1.
Een insula is een klassiek Romeins
appartementengebouw voor de middenstand en de lagere klasse, meestal tot vijf
bouwlagen hoog (insula is Latijn voor eiland, i.v.m. het gesloten
karakter van het gebouw in zijn omgeving). De begane grond was vaak gereserveerd voor de middenstand met
winkels, werkplaatsen e.d. De bovenverdiepingen hadden kleine ruimten om in te
wonen. Soms waren de bovenste verdiepingen opgetrokken uit hout, waarschijnlijk
uit constructieve overwegingen (niet zoveel massa waardoor de muren niet te dik
hoefden te zijn).
De insulae waren van elkaar gescheiden door smalle straten. De bewoners van de
insulae moeten van af te sluiten losse toiletpotten of openbare toiletten
gebruik hebben gemaakt omdat die niet op de verdiepingen van de insulae aanwezig
waren. Als badgelegenheid fungeerden de openbare badhuizen (thermen).
Woningen
uit de oude Romeinse tijd zijn te verdelen in:
- villa, een ruim buitenverblijf voor de rijkeren of een
grootschalig boerenbedrijf (zie verder bij villa)
- insula, woonblok / appartementen voor de armeren
- domus, stadswoning voor de rijkeren, vaak gecombineerd met één of
meer winkels (zie verder bij domus).
2.
Een specifieke betekenis van insula in Pompeď (Pompeii) is "een huizenblok dat door
(vaak smalle) straten omgeven is". Een aantal insulae vormde een regio. De
straten tussen de regio's zijn wat breder dan die tussen de insulae. Het
geheel heeft vaak de opzet van een soort schaakbord (grid).
Op de plattegrond van Pompeď worden de stadsdelen (regio's) aangegeven door
Romeinse cijfers (van I t/m. IX) en de insulae daarbinnen met ons cijferschrift
(Arabische cijfers, nummerend vanaf 1). Een groot deel van Pompeii is nog niet
opgegraven; wanneer dat gebeurt, zullen er ongetwijfeld meer regio's en
bijbehorende insulae zijn.
regio's (in verschillende kleuren) en in arabische cijfers de daarbij
behorende insulae; klik voor groter (pompeď, mmdtkw):