basilica

In de Romeinse tijd is de basilica een groot, stenen, rechthoekig gebouw met een houten kapconstructie en twee of meer evenwijdige zuilenrijen, vaak aan een forum gelegen.
De zuilenrijen verdeelden de basilica in een brede middenbeuk en smallere zijbeuken. De middenbeuk in de basilica is hoger dan de zijbeuken; ook de middenbeuk is van vensters voorzien. Het plafond van de middenbeuk was meestal vlak en soms voorzien van cassetten. Aan het einde van de basilica bevond zich de exedra, een meestal halfronde uitbouw, waaruit zich later, bij de basiliek, de apsis (tribune) ontwikkelde. Aan de andere korte zijde van de basilica bevond zich meestal de ingang. 

De basilica had openbare functies als  markplaats en als podium van rechtspraak, waarbij de rechter gezeten is op een podium (tribunaal) in de exedra; later werden de basilica soms als katholieke kerk gebruikt. Meer informatie over de basilica bij Romeinse bouwkunst.

De termen basilica en basiliek zijn ontleend aan het Franse basilique (koninklijke hal), van het Latijnse basilica (koninklijk gebouw, zuilenhal, gerechtszaal, beurs), van het Griekse basilikč stoa (koninklijke zuilengalerij (in Athene); ook stoa basileios), een afleiding van het bijvoeglijk naamwoord basilikos (koninklijk), afgeleid van basileus (koning); bron Etymologiebank.
De term tribunaal is afgeleid van tribune, dat is degene die rechtsprak, afkomstig van tribus, hoofd van een stam.

Omdat de basilica doorgaans aan het forum ligt, noemt men haar ook wel basilica forense en vanwege de publieke functies basilica civile.
Het meervoud van basilica is gelijk aan het enkelvoud.

Verg. basiliek

Eng. basilica