Ook,
afgekort tot:
stolp. Een stolpboerderij is een boerderij
met een tentdak
(piramidedak). Een stolpboerderij heeft een vierkante plattegrond met een
piramidevormig dak, dat wordt gedragen door een gebint,
meestal een dekbalkgebint. De ruimte die door de vier
stijlen van het dak wordt omgeven, wordt "het vierkant"
genoemd. De vier zware stijlen zijn vaak van eikenhout.
Het middengedeelte van een
stolpboerderij herbergt de opslag van hooi e.d. Om deze deel zijn de andere boerderijfuncties ondergebracht
zoals wonen en stallen van vee. Het woongedeelte is ook aan de
buitenzijde meestal toch onderscheiden van de rest, vooral bij
de rijkere boeren (tweede foto hieronder). Het dak van een
stolpboerderij is soms voorzien van een spiegel.
De grootte van de stolp was afhankelijk van de hoeveelheid land, die bepaalde
het aantal koeien en dat bepaalde de omvang van de stolpboerderij (voor stallen
en opslag hooi). De gevellengte kan bijvoorbeeld bij 16 koeien ca. 16 m zijn. De
hellingshoek van het dak werd mede bepaald door de benodigde voorraad
hooi. Eventueel werd de stolpboerderij verlengd, dus afwijkend van de vierkante
vorm (foto verderop).
Stolpboerijen komen vooral voor in Noord-Holland; ze worden daarom wel de
"piramides van het noorden" genoemd. Agrarisch zijn ze meestal niet
meer actief en zelfs niet meer bruikbaar als zodanig; de meeste stolpboerderijen
zijn herbestemd, tot woning,
kantoor, praktijk, café/restaurant of winkel. In het kader van cultureel
erfgoed zijn stolpboerderijen belangrijk omdat ze landschappelijke en
cultuurhistorische waarde hebben.
Een verlengde stolpboerderij heeft twee of meer "vierkanten"
achter/naast elkaar. Hierdoor ontstaat meestal één groot
schilddak i.p.v.
een piramidedak. Een stolpboererij met twee vierkanten wordt ook wel dubbele
stolp genoemd.
Bij een hooihuisboerderij vormen woonhuis en stal ook één geheel, maar
is er achter de stal een gedeelte voor het hooi, meestal verhoogd.