timpaan

1. Een timpaan is het meestal driehoekig gevelveld in een fronton. Ook het gevelveld van een fronton in de vorm van een halve boog of een boogdeel komt voor als timpaan.
Het timpaan behoort tot het hoofdgestel van een klassiek gebouw.

timpaan, oude turfmarkt 127, amsterdam; klik voor groter:

Tympaan is een oude spelling van timpaan.

De term timpaan is afgeleid van het Franse tympan (id., eigenlijk: trommel), van het Latijnse tympanum (tamboerijn), van het Griekse tumpanon (pauk), verwant met tuptein (slaan); bron Etymologiebank.

Zie ook bij hoofdgestel en Griekse bouwkunst.

Eng. tympanum

2. Ook: boogtrommel. Het timpaan of de boogtrommel is de ruimte tussen bovendorpel van een deur of raam en de boven het timpaan gelegen boog. Het timpaan is de vaak in reliëf uitgevoerde vulling van het boogveld (hier: de ruimte tussen de bovendorpel en de boog). Boogtrommels komen veel voor boven portalen van Romaanse en Gotische kerken; de voorstellingen hebben daarom vaak een bijbelse achtergrond.

timpaan of boogtrommel van de kerk o.l.v. hulp der christenen, nieuwenhagen (kerkgebouwen in limburg):

timpaan van egmond: boogtrommel in rode zandsteen, met petrus, graaf dirk vi van holland en zijn moeder gravin petronella, anoniem, 1112 (rijksmuseum):

Voor de term boogtrommel moet men zich bedenken dat de boog plus boogveld de bovenzijde van een halve trom of trommel vormt met het boogveld met de voorstelling als (half) vlies. Vergelijk de term koepeltrommel (tamboer) waar "trommel" niet het vlies is, maar overeenkomt met de cilinder van de trom.

Verg. trommel.

Eng. tympanum

3. Naam van een type woning van Timpaan, een projectontwikkelaar met een maatschappelijk doel.