De
brandweerstand R (van Resistance, soms van Reaction) is de tijd gedurende welke bouwelementen hun functie blijven vervullen in geval van
brand, ofwel meestal: de tijd tot bezwijken van het bouwelement.
Met betrekking tot de brandwerendheid van constructies worden drie belangrijke criteria
onderscheiden (R, E en I):
- moment van bezwijken (R)
- de scheidende functie (E)
- het isolatievermogen tijdens een brand (I).
Verder is er een aantal bijkomende prestaties (W, M, S, C, G) die onder meer
te maken hebben met de vluchtroute en hoe snel "gevlucht" kan of moet
worden.
Een en ander is gevat in EN 13501 en NEN 6069.
Niet alle kenmerken zijn benodigd, afhankelijk van het bouwelement en
bijvoorbeeld of het een dragend element is of niet. De weerstand of het gedrag
wordt met de code aangegeven en het aantal minuten dat de weerstand aangeeft
voor de betreffende eigenschap.
code en minuten
betekenis
R min
moment van bezwijken, weerstand tegen
bezwijken bij brand; tijd tot bezwijken van bouwelement; R van Resistance
loadbaring capacity, draagcapaciteit, stabiliteit, doorbuiging en
snelheid van vervorming;
de R is uitsluitend van toepassing op dragende bouwelementen
als kolommen, balken, draagmuren en -vloeren (voor een niet-dragende wand is R niet gegeven en wel bijvoorbeeld alleen E, W en
I)
E min
vlamdichtheid; E van Exposure?;
de term wordt ook integrity genoemd; "het
vermogen van het bouwelement met een scheidende functie bij blootstelling aan vuur aan één zijde zonder branduitbreiding naar de niet-blootgestelde zijde
(als gevolg van vlammen of de doorgang van hete gassen)"
I min
isolerend vermogen, thermische isolatie
qua temperatuur; I van Insolation; "het vermogen van het
bouwelement om blootstelling aan brand aan één zijde te weerstaan zonder branduitbreiding naar de niet-blootgestelde zijde
(als gevolg van hitte-overdracht); thermische isolatie beperkt de
hitte-overdracht waardoor zowel de niet-blootgestelde zijde als aangrenzende materialen
gevrijwaard zijn van ontbranden"
en de bijkomende prestaties:
W min
thermische isolatie qua warmtestraling;
W van Warmth radiation; er wordt gekeken naar de wantestraling op 1
meter afstand van het bouwelement; de W "verkleint de kans op brandvoortplanting als gevolg van een significante warmtestraling, hetzij door het element of van het niet-blootgestelde oppervlak naar aangrenzende
materialen"
M
mechanische belasting; M van Mechanical
action of Mechanical resistance; proef waarbij het bouwelement
is onderworpen aan een impact-test kort na het behalen van gewenste
R,E,I-waarden
S, Sx
rookdichtheid; S van Smokeleakage
rate;bouwelement verkleint of vermijdt doorgang van gassen of rook;
voorbeeldnotaties zijn Sa bij 20 graden C en Sm bij zowel 20 als 200 graden
C; bij brandkleppen: het rook lekdebiet moet kleiner zijn dan 200 Nm3/h.m2;
bij tests hoort te staan bij welke druk (bijv. 10 Pa)
C
zelfsluitend; C van self Closing; deuren,
rolluiken
e.d. sluiten automatisch bij brand, zonder beschikbaar zijn van de hoofdstroomvoorziening
G min
roetweerstand; soot fire
resistance; het vermogen van een schoorsteen o.d. om een roetbrand te
weerstaan (weerstaan van een interne schoorsteenbrand); aspecten zijn rooklekkage en thermische isolatie; 30 minuten bij 1000 graden
C en max. temperatuur buitenzijde schouw 100 graden C
K min
?; fire protection ability; het
vermogen van wand- of plafondbekleding om
het achterliggende materiaal te beschermen tegen ontvlammen, verkolen en andere schade voor een gespecifiëerde periode; betreft wanden, vloeren onderzijde daken
e.d.
Aandachtspunten
- Mogelijke classificatieperiodes (minuten): 15, 20, 30, 45, 60, 120, 180, 240, 360.
Bijvoorbeeld EI 30
-
Als R van toepassing is (dragende constructies) en R faalt bij de test, dan falen
automatisch E, I en W!
- Als E faalt bij de test, dan falen automatisch I en W.
- Notatievoorbeelden:
. voor dragende en scheidende elementen REI min,
RE min,
R min
. voor scheidende en niet-dragende elementen EI min,
E min
. ander voorbeelden REIW min-MCSIncslow, REIW min-MCSsn, REIW min-MCSef, REIW
min-MCSr.
- Bijvoorbeeld bij een deur geldt: naast het aantal minuten kan er nog een
andere eis gelden; bij de E-eis wordt puur gekeken of een deur of doek geen vlammen
doorlaat in een periode gelijk aan het aantal minuten; "bij de W-uitvoering wordt gekeken naar de warmtestraling op
een meter afstand van de deur; bij het I-criterium kijkt men naar de temperatuur van de oppervlakte van de
deur". De EI-eis zou voor brandveilige deur gesteld moeten worden.
- De brandwerendheid staat los van de gevolgklasse.
In het Bouwbesluit is sprake van een
brandwerendheid in minuten. Belangrijkste criterium is de mate waarin de uitbreiding
van een brand wordt vermeden.
"Een brandproef simuleert hoe lang het duurt voordat het vuur van een ontwikkelde brand in een bepaalde ruimte door de constructie overslaat naar
een naastgelegen ruimte. (Het Bouwbesluit stelt geen eisen aan de brandweerstand
van dakelementen.)"
Brandwerendheid in het Bouwbesluit (art. 2.10):
woonfunctie
tijdsduur van de brandwerendheid met betrekking tot bezwijken in minuten
indien geen vloer van een verblijfsgebied hoger ligt dan 7 m boven het meetniveau
60 minuten
indien een vloer van een verblijfsgebied hoger ligt dan 7 m en geen vloer van een
verblijfsgebied hoger ligt dan 13 m boven het meetniveau
90 minuten
indien een vloer van een verblijfsgebied hoger ligt dan 13 m boven het meetniveau
120 minuten
beeldend zijn de eisen weergegeven die aan een deur gesteld kunnen worden,
resp. E, EW en EI; afbeeldingen verkleind (brandveilig.com):
de foto's hieronder tonen de vergroting van de brandwerendheid door hout
en staal te voorzien van een brandwerende coating:
De tijdsduur van het bezwijken als bedoeld in artikel 2.10 van het
Bouwbesluit wordt afhankelijk van het materiaal van de bouwconstructie bepaald,
bijvoorbeeld volgens:
- NEN-EN 1992 (Eurocode 2: Ontwerp en berekening van betonconstructies
bijvoorbeeld Deel 1-2: Algemene regels - Ontwerp en berekening van constructies
bij brand)
- NEN-EN 1993 (Eurocode 3: Ontwerp en berekening van staalconstructies)
- NEN-EN 1994 (Eurocode 4: Ontwerp en berekening van staal-betonconstructies)
- NEN-EN 1995 (Eurocode 5: Ontwerp en berekening van houtconstructies)
- NEN-EN 1996 (Eurocode 6: Ontwerp en berekening van constructies van metselwerk)
- NEN-EN 1999 (Eurocode 9: Ontwerp en berekening van aluminiumconstructies)
- NEN 6069 ("Beproeving en klassering van de brandwerendheid van
bouwdelen en bouwproducten").
Zie ook Efectis
(test en beoordeelt materialen, systemen en gebouwen met betrekking tot
brandgedrag en brandwerendheid, o.m. meubilair, vloerbedekking, leidingen,
doorvoerafdichtingen, actieve blussystemen, ventilatiesystemen voor
vluchtroutes enz.), Brandveilig,
Hout
en Brand van Houtinfo,
Brandveilig
met Staal en Brandwerende
Constructies.
Eng. fire resistance; mate van brandwerendheid is fire grading,
fire-resistance grading, fire rating (Am.); voorbeeld: a fire grading
of 30 minutes is required
Voorgeschiedenis brandweerstand, van Rf naar REI
Van een bouwelement kon de brandwerendheid Rf gedefinieerd worden als de tijd die het bouwelement tijdens de genormaliseerde proef gelijktijdig voldoet aan
de criteria thermische isolatie, vlamdichtheid en stabiliteit.
Het getal, Rf=1 tot 6, gaf het aantal uren brandweerstand weer. Een andere R om de brandwerendheid te benoemen
was per aantal minuten, de R werd in dit geval gegeven door 15, 20, 30, 45, 60, 90, 120, 180 en
240, bijvoorbeeld Rf 60 staat nu gelijk aan onder meer REI 60 (dragende en
scheidende functie), R 60 (dragende functie), EI 60 (uitsluitend scheidende
functie), E 60 (lifdeuren), EI 60 (deuren), dus afhankelijk van het bouwelement
en de situatie.