reliëf

1. Reliëf is het uitkomen van een voorstelling boven (of onder) een plat vlak. Het platte vlak kan gelijk vallen met de omgeving van het reliëf maar ook dieper liggen (bij bas-reliëf). 
Bij bas-reliëf komt de afbeelding minder ver uit de ondergrond dan bij haut-reliëf (de andere foto's hierboven). Demi-reliëf (It. mezzo-rilievo) zit daar tussenin. 
Bij verzonken reliëf zijn de figuren in het vlak uitgehouwen en springen dus niet naar voren (ook wel: relief en creux, intaglio in boekdrukkust en juwelen e.d., maar ook gemmen bij juwelen zoals bij cameeën met een ingesneden voorstelling). Bij de kleine reliëfs werd de ingesneden variant, dus waar de voorstelling verlaagd ligt, soms gebruikt als stempel in klei (vazen e.d.), was of lak (verzegelen van een briefomslag o.d.).

klik op de meeste afbeeldingen voor groter bas-reliëf bayonne:

romeins reliëf (bas-reliëf of demi-reliëf?):

haut-reliëf, lakshmana, india:

haut-reliëf, arc de triomph, la mareillaise, parijs

verzonken reliëf, relief en creux (foto david richert):

verzonken reliëf, relief en creux (emily engie):

verzonken reliëf, ingesneden lakstempel met de afdruk in lak (etsy):

is de voorstelling in het reliëf verzonken of verhoogd?; klik voor een uitleg... (foto joostdevree):

Het woord reliëf is afkomstig van het Franse relief (verhevenheid), ontstaan uit het Italiaanse rilievo (ophoging, verhevenheid, reliëf), dat ontstaan is uit het Latijnse relevare (opheffen, lichter maken), van re (terug, wederom) en levare (opheffen, oplichten), van levis (licht van gewicht); bron Etymologiebank.

Afbeeldingen o.m. David Richert en  Emily Engie.

Verg. geaccidenteerd.

Eng. relief; haut-reliëf is haut-reliëf, high relief; bas-reliëf is bas-relief, low relief; verzonken reliëf (relief en creux) is sunk relief, cavo-relievo; reliëfbaksteen is textured brick; reliëftegel is relief tile

2. Reliëf is "de verhevenheid, het uitsteken of uitkomen boven iets anders" en "de natuurlijke oneffenheid in een oppervlak". (Begrippenlijst RACM, de voorganger van Cultureel Erfgoed).

3. Reliëf is het zichtbaar gemaakt zijn van het hoogteverschil in bijvoorbeeld de geologie. Vaak wordt het reliëf (de hoogteverschillen) van een streek bepaald door de geologische structuur van de ondergrond (gebergten e.d.). Soms is het reliëf het gevolg van de werking van stromend water, wind of bewegend ijs, zoals de (nogal geringe) hoogteverschillen in een groot deel van Nederland zijn ontstaan.

reliëf van europa (afb. geowisvlio):

Eng. reliëfkaart is relief map