tongewelf

Een tongewelf is een gewelf waarvan de dwarsdoorsnede (vrijwel) een halfronde cirkel is. Het tongewelf ontstaat door de boogvorm in één richting vele malen te herhalen, zodat de kruin van het gewelf uit één rechte lijn bestaat, een soort halve buis. De boog loopt van de aanzetsteen (geboorte) van de ene zijde naar die van de andere zijde.

Een kruisgewelf bestaat uit twee gelijke en even hoge tongewelven, die elkaar rechthoekig snijden.

Een bijzondere variant van het tongewelf is het spitstongewelf, waarbij de doorsnede een spitsboog vormt. Ook geen echte "ton"gewelven, maar toch als zodanig benoemd, zijn de gewelven waarvan de boog een halve ellips beschrijft of die lijken op een gedrukte spitsbogen.
Een andere variant van het tongewelf is het vakwerktongewelf: "een tongewelf met een houten vakwerk-constructie met een stenen vulling". Tot 1870 had het schip van de kerk in Batmen een vakwerktongwelf "gekenmerkt door een reeks spatbord-vormige gewelfschalen tussengordelbogen" (als naam voor zo'n gewelf zijn ooit voorgesteld gordelbooggewelf en ribbeltongewelf maar vakwerktongewelf lijkt het duidelijkst).

tongewelf met boog:

verschillende gewelven: tongewelf, kruisgewelf, kruisribgewelf, kloostergewelf, muldengewelf, spiegelgewelf, netgewelf, stergewelf; klik voor groter:

een kruisgewelf bestaat uit twee gelijke en even hoge tongewelven; kruisgewelf van de hagia sofia in thessaloniki, 1205 na chr., byzantijns, tekening naar een afbeelding uit het boek de taal van de architectuur (librero):

tongewelven bij een kelder:

spitstongewelf van de frederikustsjerke sleat (frederikuskerk in sloten, friesland):

Zie verder bij gewelf.

Eng. tunnel vault, barrel vault, wagon vault; 
Du. Tonnengewölbe