Hoogovencement is een
cementsoort die de naam ontleent aan een
belangrijk bestanddeel. "Hoogovencement wordt gemaakt door het mengen van gemalen gegranuleerde
hoogovenslak en
portlandcementklinker, waaraan gips en/of anhydriet worden toegevoegd als bindtijdregelaar.
Hoogovenslak is een bijproduct dat vrijkomt bij de productie van ijzer in hoogovens. Daarbij worden
ijzererts, schroot en smeltmiddelen, tezamen met cokes als brandstof in een hoogoven gebracht. De cokes worden verbrand voor de productie van koolmonoxide, dat het ijzererts reduceert tot gesmolten ijzer. Op dit ijzer drijft de slak, die hiermee gelijktijdig wordt afgetapt. Nadat slak en ijzer van elkaar zijn gescheiden, wordt de slak door het inspuiten van een grote hoeveelheid water snel afgekoeld, waardoor de slak in zandachtige korreltjes met een glasachtige structuur uiteengeslagen wordt (er treedt geen of slechts een geringe mate van kristallisatie
op; omdat het een beetje op grof zand lijkt, heet hoogovenslak ook wel
slakzand). Dit proces wordt granuleren genoemd.
Hoogovencement CEM III/B 42,5 N LH (NEN 3550: HS) heeft een normale
aanvangssterkte en eindsterkte en kan daardoor worden toegepast als er geen bijzondere eisen aan de aanvangsterkte worden gesteld.
(Bij een hoger percentage hoogovenslak is beton meer resistent tegen aantasting, maar
de aanvangssterkte neemt af.) Door zijn samenstelling is deze cement zeer geschikt ter
voorkoming van een alkali-silica-reactie (ASR) of aantasting door sulfaten
(beter dan portlandcement), waarschijnlijk door de dichtere poriënstructuur."
Hoogovenslak van de juiste samenstelling (veel CaO en MgO ten opzichte van SiO2) is wel een hydraulisch
materiaal, maar de portlandcement zorgt voor het grootste deel van de hydratatie.
Hoogovencement heeft bij normale temperaturen een lagere hydratatie
dan portlandcement (zie de toevoeging LH bij de productinformatie die voor low
heat staat) en dus ook een langzamer verharding. Bij hogere temperaturen
(extra verhitten van gestort beton) echter wordt de verharding zeer versneld
waardoor juist sneller ontkist kan worden.
De grotere duurzaamheid van beton met hoogovencement komt alleen naar voren bij
een goede nabehandeling (dit luistert nauwer dan bij portlandcement): de
tragere beginverharding kan aan de oppervlakte van het beton water verdampen dat
voor verharden nodig is (dus afdekken van beton e.d. tegen ontwateren).
Voordeel van hoogovencement is natuurlijk ook dat het afvalproduct
hoogovenslak zeer nuttig wordt toegepast.
Hoogovencement met een voldoende hoog slakgehalte wordt vooral toegepast wanneer
er gevaar is voor scheurvorming door
temperatuurspanningen, bv. bij zeer dikke betonconstructies.
Hoogovencement wordt ook toegepast in cement-bentoniet
afdichtingswanden.
Hoogovencement is wat betreft milieu CO2-armer dan puur portlandcement, maar wel
afhankelijk van de beschikbaarheid van hoogovenslakken.