home  

discl. / ©, lid NVJ

A B C D E F G H I J K L M N O P Q R S T U V W X Y Z
Toets een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
(Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven voor de site, als auteur?
Mail even naar Joostdevree


capaciteit cv en radiator

 

Bereken zelf de benodigde capaciteit (vermogen) van de radiator

Bron o.m. Abel&Co

(Voor een ruimte of radiator die niet of nauwelijks warm te stoken is, zie bij cv-ketel)
(Voor andere gegevens over (design)radiatoren en afbeeldingen daarvan, zie radiator.)

Het doel van een of meer radiatoren in een woonruimte is uiteraard het creëren van een behaaglijke warmte.
U kunt zich voorstellen dat een radiator voor een grote woonkamer meer warmte moet afgeven voor een prettige temperatuur, dan een radiator in een klein toilet. Ook zal de gewenste temperatuur in een slaapkamer lager zijn, dan in een woonkamer. Iedere ruimte in een woonhuis zal weer om een ander soort radiator vragen met een lagere of hogere warmteafgifte (ook wel capaciteit of vermogen geheten).

Allereerst een aantal factoren dat de warmtevraag en daarmee de capaciteit van de cv-radiatoren in die ruimte bepaalt (tussen haakjes een paar voorbeelden):
- aantal m3 te verwarmen
- gebruik van de ruimte (garage ... badkamer)
- mate van isolatie van de ruimte (extreem slecht ... extreem goed; tocht; koudebruggen)
- veel of weinig glaspartijen (minder isolatie dan bij muren, koudeval)
- soort woning (vrijstaand, hoekwoning, rijtjeshuis, appartement boven garages, appartement ingesloten door andere appartementen)
- ligging van de ruimte (noord, zuid; mate van zonlichtinval)
- specifieke zaken (open trap naar de verdieping, aanwezigheid vide, hoog plafond, kattenluikje, open haard zonder afsluitklep, rare hoeken in de kamer waar warmte niet makkelijk komt)
- gevoel van comfort van de bewoners (persoonlijke voorkeur, leeftijd, zwak gestel)
- het cv-leidingensysteem speelt ook een rol (soms moet de capaciteit van de radiator verhoogd worden omdat het leidingensysteem op bepaalde plaatsen minder goed functioneert).

Het is duidelijk dat allerlei berekeningen nogal van elkaar verschillen, omdat uitgangspunten anders zijn en omdat heel veel de specifieke omstandigheden zijn die moeilijk te kwantificeren zijn. 
Wanneer de capaciteit ruim wordt genomen, kan de temperatuur van het cv-water ook lager worden gezet wat meer comfort geeft én minder stookkosten. Ook kan een eventuele overgang naar lagetemperatuurverwarming (ltv) gemakkelijker plaatsvinden.
Zeer gedetailleerde berekeningen met eindgetallen als 6523 W voor een kamer zijn absoluut onnodig (veel te significant).


Er zijn twee methoden die vaak toegepast worden:

1. Methode Makkelijk en Goed

2. Methode Uitgebreid en Goed




1. Methode Makkelijk en Goed

- Bepaal inhoud ruimte in aantal kubieke meters (lengte x breedte x hoogte). Bijvoorbeeld 81 m3.
- Bepaal de gewenste temperatuur. Bijvoorbeeld 22 graden C (woonkamer oudere mensen, badkamer).
- Vermenigvuldig aantal kubieke meters en gewenste temperatuur met het getal 3,86 (een ooit bepaalde factor). Het resultaat is het benodigd aantal watt dat alle radiatoren in deze ruimte samen moeten leveren. Bijvoorbeeld 81 * 22 * 3,86 = 6878 W. Dit is een grove benadering maar zij komt vaak goed uit. Rond het getal altijd naar boven af, bij voorkeur op een honderdtal, want "beter teveel dan te weinig capaciteit". In dit voorbeeld dus minimaal 6900 W.
- Bepaal voordeel of nadeel aan de hand van isolatiegraad en specifieke situaties. Bijvoorbeeld zeer slechte isolatie (+30%) of slechte isolatie (+20%) of een vide (+10%) o.d., zie bij Bepaal voordeel of nadeel.

Excel-sheet om waarden in te vullen en radiatorcapaciteit van een kamer te bepalen 
(let op: het gaat om de capaciteit van alle radiatoren in één kamer samen, niet de capaciteit van één specifieke radiator of van de cv-ketel)

 



2. Methode Uitgebreid en Goed

De uitgebreide versie is ingewikkelder maar met een paar stappen is toch wel een redelijke schatting te maken welke capaciteit aan cv-radiator voor een bepaalde ruimte nodig of prettig is. Globaal bepalen de volgende stappen de mate waarin een radiator warmte moet afgeven voor het creëren van een behaaglijke warmte:

  1. de grootte van de kamer (inhoud in aantal kubieke meters)

  2. de gewenste temperatuur in de betreffende kamer (afhankelijk van het gebruik van de ruimte)

  3. bepaal de benodigde capaciteit a.d.h.v. aantal kubieke meters en het gebruik van de ruimte

  4. corrigeer de uitkomst bij zeer goede of juist slecht geïsoleerde woningen of bij specifieke situaties.


Stap A. Bereken de inhoud van de kamer


Bereken allereerst de inhoud van de kamer door de lengte, breedte en hoogte van de kamer met elkaar te vermenigvuldigen (in meters). 
U heeft nu het aantal kubieke meter.


Voorbeeld: 
een woonkamer met een lengte van 7,5 meter, een breedte van 4 meter en een hoogte van 2,7 meter heeft een inhoud 81 kubieke meter.


Stap B. Bepaal voor uzelf de gewenste temperatuur en het benodigd aantal Watt per m3 van die ruimte

De grootte, het type kamer, de mate van isolatie én de gewenste temperatuur zijn de voornaamste factoren die het gewenste vermogen van de radiator bepalen.

Iedere ruimte in een woonhuis heeft een andere aanbevolen temperatuur. In onderstaand schema staat de aanbevolen temperatuur voor een specifiek ruimte (uitgegaan wordt van een redelijk tot goed geïsoleerde woning):

 

ruimte aanbevolen temperatuur benodigd aantal Watt per m3
woonkamer 22 graden C 85 W
slaapkamer, hal, wc 18 graden C 70 W
keuken 20 graden C 77 W
studeerkamer 22 graden C 85 W
badkamer 24 graden C 93 W

algemene regel: elke 2 graden verhoging betekent een verhoging van het aantal benodigde watt met 10%


(Een alternatieve methode is via een tabel met gewenste temperatuur en isolatiegraad.) 

Stap C. Bereken de benodigde capaciteit van de radiatoren in de ruimte

Door het aantal kubieke meter van de betreffende ruimte te vermenigvuldigen met het aantal Watt per vierkante meter (hierboven bepaald) wordt berekend hoeveel warmtecapaciteit de radiatoren (samen) moeten hebben.

Vermenigvuldig het gevonden wattage uit Stap B met het aantal kubieke meter van de ruimte.

Voorbeelden:
- Uw woonkamer is 81 kubieke meter. 
Uit Stap B volgt 85 W/m3. De capaciteit van de radiatoren dient dan, voor die kamer, gezamenlijk minstens 81 * 85 Watt = 6885 Watt te zijn. Overigens is het aan te bevelen om in grotere ruimtes meer radiatoren op te hangen. Al deze radiatoren tezamen vormen in bovenstaand voorbeeld dan een gezamenlijk vermogen van minimaal 6885 Watt. Afronden naar boven geeft 6900 W.
- Uw badkamer is 4 meter lang, 3 meter breed en 2,7 meter hoog (32,4 kubieke meter).
De capaciteit van de radiatoren dient dan gezamenlijk minstens 32,4 * 93 Watt = 3014 Watt te zijn.


Stap D. Houd rekening met behoud of verlies van warmte


Verreken het bepaalde wattage met slechtere of betere isolatiegraad en met specifieke situaties.

Bepaal voordeel of nadeel:
- vrijstaand huis of hoekhuis: +10%
- ruimte is gericht op het noorden: +10%
- matig geïsoleerd (eenvoudig dubbelglas, spouwmuur): +10%
- slecht geïsoleerd (veel kieren (tocht), koudebruggen, enkel glas, geen of niet gevulde spouwmuur e.d.): +20% 
- veel glas: +10%
- open trappenhuis of vide (in verbinding met woonkamer, warmte "verdwijnt" naar boven), kattenluikje o.d.: +10%
- zeer goed geïsoleerd (HR++, goed geïsoleerde spouwmuur) : -20%
- appartement volledig ingebouwd door andere appartementen: -10%

Voorbeeld:
- Woning is zeer goed geïsoleerd (-20%), maar heeft een open trappenhuis (+10%), dus in totaal 10% "voordeel" aan de bepaalde 6885 W, dus 6885 * 0,90 =  6197 W, dus ca. 6200 W moet in deze situatie voldoende zijn voor de woonkamer.

Aandachtspunten:
- Het aantal Watts dat allerlei leveranciers van radiatoren e.d. via een berekening op hun sites vermelden, verschilt enorm (uitgaande van dezelfde brongegevens).
- Belangrijk: de aanschaf van een radiator met een wat hogere capaciteit dan volgens uw berekeningen is bepaald, is geen enkel probleem. Schaf echter nooit een radiator aan met een capaciteit, die onder uw berekeningen ligt.
- Meestal wordt bij berekeningen van de cv-radiator de aanduiding 75/65/20 gebruikt: temperatuur inkomend cv-water 75 graden C, uitgaand 65 graden, bij een gewenste ruimtetemperatuur van 20 graden C.
- Bij lagetemperatuurverwarming (ltv) wordt meestal gebruik gemaakt van vloerverwarming.



*) Een andere methode om het benodigd aantal Watt per m3 te bepalen, aan de hand van de mate van isolatie van gevels en ruiten en de gewenste temperatuur in de kamer; globaal ziet die er als volgt uit:

 isolatie gevel en glas  gewenste temperatuur [graden C]
18 gr 20 gr 22 gr 24 gr
zeer goede isolatie en glas HR++ 40 W 45 W 50 W 55 W
goede isolatie en dubbelglas 50 W 55 W 60 W 65 W
normale isolatie en dubbelglas 60 W 65 W 70 W 75 W
matig of slechte isolatie en enkel glas 80 W 85 W 90 W 95 W