden speciale effecten beoogd (o.m. Ecophon Texona).
- Een smallere rand plafondplaat aan de kant van de muren geeft, zeker in een andere kleur, wat meer uitstraling  (o.m. Ecophon Frieze).
- Een koof met verlichting van hetzelfde materiaal als de plafondplaat is een fraaie optie (o.m. Ecophon).
- Een "fotoplafond" in het grid van een standaard systeemplafond een optie (OWA creaprint is een fotoprint op bestaande panelen met brandwerendheid A2; OpenCeilings is een ander systeem met een fotoprint op opaalplaten met brandklasse B1 en verlichting boven de platen).

Systeemplafonds en akoestiek
"Rijksgebouwendienst hanteert als richtlijn een nagalmtijd van minder dan 0,8 seconden. Het plafond is uitermate geschikt om de akoestiek in een ruimte te optimaliseren: 
- Het plafond strekt zich over de gehele ruimte uit en is bovendien het grootste vrije oppervlak. Dit in tegenstelling tot de vloer, waar vele toestellen, banken, stoelen en dergelijke, reflecterende oppervlaktes omvatten.
- Het plafond meestal toch een afwerklaag behoeft. Er zijn verschillende types akoestische minerale plafondpanelen die een geluidsabsorptiewaarde hebben van alpha-w = 1,00 (100% geluidsabsorberend).
- Plafonds niet mechanisch worden belast en bovendien installaties (die vaak ook geluid produceren) in het plenum (ruimte boven plafond) verdekken.
Meestal wordt er gekozen voor een plafond met een geluidsabsorberend vermogen van meer dan 80% over het frequentiegebied van 250 tot 4.000 Hz. Met dergelijke akoestische maatregelen daalt de galm en daarmee het geluidsniveau in een ruimte aanzienlijk, met als gevolg:
- een acceptabel geluidsniveau
- geen desoriëntatie
- een ongestoorde communicatie, wat ook de veiligheid dient (waarschuwingen worden verstaan)
- een goede concentratie, met als gevolg minder vermoeidheid, grotere prestatie." 
(Bron Bouwtotaal 2016-04 Belang van goede akoestiek vaak onderschat)

Naar Fabrikanten, leveranciers e.d. van systeemplafonds


een standaard systeemplafond met verlichting (chris millenaar):


verschillende soorten plafondhangers (armstrong):


amstrong graphis, plafondplaten met grafische vormen;
klik voor groter (armstrong):


maten van plafondplaten; 600x600 en 600x1200 is standaard
; klik voor groter (rockfon):


voorbeeld van een aantal motieven van plafondplaten (owa):


koof met verlichting (ecophon):


fotoplafond, een van boven verlicht fotopaneel van bijvoorbeeld een hemellucht (wolkenplafond)
(foto-plafond):


fotoplafond, wolkenplafond (openceilings):


voorbeeld van kleurgebruik (rockfon):


kleurgebruik, heldere kleur (rockfon):


grijstint en lange banen (foto fotostylist, ecophon):


heldere kleur (marvo systeemplafonds):


donkere tinten (marvo systeemplafonds):


lange banen (ecophon):


strak plafond (ecophon):


"honingraat"-systeem, zeer diep liggende plafondplaten (owa):


lange banen geven soms meer cachet aan het plafond (owa):


"monolithisch" plafond, gepleisterde plafondplaten (rockfon):


baffles, geluidsschotten i.v.m. betonkernactivering in bouwplafond (foto pieter bliek, ecophon)


geluiddempers in cilindrische vorm (merford geluidsbeheersting):


e-tool voor kleurrijke plafondeilanden (ecophon):


rechthoekige plafondeilanden (ecophon):


ronde plafondeilanden (foto fotostylist, ecophon):


plafondplaat bamboe-motief met "willekeurige" perforaties (systeemplafond.nu):


regelmatige perforaties (systeemplafond.nu)


een bekende witte plafondplaat (systeemplafond.nu):


Fabrikanten van systeemplafonds/plafondplaten o.m.:

- Armstrong

- Ecophon

- OWA

- Rockfon

Installateurs/leveranciers van systeemplafonds o.m.:

- Astrimex groothandel in plafond- en wandmaterialen

- Brouwer systeemplafonds

- Marvo Systeemplafonds

- Plafondwereld

- Systeemplafond.nu


In de omgeving van systeemplafonds o.m.:
- Merford geluidsbeheersing

- Akoestiek Deal (plafondpanelen, fotopanelen, wandpanelen, artzy collection en schuimpanelen)

- OpenCeilings (fotoplafonds, wolkenplafonds)

- Lumick (fotoplafonds, wolkenplafonds)

- Foto-plafond (fotoplafonds, wolkenplafonds, grafisch ontwerp)


Verg. cassetteplafond, systeemvloer.
Zie eventueel akoestiek.

Eng. ceiling system, modular ceiling; systeemplafondplaat is ceiling system panel