rolluik

Een rolluik is een meestal buitenshuis geplaatste verticaal bewegende, uit lamellen bestaande zonwering en inbraakvertraging voor raam of deur.

• Kenmerken rolluiken

• Toepassingen van rolluiken

• Voordelen van rolluiken

• Nadelen van rolluiken

• Soorten rolluiken

• Attentiepunten

• Opties bij rolluiken

• Jaloezie-rolluik

• Foto's

• Documentatie

Kenmerken rolluik
De belangrijkste kenmerken zijn dat de samenstellende delen van het rolluik goed en nauw op elkaar aansluiten en dat het luik neergehaald en opgetrokken kan worden.
Kenmerken van rolluiken zijn o.m.:
- horizontale "latten" (lamellen, stroken)
- blinderingsmiddel (zonwering en geen inkijk) en inbraakvertragend
- vrijwel zonder opening tussen de lamellen (normaal is het rolluik vrijwel verduisterend)
- rolluik wordt opgerold in een rolluikkast (oprolkast, kast, rolluikbak, bak) bovenaan het rolluik
- rolluik beweegt zich langs zijgeleiders (geleiders, lopers)
- lamellen kunnen niet kantelen (ten gunste van de verduisterende werking)
- meestal buitenshuis
- wordt meestal elke dag neergelaten ('s avonds) en weer omhoog getrokken ('s morgens)
- op- en afrollen gebeurt handmatig (manueel) met rolband (lint), koord, veeras of stang (rolband, koord en veeras vooral bij kleine rolluiken, grotere rolluiken via windwerk)
- op- en afrollen gebeurt elektrisch, met schakelaar of muurzender of afstandsbediening
- met een tijdklok (schakelklok) kunnen af- en oproltijden ingesteld worden
- bij elektrische, draadloze modellen met zonnecellen op de rolluikkast is geen 230 Volt-aansluiting nodig
- het materiaal van de lamellen is meestal aluminium of kunststof (vroeger hout)
- lamellen zijn meestal gevuld met schuim (bij pvc-lamellen als extra versteviging en bij aluminium lamellen als isolatie).

Toepassingen van rolluiken
- Zonwering wat betreft licht én warmte bij ramen of deuren (door de plaatsing buitenshuis en de gesloten structuur werkt een rolluik zeer goed om zowel licht als warmte van de zon te weren).  Ook zijn er dakraam-rolluiken met als voordeel montage buitenshuis op bewegende deel van het dakraam (zonwering) en is de werking ook mogelijk op zonne-energie en afstandsbediening. In de winter is koude-wering mogelijk wanneer de lamellen inwendig voorzien zijn van schuim, goed aansluiten tegen elkaar en tegen de zijgeleiders en er bij voorkeur nog een luchtspouw is tussen lamellen en raam.
- Inbraakvertragend en soms inbraakwerend, alleen al omdat het forceren van een rolluik tijd kost en lawaai maakt. Rolluiken worden vaak om die reden toegepast bij bijvoorbeeld winkels buiten de openingsuren en bij parkeergarages om onbevoegden te weren. Bij winkels kan eventueel transparant acrylaat o.d. tussen de metalen lamellen gebruikt worden voor een minder "afgesloten uiterlijk" (foto, veel winkels in een straat met volledig metalen rolluiken geeft een onprettig gevoel bij voorbijgangers). Bij parkeergarages is een open hekwerk vereist i.v.m. de noodzakelijke ventilatie.
Het rolluik is inbraakwerend met o.m. optilbeveiliging (ophefbeveiliging), veiligheidsgeleiders, dikwandige extrusiekast i.p.v. standaard rolluikkast, DVA-sluiting op de as (blokkeert het blad automatisch bij volledig afrollen).

Voordelen van rolluiken
- Zonwering. In de zomer kan juist de warmte buiten worden gehouden door het rolluik te sluiten, zo blijft het aangenaam koel binnen. 
- Inbrekers kunnen minder eenvoudig je woning binnenkomen bij een gesloten rolluik. Rolluiken zijn inbraakvertragend en met anti-optil-beveiliging inbraakwerend (blokkade per lamel; het kan hier gaan om anti-optil-veren ofwel stugge veren). 
- Privacy. Een rolluik geeft meer privacy (geen inkijk).
- Het rolluik kan gedeeltelijk neergelaten worden, wat meer licht en lucht geeft in de kamer (als het niet te heet is en het raam open kan).
- Houdt (vooral 's nachts) omgevingslicht tegen. De meeste rolluiken verduisteren de kamer vrijwel volledig.
- Een rolluik heeft een positief effect op de warmte-isolatie in de woning, wanneer deze gesloten is zal warmte beter worden vastgehouden. In de winter werkt het luchtpakket tussen rolluikpantser en raam isolerend en de geleidingsrails langs de zijkant voorkomen dat er openingen zijn tussen rolluikpantser en raamkozijn, en gaan zo energieverlies tegen. Overigens isoleren bij een rolluik kunststof lamellen beter dan aluminium lamellen.
- Rolhor én rolluik in één bak. Naast het rolluikpantser bevat deze bak ook een rolhor met insectenwerend en UV-bestendig gaas. Rolluik en rolhor zijn los van elkaar te bedienen.
- Een gesloten rolluik beschermt het raam enigszins tegen weersomstandigheden.
- Met een rolluik heb je minder last van omgevingsgeluiden dankzij de geluiddempende werking.
- Wanneer het venster naar buiten opent, is een extra voordeel bij een voorzetrolluik dat zelfs wanneer deze gesloten is, het raam toch een stukje open kan worden gezet. (Wanneer het venster naar binnen opent, is dat uiteraard altijd mogelijk. In zuidelijke landen komen rolluiken vaak voor, net als vensters die naar binnen openen.)

Nadelen van rolluiken
- Houdt zeer veel licht tegen (vooral overdag is dat vaak niet gewenst; het verduisterende karakter kan een opgesloten gevoel geven).
- De rolluiken die niet ingebouwd zijn in de raamopening hebben vaak een fors, robuust uiterlijk, wat niet iedereen fraai vindt. 
- Voor de op- en neergaande geleiding van het rolluik zijn geleidingsrails noodzakelijk ("geleiders", "profielen", vroeger ook "lopers"). Bij opgetrokken rolluik zijn de lopers altijd zichtbaar (minder zichtbaar bij een inbouw-rolluik). 
- Rolluik is onderhevig aan weersinvloeden (vorst, regen, hagel, extreme zonneschijn). Bij vorst kan het rolluik vast vriezen; forceer het rolluik niet.
- Meestal vrij zwaar, dus moet goed bevestigd worden. (Kunststof is lichter, maar ook sneller beschadigd wanneer het "aan het trottoir" gelegen is.)
- Moet eigenlijk wel elektrisch bediend worden, door het gewicht, zeker bij grotere rolluiken en als je het elke dag neerlaat en optrekt (maar kan gelukkig ook via bijvoorbeeld accu en zonnecellen bovenaan de oprilkast).
- Bij elektrische rolluiken met handbediening via een schakelaar (geen afstandsbediening): let er op dat één druk op de knop voldoende moet zijn voor volledig afrollen of oprollen. Er zijn namelijk schakelaars zonder "terugveer bediening" waarbij het rolluik gevolgd moet worden totdat dit beneden is of boven.
- Wanneer alle deur- en raamopeningen van rolluiken zijn voorzien en deze luiken worden elektrisch aangedreven, dan zijn deze rolluiken bij brand niet meer te bedienen en kunt u wellicht de woning niet meer verlaten. Er zijn een paar oplossingen: 
(a) kies voor een model met de optie "elektrische bediening met noodhandbediening"
(b) kies voor rolluiken met afstandsbediening en accu, bijvoorbeeld die op zonnecellen (als de afstandbediening tenminste bereikbaar is bij brand en vindbaar bij stroomuitval, in het donker) 
(c) zorg ervoor dat er bij voor- en achterkant van de woning minimaal één rolluik met de hand bediend kan worden, dus ook optrekbaar bij brand en stroomuitval.
- Op bandopwinders wordt meestal geen garantie gegeven; het risico van onjuist gebruik is blijkbaar te groot.

Soorten rolluiken
Let op: 
- de naamgeving van rolluiken verschilt soms; ga altijd na welk systeem door de leverancier bedoeld wordt
- zie eventueel ook de algemene voor- en nadelen van rolluiken hierboven.

Inbouw-rolluik

Voordelen inbouwrolluik: 
- in de muur van de muuropening worden zijgeleiders én oprolkast ingebouwd die daardoor zeer netjes aansluiten in de muuropening en missen gelukkig het wat lompe karakter van de andere varianten rolluik (zeer groot voordeel; "onzichtbaar wanneer geopend, strak in het gevelvlak wanneer neergelaten")
- je ziet de kast van het rolluik niet uitsteken op de muur en boven de muuropening; zelfs een gesloten rolluik valt veel minder op dan bij de andere varianten  
- bij nieuwbouw of renovatie kan rekening gehouden worden met inbouw van het rolluik, dus exacte en fraaie inpassing mogelijk 
- warmte en geluid isolerend
- naar keuze inbraakvertragend of inbraakwerend.

Nadelen inbouwrolluik: 
- de kast moet een plaatsje hebben in de muuropening, dus daar moet rekening mee worden gehouden (ontwerpfase bij  nieuwbouw, bijvoorbeeld de dikte van de spouw tussen binnen- en buitenblad van de gevel iets groter bij een diepere oprolkast, om een goede isolatie te behouden; bestaande bouw breekwerk)
- wellicht moeilijker te repareren bij een defect (zijgeleiders en oprolkast zijn niet gemakkelijk benaderbaar?)
- is meestal wat duurder
- bij reparatie o.d. misschien niet eenvoudig te vervangen (maatvoering moet hetzelfde zijn).

Opbouw-rolluik 

Voordelen opbouwrolluik:
- worden op het kozijn bevestigd, dus redelijk eenvoudig te plaatsen
- meestal goedkoper dan het inbouwrolluik
- warmte en geluid isolerend
- naar keuze inbraakvertragend of inbraakwerend.

Nadelen opbouwrolluik:
- wat lomp uiterlijk in vergelijking met een inbouwrolluik
- het bovendeel van de muuropening wordt bedekt door de oprolbak 
- door bevestiging op het kozijn is de maatvoering belangrijk (worden prefab op maat gemaakt en als één geheel gemonteerd).

Voorzet-rolluik

Voordelen voorzetrolluik: 
- worden op de muur, aan de buitenzijde van raam of deur bevestigd, dus eenvoudig te plaatsen 
- meestal goedkoper dan het inbouwrolluik
- luchtpakket tussen rolluik en raam of deur geeft meer warmte-isolatie en geluidsisolatie
- handig wanneer bijvoorbeeld een naast elkaar geplaatste deur en raam met één rolluik beveiligd moeten worden
- door montage op de muur kan in de dag bijvoorbeeld nog een rolhor worden gemonteerd (dan niet rolhor en rolluik in één bak)
- worden op de muur bevestigd buiten het kader van de muuropening, dus geen breekwerk
- bij reparatie o.d. eenvoudig te vervangen.

Nadelen voorzetrolluiken:
- wat lomp uiterlijk in vergelijking met een inbouwrolluik
- iets minder geschikt voor beveiliging omdat de zijdegleiders op de muur bevestigd zijn.

Jaloezie-rolluik

Een jaloezie-rolluik is een rolluik met kantelbare lamellen.

Voordelen jaloezie-rolluik ten opzichte van de overige rolluiken:
- meer spelen met licht mogelijk (wel zonweren, niet verduisteren)
- minder opgesloten gevoel (zoals bij een verduisterend rolluik)
- in tussenstand een wat betere uitstraling dan de "echte" rolluiken. 

Nadelen jaloezie-rolluik ten opzichte van de overige rolluiken:
- duurder?
- minder inbraakwerend?

Rolhek

Een rolhek is een metalen rolluik met gehele of gedeeltelijke mazen-structuur, primair om te beveiligen.

Voordelen rolhek:
- inbraakwerend (bijna impliciet, bijvoorbeeld gemaakt van massief draadstaal)
- lucht doorlatend, dus geschikt voor parkeergarages e.d. (open structuur bijvoorbeeld 75% dus veel ventilatie)
- doorzicht gevend door de open structuur (is veiliger en geeft een veiliger gevoel)
- (vaak) eenvoudig te repareren bij aanrijdingen.

Nadelen rolhek:
niet of nauwelijks zonwerend (is ook geen eis bij rolhekken);
niet warmte- en geluidsisolerend (is ook geen eis bij rolhekken);
geen vergroting van de privacy (is ook geen eis bij rolhekken);
komt wat onvriendelijk over (is ook de bedoeling).

Attentiepunten bij rolluiken
- Let op: is het rolluik voorzien van een tijdklok (schakelklok, automaat) en is de deur met dat rolluik de enige toegang tot uw balkon of terras, dan kunt u zich buitensluiten. Schakel de tijdklok bij gebruik van het balkon of terras daarom (tijdelijk) uit.
- Bij elektrische rolluiken en afstandsbediening moeten draairichting, boven- en onderafstelling vaak nog ingesteld worden (ze zijn niet geprogrammeerd). Laat dit instellen/afstellen bij voorkeur door de monteur doen.
- Let op de plaats van de bediening (vooral bij een schakelaar) en links of rechts rollend.
- Een rolluik zal nooit 100% verduisterend zijn.
- Een zwaarder rolluik is beter bestand tegen grote windbelasting en kan breder worden uitgevoerd dan een rolluik met een lichter pantser. Een rolluik op een hoge verdieping zal door de hogere windbelasting ter plaatse minder breed kunnen zijn dan een rolluik op de begane grond. Er zijn helaas verschillende NEN-normen die over luiken e.d. gaan: NEN-EN 13561 behandelt jaloezieën en luifels (gebruikt aan buitenzijde gebouw) en NEN-EN 13659 behandelt luiken en buitenjaloezieën.
- De maximale windbelasting van het rolluik is afhankelijk van:
(a) de breedte van het rolluik
(b) de massa van het rolluik 
(c) het type geleider. 
Kies daarom een rolluik-constructie met de juiste windweerstandsklasse. Er zijn 6 windweerstandsklassen (windbelastingklassen). Simpel gesteld is de formule dat een scherm of rolluik uitgerold mag blijven tot en met een windkracht gelijk aan windweerstandsklasse plus 3. Bijvoorbeeld een rolluik van windweerstandsklasse 3 mag uitgerold blijven tot en met windkracht 6.
Omdat de maximale windbelasting afhankelijk is van de breedte van het rolluik, kan een voorbeeld bij een bepaald type rolluik geven: "met normale zijgeleiding betekent dat een maximale breedte van 380 cm (windweerstandsklasse 2), 330 cm (windweerstandsklasse 3) of 260 cm (windweerstandsklasse 4) bij een maximale plaatsingshoogte van 8 meter." Indien de rolluiken hoger op het gebouw geplaatst worden, dan wordt de maximale breedte kleiner.
- Bij donkerkleurige rolluiken kan bij hitte (en daardoor zeer grote warmte-opname) het rolluik klem komen te zitten in de geleiders.
- "Het op- en afrollen en daardoor de onderlinge wrijving tussen de lamellen kunnen lichte beschadigingen van de lamellen als gevolg hebben."
- Een veeras is niet altijd mogelijk.

Opties bij rolluiken
- Rolluikkasten, lamellen, geleiders e.d. zijn er in verschillende uitvoeringen (materiaal, RAL-kleuren, aansturing, bediening, vorm van de oprolkast e.d.).
- Er bestaat speciale folie op de kast om het geluid van slagregen te dempen.
- Voor beveiliging: 
(a) optilbeveiliging (ophefbeveiliging, anti-optil-veren)
(b) veiligheidsgeleiders
(c) dikwandige extrusiekast i.p.v. standaard rolluikkast
(d) DVA-sluiting op de as (blokkeert het blad automatisch bij volledige afrolling)
(e) grendel in onderlat (alleen van binnenuit te bedienen)
(f) cilinderslot in de onderlat (van binnen of van buiten te bedienen).
- Rolluiken met obstakel-detectie (beveiliging van rolluik en objecten wanneer objecten dreigen vast te zitten zoals plant, kind, kat of hond tussen rolluik en onderlat/vensterbank; deze rolluiken hebben blijkbaar automatisch anti-optil-veren).
- Bedieningsopties voor bijvoorbeeld rolhekken zijn:
(a) schakelaar 
(b) afstandsbediening
(c) sleutelcontact
(d) cijfertoetsen (codeklavier)
(e) handzender aan de sleutelhanger. 
Nadeel van een sleutelcontact is dat bij veel verschillende gebruikers ook veel sleutels nodig zijn. Voordeel van cijfertoetsen is dat de cijfercode meestal gemakkelijk gewijzigd kan worden (ga na of dit bij uw favoriete model inderdaad zo is).
- Bij modellen met op de rolluikbak zonnecellen ("solar"):
(a) geen 230 Volt-aansluiting nodig (accu)
(b) vergroot de diameter van de oprolkast (omdat de accu standaard in de kast wordt geplaatst) of de accu wordt buiten de kast geplaatst.
- Bij rolluik en rolhor in één bak:
(a) de accu zal waarschijnlijk buiten de oprolkast geplaatst worden, de rolhor moet immers ook in de kast gepast worden
(b) de geleidingsrails hebben een speciale variant voor de geïntegreerde horren.
- Het is mogelijk de oprolkast te verlengen (esthetisch en soms functioneel). Bij vooral voorzetrolluiken is het vaak wenselijk de oprolkast door te laten lopen wanneer er een smal stukje muur tussen de ramen of deuren is.
- Een enkele keer wordt een rolluik binnenshuis geplaatst. De zonwerende functie is bij toepassing binnenshuis echter geringer, omdat de warmte dan al binnenshuis is (als het rolluik goed isolerend is en goed afgesloten bij de geleiderails, komt waarschijnlijk bij gebruik binnenshuis toch minder warmte de kamer binnen).

Jaloezie-rolluik, veel voordelen van jaloezie én rolluik
Een jaloezie-rolluik (rolluik-jaloezie, buiten-jaloezie) is een rolluik met lamellen die beschikken over een tussenpositie waardoor naar wens wél licht (maar geen direct zonlicht) en lucht in de kamer gebracht kan worden. Ook kunnen de lamellen volledig sluiten waardoor de kamer verduisterd wordt.
Een ander voordeel is dat het jaloezie-rolluik over het algemeen een wat betere uitstraling heeft dan een standaard rolluik.

Het jaloezie-rolluik kenmerkt zich door (citaten van internet):
- "U heeft geen opgesloten gevoel zoals bij de rolluiken."
- "Naast de reeds bekende voordelen van rolluiken, zoals het isoleren in de winter, en het verkoelen in de zomer, zorgt de geïntegreerde jaloezie ervoor dat je met de lichtinval kunt spelen en dat er frisse lucht binnengelaten kan worden."
- "Dankzij de jaloezie-functie regelt u de lichtinval, zonwering en ventilatie. Het rolluik is uitgerust met een stevige anti-optilbeveiliging. Daardoor heeft u ook geen last van een rammelend rolluik bij hevige wind."
- "De lamellen van dit rolluik kunnen in drie standen worden gezet: open, dicht en zonwerend."
- "Buitenjaloezieën groeien in populariteit. Het is namelijk een geweldige vorm van buitenzonwering. U kunt hiermee zelf de hoeveelheid lichtinval bepalen. Waar een rolluik vaak als zonwering wordt gebruikt, zijn buitenjaloezieën een betere optie wanneer u nog wel wat natuurlijk lichtinval wil hebben. Het is een fijne manier om warmte en licht van de zon buiten te houden zonder een opgesloten gevoel te krijgen. In tegenstelling tot een rolluik heeft u met buitenjaloezieën voldoende doorzicht."
- "U houdt de zon buiten zonder het binnen te donker te maken. Met buitenjaloezieën krijgt u nog genoeg zonlicht binnen, zonder de nadelen ervan te ervaren: zon die in uw ogen of op uw tv of computerscherm schijnt."

Naar Documentatie

rolluik inbouw (kenmerken inbouwrolluik) (boeding rolluiken):

technische uitbeelding van een inbouw rolluik (harol rolluiken en zonwering):

rolluik opbouw (kenmerken opbouwrolluik) (deco zonwering):

rolluik voorzet (kenmerken voorzetrolluik) (boeding rolluiken):

rolluik jaloezie-rolluik (kenmerken jaloezie-rolluik) (deco zonwering):

rolluik rolhek (kenmerken rolhek) (front security):

rolluik met transparante delen om een minder gesloten en na sluitingstijd een voor voetgangers vriendelijker indruk te geven (foto joostdevree):

rolluiken in dakvlak (bij dakramen, dakvensters) met zonnecellen; hier van het merk fakro (dakramen nederland):

rolluik met veeras (de veer zit in de as in de oprolbak), eenvoudige handmatige bediening door via een handgreep aan de onderste lat het geheel naar beneden te trekken of naar boven te duwen (creazza):

rolluik én rolhor in één bak (deco zonwering):

bedieningskastjes bij bijvoorbeeld een rolhek, schakelklok (tijdschakelaar), sleutelcontact, toetsenbord (codeklavier), muurzender (muurschakelaar), afstandsbediening (harol):

een opbouwrolluik uit de oude doos waarbij het oprolmechanisme zich bevindt aan de buitenzijde het huis in het luifel-achtige bovenstuk, vaak vormgegeven als een soort gordijngolven; onzeker is of het rolluik hier nog werkt of dat er sprake is van een nieuw systeem in een oud jasje; voordeel van dit systeem zonwering is dat de warmte buiten blijft (buitenzonwering) en dat het inbraak tegengaat (uit pdf historische zonwering, van cultureel erfgoed):

roldeur met horizontale lamellen: ook meubels worden wel eens voorzien van rolluiken, in dit geval vaak roldeuren geheten; voordeel is de eenvoudige afsluitmogelijkheid van de roldeur (sluiting of slot meestal onderaan bij horizontale lamellen; klein nadeel van die sluiting onderaan is dat je vrijwel het gehele rolluik moet openen als je bij de bovenste plank moet zijn, verg. situatie bij verticale lamellen met sluiting in het midden) (schäfer shop kantoormeubelen, kantoorartikelen e.d.):

roldeur met verticale lamellen, hedendaagse, speelse print (ook andere prints verkrijgbaar); klein voordeel verticale lamellen met sluiting in het midden: maakt het mogelijk alleen de linker- of rechterkant te openen of bijvoorbeeld een deel van het midden (schäfer shop kantoormeubelen, kantoorartikelen e.d.):

Documentatie
- Harol rolluiken 

- Bediening, onderhoud, garantie e.d. van rolluiken (van Rolluiken Discount) 

Met dank aan o.m. Boeding Rolluiken, Harol rolluiken en zonwering, Deco Zonwering, Rolluiken Discount, Rolluiken Weetjes.

Vroegere termen voor rolluiken: roljalousien, rolblinden, volets roulants à charnières, trekjaloezie (voor gebruik buiten)

Zie eventueel verder bij zonwering.
Verg. luik.

Eng. roller shutter, roll-down shutter