ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ Toets
een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven. (Oud-)student(e) Archit., Bwk, Civ. Techn.?
Iets schrijven
voor de site, als auteur?
Mail
even naar Joostdevree
Een
kruisgewelf is een gewelf dat bestaat uit twee gelijke en even hoge tongewelven, die elkaar
rechthoekig snijden, dit in tegenstelling tot een tongewelf
of gordelboog. Net als bij
tongewelven loopt de boog van een kruisgewelf van de aanzetsteen (geboorte)
van de ene zijde naar die van de andere zijde (al is dat door de vorm van de
bogen minder duidelijk wellicht).
De eerste kerken hadden nog ton- en koepelgewelven (net als de Romeinen).
Kruisgewelven werden vaak toegepast als overspanning
van vierkante traveeën waarbij twee
tongewelven elkaar in een kruisvorm snijden. De snijlijnen van de gebogen
vlakken worden graten genoemd; die gewelven hebben op de
snijlijnen dus nog geen ribben.
Vanaf ca. 1050 ging men kruisgewelven
als
ribgewelven toepassen. De ribben hebben nog geen dragende
functie, zoals bij het kruisribgewelf.
Kruisgewelven waren eerst vierdelig, zoals op de afbeelding onder te zien is, maar tegen het einde
van de Romaanse periode maakte men ze zesdelig en werden ze verhoogd. Op
het hoogtepunt van deze stijl ging men in kerken het gebonden stelsel
toepassen.
een vierdelig kruisgewelf van de hagia sofia in thessaloniki, 1205 na chr.,
byzantijns, tekening naar een afbeelding uit het boek de taal van de
architectuur (librero):