Een
torenvenster is een muuropening in een toren.
De toren kan een deel zijn van:
- woonhuis of bedrijfsgebouw (boven de rest van het gebouw uitstekend als
"verdieping" of als lantaarn;
langs het gebouw als arkeltorentje; soms los
van het gebouw)
- kasteel (als trappenhuis in een gebouw; als donjon)
- kerktoren (als deel van het kerkgebouw zoals bij de meeste kerken; los als klokkentoren
of campanile)
- watertoren
- windtoren (windvanger).
Het venster, het type opening, is afhankelijk van de functie (het doel)
van de muuropening:
- open (zonder glas):
. als een meer of minder brede spleet, zoals bij kijkgaten en schietgaten van
een kasteeltoren of als ventilatie-opening (soms zijn er ronde schietgaten, voor
donderbussen en haakbussen)
. als onderdeel van een lantaarn
. met onder een hoek geplaatste "lamellen", zoals bij een galmgat
van een klokkentoren
. met een traliewerk, rooster of gaas (vooral als ventilatie en tegen vogels)
. als groter steigergat, maar dat is geen
venster (louter een gat in de buitenste muur)
- dicht (met glas):
. als bescherming tegen weer, wind en dieren (kan ook matglas zijn)
. als "normaal" doorkijkraam
- dicht (met bijvoorbeeld een luik):
. als afsluiting tegen vogels
. als bescherming tegen pijlen e.d. (bij stadspoorten, kastelen e.d.).
torenvenster met glas en hoger (de miniatuur-dakkapellen) waarschijnlijk open met een lamelachtig rooster; watertoren wilhelminasingel 19, breda, 1894; klik voor groter (foto l.m. tangel, afb 20261018 beeldbank cultureel erfgoed): |
torenvenster met glas, woning tilburg, 1905; klik voor groter (foto p. van galen, afb 20344188 beeldbank cultureel erfgoed): |
torenvenster open met luik in arkeltorentje, middenvenster vermoedelijk met glas en traliewerk, stadspoort, gevangenpoort (lievevrouwepoort) centrumzijde, bergen op zoom, 14e eeuw; klik voor groter (copyright dig keur): |
torenvenster open galmgat; ook de kleine lantaarn bovenop heeft open vensters, kerktoren oude kerk, dorpsstraat, zoetermeer, toren uit 1642; klik voor groter (foto joostdevree): |
torenvenster open (spleetvormig) voor ventilatie van de ruimte waar ooit wateropslag was (reservoir voor drinkwater), torenvenster (kleine dakkapel) in hellend dak waarschijnlijk met glas, villa groenoord, groenoordlaan 18, apeldoorn, 1907; klik voor de locatie in google maps: |
torenvenster open kijkgat of schietgat, kasteel; klik voor groter (guédelon, foto c. guérard): |
torenvenster open met rasterwerk, kerk dodewaard, ca. 1840 (foto p. van galen, afb 20290361; klik voor groter beeldbank cultureel erfgoed): |
Verg. ossenoog
(oeil de boeuf).
Zie eventueel vele
soorten vensters.