schroefgewelf

Een schroefgewelf is een gewelf dat zich als een spiraal naar boven wentelt. Een schroefgewelf komt vaak voor in de vorm van een bakstenen wenteltrap. De treden van zo'n wenteltrap kunnen van baksteen zijn (vaak opgemetseld op het gewelf), maar ook van natuursteen of hout; soms zijn het bakstenen treden met een natuurstenen of houten bedekking. Deze treden liggen dus op (de bovenzijde van) het schroefgewelf.
"Vaak worden in een vierkante traptoren horizontale tongewelfjes geslagen, die steeds een kwart van de omwenteling omvatten, waarbij ieder gewelfje ten opzichte van het voorgaande flink wat hoger ligt. Daarop wordt dan verder gebouwd." (Citaat Jean Penders bij trefwoord "stenen spiltrap".)

Soms werd bij deze soort wenteltrappen in het metselwerk van de kolom (spil, as) of van de wand een trapleuning uitgespaard of uitgehakt, en geschuurd.

Voorbeelden van schroefgewelven:
- Annakapel, Kampen (foto)
- Herenhuis Den Grooten Reghenboghe, Oude Beurs 29, Antwerpen ("met treden en spil uit zandsteen, is de wenteltrap overkluisd door een bakstenen schroefgewelf")
- NH-kerk, Loenen (traptoren met schroefgewelf).

schroefgewelf sint-annakapel, kampen, een bijzonder metselwerk; klik voor groter (copyright dig keur, vademecum de late middeleeuwen, uitgeverij profiel):

Met dank aan Dig Keur, Jean Penders, Inventaris Onroerend Erfgoed Vlaanderen.