afkalven

Bij afkalven glijdt een deel van de oever in het water. Het water kan parallel aan de oever stromen, maar ook daar loodrecht op. Door het stromende of beukende water lossen bestanddelen van de oever ter hoogte van de waterspiegel in het water op waardoor de erboven liggende grond in het water brokkelt, valt of glijdt. Ook door onderwaterstromen en door de druk van vrachtverkeer kan een ernaast liggende oever afkalven, de grond wordt in dit geval in het water geduwd. Het door de stroming van de rivier e.d. uitslijten van de oever onder de waterspiegel wordt inscharing genoemd.

Een beschoeiing gaat het afkalven tegen door de oever te beschermen (symptoombestrijding van afkalven: het lost het probleem op zonder de oorzaak aan te pakken; vaak is dit echter voldoende).
Soms kunnen de wortels van knotwilgen e.d. aan de oever afkalven tegengaan. 
Dammen haaks op de loop van het water (dwarsdammen, kribben) en dammen in de loop van het water (strekdammen, langskribben) verlagen de stroomsnelheid evenwijdig aan de oever, waardoor afkalving vermindert (oorzaakbestrijding afkalven).

Bij voortdurend afkalven zal de waterloop veranderen, waardoor bijvoorbeeld rivieren meanderen (een meanderende rivier slingert losjes door het landschap).

Het afbrokkelen van een oever door uitschuring door de stroming wordt inscharing genoemd.

Oeverval of zettingsvloeiing is de benaming voor het plotseling bezwijken van een oever ("fijnzandige matig steile onderwatertaluds") waarbij in betrekkelijk korte tijd grond afstroomt naar dieper gelegen delen, "met als resultaat een oeverinscharing met een zeer flauwe eindhelling". Oeverval kan bijvoorbeeld ook optreden bij baggeren of storten van zand of grond op een onbeschermde oever of onderwatertalud.

voorbeeld van afkalven (foto joostdevree):

de afkalvende kust van happisburgh in engeland (locatie in google maps):

afkalven tegengaan door beschoeiing (naast de nieuwe beschoeiing is hier (nog) de oude te zien; simav)

afkalven tegengaan door kribben en strekdam (de stroomdraad geeft de stroming aan):

oeverbescherming met o.m. betonnen elementen; klik voor groter (altena infra):

voorbeeld van oeverval of dijkval van de leendert abrahampolder, oosterschelde linkeroever, noord beveland; klik voor groter (beeldbank rws bij archieven):

Verg. afboeren, erosie en eventueel dijkbewaking.

Eng. to cave in, to give way, to fall in, (to erode)