ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ Toets
een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven. (Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven
voor de site, als auteur?
Mail
even naar Joostdevree
capaciteit cv en radiator
Bereken zelf de benodigde capaciteit (vermogen) van
de radiator
(Voor
een ruimte of radiator die niet of nauwelijks warm te stoken is, zie bij cv-ketel)
(Voor
andere gegevens over (design)radiatoren en afbeeldingen daarvan, zie radiator.)
Het doel van een of meer radiatoren in een woonruimte is uiteraard het
creëren van een behaaglijke warmte.
U kunt zich voorstellen dat een radiator voor een grote woonkamer meer
warmte moet afgeven voor een prettige temperatuur, dan een radiator in een
klein toilet. Ook zal de gewenste temperatuur in een slaapkamer lager
zijn, dan in een woonkamer. Iedere ruimte in een woonhuis zal weer om een
ander soort radiator vragen met een lagere of hogere warmteafgifte (ook wel
capaciteit of vermogen geheten).
Allereerst een aantal factoren dat de warmtevraag en daarmee de capaciteit
van de cv-radiatoren in die ruimte bepaalt (tussen haakjes een paar voorbeelden):
- aantal m3 te verwarmen
- gebruik van de ruimte (garage ... badkamer)
- mate van isolatie van de ruimte (extreem slecht ... extreem goed; tocht; koudebruggen)
- veel of weinig glaspartijen (minder isolatie dan bij muren, koudeval)
- soort woning (vrijstaand, hoekwoning, rijtjeshuis, appartement boven garages, appartement ingesloten door andere appartementen)
- ligging van de ruimte (noord, zuid; mate van zonlichtinval)
- specifieke zaken (open trap naar de verdieping, aanwezigheid vide, hoog plafond,
kattenluikje, open haard zonder afsluitklep, rare hoeken in de kamer waar warmte niet
makkelijk komt)
- gevoel van comfort van de bewoners (persoonlijke voorkeur, leeftijd, zwak
gestel)
- het cv-leidingensysteem speelt ook een rol (soms moet de capaciteit van de
radiator verhoogd worden omdat het leidingensysteem op bepaalde plaatsen minder
goed functioneert).
Het is duidelijk dat allerlei berekeningen nogal van elkaar verschillen, omdat
uitgangspunten anders zijn en omdat heel veel de specifieke omstandigheden zijn
die moeilijk te kwantificeren zijn.
Wanneer de capaciteit ruim wordt genomen, kan de
temperatuur van het cv-water ook lager worden gezet wat meer comfort geeft én
minder stookkosten. Ook kan een eventuele overgang naar lagetemperatuurverwarming (ltv)
gemakkelijker plaatsvinden.
Zeer gedetailleerde berekeningen met eindgetallen als
6523 W voor een kamer zijn absoluut onnodig (veel te significant).
- Bepaal inhoud ruimte in aantal kubieke
meters (lengte x breedte x hoogte). Bijvoorbeeld 81 m3.
- Bepaal de gewenste temperatuur.
Bijvoorbeeld 22 graden C (woonkamer oudere mensen, badkamer).
- Vermenigvuldig aantal kubieke meters en gewenste
temperatuur met het getal 3,86 (een ooit bepaalde factor). Het resultaat is het benodigd aantal watt dat alle
radiatoren in deze ruimte samen moeten leveren. Bijvoorbeeld 81 * 22 *
3,86 = 6878 W. Dit is een grove benadering maar zij komt vaak goed uit. Rond het
getal altijd naar boven af, bij voorkeur op een honderdtal, want "beter teveel
dan te weinig capaciteit". In dit voorbeeld dus minimaal 6900 W.
- Bepaal voordeel of nadeel aan de hand van
isolatiegraad en specifieke situaties. Bijvoorbeeld zeer slechte
isolatie (+30%) of slechte isolatie (+20%) of een vide (+10%) o.d., zie bij Bepaal
voordeel of nadeel.
De uitgebreide versie is ingewikkelder maar met een paar stappen is toch wel een redelijke
schatting te maken welke capaciteit aan cv-radiator voor een bepaalde ruimte
nodig of prettig is. Globaal bepalen de volgende stappen de mate waarin een radiator warmte moet
afgeven voor het creëren van een behaaglijke warmte:
de
grootte van de kamer (inhoud in aantal kubieke meters)
de gewenste temperatuur in de
betreffende kamer (afhankelijk van het gebruik van de ruimte)
bepaal
de
benodigde capaciteit a.d.h.v. aantal kubieke meters en het gebruik van
de ruimte
corrigeer de uitkomst bij
zeer goede of juist slecht geïsoleerde woningen of bij specifieke
situaties.
Stap
A. Bereken de inhoud van de kamer
Bereken allereerst de inhoud van de kamer door de lengte, breedte en
hoogte van de kamer met elkaar te vermenigvuldigen (in meters).
U heeft nu
het aantal kubieke meter.
Voorbeeld:
een woonkamer met een lengte van 7,5 meter, een breedte van 4 meter en een hoogte van 2,7 meter heeft een
inhoud 81 kubieke meter.
Stap
B. Bepaal voor uzelf de gewenste temperatuur en het benodigd aantal Watt
per m3 van die ruimte
De grootte, het type kamer, de mate van isolatie én de gewenste temperatuur
zijn de voornaamste factoren die het gewenste vermogen van de radiator
bepalen.
Iedere ruimte in een woonhuis heeft een andere aanbevolen temperatuur. In
onderstaand schema staat de aanbevolen temperatuur voor een specifiek
ruimte (uitgegaan wordt van een redelijk tot goed geïsoleerde
woning):
ruimte
aanbevolen temperatuur
benodigd aantal Watt per m3
woonkamer
22 graden C
85 W
slaapkamer, hal, wc
18 graden C
70 W
keuken
20 graden C
77 W
studeerkamer
22 graden C
85 W
badkamer
24 graden C
93 W
algemene regel: elke 2 graden verhoging betekent een verhoging van het
aantal benodigde watt met 10%
(Een alternatieve methode is via een tabel met
gewenste temperatuur en isolatiegraad.)
Stap C. Bereken de benodigde capaciteit van de radiatoren in de ruimte
Door het aantal kubieke meter van de betreffende ruimte te vermenigvuldigen met het aantal Watt per
vierkante meter (hierboven bepaald) wordt berekend hoeveel warmtecapaciteit
de radiatoren (samen) moeten
hebben.
Vermenigvuldig het gevonden wattage uit Stap B met het
aantal kubieke meter van de ruimte.
Voorbeelden:
- Uw woonkamer is 81 kubieke meter.
Uit Stap B volgt 85 W/m3.
De capaciteit van de radiatoren dient dan, voor die kamer, gezamenlijk minstens 81 * 85
Watt = 6885 Watt te zijn. Overigens is het aan te bevelen om in grotere
ruimtes meer radiatoren op te hangen. Al deze radiatoren tezamen
vormen in bovenstaand voorbeeld dan een gezamenlijk vermogen van minimaal
6885 Watt. Afronden naar boven geeft 6900 W.
- Uw badkamer is 4 meter lang, 3 meter breed en 2,7 meter hoog (32,4 kubieke
meter).
De capaciteit van de radiatoren dient dan gezamenlijk minstens 32,4 * 93 Watt = 3014
Watt te zijn.
Stap D. Houd rekening met behoud of verlies van warmte
Verreken het bepaalde wattage met slechtere of betere isolatiegraad en met
specifieke situaties.
Bepaal voordeel of nadeel:
- vrijstaand huis of hoekhuis: +10%
- ruimte is gericht op het noorden: +10%
- matig geïsoleerd (eenvoudig dubbelglas, spouwmuur): +10%
- slecht geïsoleerd (veel kieren (tocht), koudebruggen, enkel glas, geen of
niet gevulde spouwmuur e.d.): +20%
- veel glas: +10%
- open trappenhuis of vide (in verbinding met woonkamer, warmte
"verdwijnt" naar boven), kattenluikje o.d.: +10%
- zeer goed geïsoleerd (HR++, goed geïsoleerde spouwmuur) : -20%
- appartement volledig ingebouwd door andere appartementen: -10%
Voorbeeld:
- Woning is zeer goed geïsoleerd (-20%), maar heeft een open trappenhuis
(+10%), dus in totaal 10% "voordeel" aan de bepaalde 6885 W, dus 6885
* 0,90 = 6197 W, dus ca. 6200 W moet in deze situatie voldoende zijn voor
de woonkamer.
Aandachtspunten: - Het aantal Watts dat allerlei leveranciers van radiatoren e.d. via een
berekening op hun sites vermelden, verschilt enorm (uitgaande van dezelfde
brongegevens). - Belangrijk: de aanschaf van een radiator met een wat hogere
capaciteit dan volgens uw berekeningen is bepaald, is geen enkel probleem. Schaf
echter nooit
een radiator aan met een capaciteit, die onder uw berekeningen ligt.
- Meestal wordt bij berekeningen van de cv-radiator de aanduiding
75/65/20 gebruikt: temperatuur inkomend cv-water 75 graden C, uitgaand
65 graden, bij een gewenste ruimtetemperatuur van 20 graden C.
- Bij lagetemperatuurverwarming
(ltv) wordt meestal gebruik gemaakt van vloerverwarming.
*) Een andere methodeom het benodigd aantal Watt per m3 te bepalen,
aan de hand van de mate van isolatie van gevels en ruiten en de gewenste
temperatuur in de kamer; globaal ziet die er als volgt uit: