grid

Grid is Engels voor raster, rooster. Het woord grid is afkomstig van het Latijnse cratis (vlechtwerk).
1. De term grid wordt voor veel, meestal rechthoekige, lijnenstelsels gebruikt, bijvoorbeeld als de rasterlijnen bij een tekenpakket of om coördinaten terug te vinden op een topografische kaart. 
Zie ook bijvoorbeeld (speciale rasterwerken) geogrid, smart grid.

2. Een grid is een schaakbordachtige opzet van horizontale en verticale lijnen voor een stadsplan. De lijnen zijn te beschouwen als de wegen, de tussenruimten als de gebouwen. 
De Grieken kenden al een stadsplattegrond met een grid (eerste foto onder, Priene, aan de westkust van het huidige Turkije). De Romeinen kenden ook het zogenoemde cardo-decumanus patroon ("via decumana"): twee haaks op elkaar staande hoofdassen (hoofdstraten), waardoor vier kwartieren (wijken) ontstaan, en met een forum in het midden (cardo maximus is de noord-zuid-hoofdstraat en decumanus maximus oost-west).

grid, plattegrond van priene bij milete; klik voor groter (university of texas):

Van groot belang is het stadsplan van het Amerikaanse Savannah geweest uit 1733, waarbij onderscheid werd gemaakt tussen woonblokken en andere gebouwen. Veel Amerikaanse steden, zoals New York, zijn ontworpen volgens een grid.

stukje new york in 1807 (cornell university library):

en het middendeel daarvan in het heden; klik voor groter:

Ook andere grids dan het schaakbord zijn natuurlijk mogelijk:
- een dieptegrid is een net van vierkanten in een coördinatensysteem waarop per vierkant de diepte wordt aangegeven 
- een soort combinatie van twee- en driedimensionale rastervormen, bijvoorbeeld bij het oosterse gewelf met muqarna's (stalactietgewelf).

Zie bijvoorbeeld ook castellum en insula.