rolstoep

Rolstoep heeft meer betekenissen:

• een rollend trottoir

• een glooiende gevelvoet

1. Ook: loopband, rolband, rolbaan. Rolstoep is een rollend trottoir, zoals op Schiphol of bij de Parijse metro, zodat je niet hoeft te lopen. De rolstoep is vergelijkbaar met een lopende band of met een roltrap (maar dan horizontaal).
Doel is wandelaars over een grotere afstand horizontaal te verplaatsen (dus zonder dat zij hoeven te lopen), bijvoorbeeld i.v.m. bagage of van één deel van een gebouw naar een ander. 

rolstoep, rollend trottoir; klik voor de bron:

Eng. moving sidewalk; Fr. trottoir roulant

2. Ook: holle stoep, glooiende gevelvoet, uitgezwenkte gevelvoet, hol gebouwde stoep, glooiende gevel.
Een rolstoep is een trottoir in de vorm van een glooiende gevelvoet: een gevel die onderaan in een holle boog uitzwenkt, eventueel naar een goot. Een andere omschrijving is: een pui met naar de straat glooiende overgang.
Voorbeelden van zo'n trottoir: Noordeinde 10 en 24, Monnickendam (gem. Waterland).

Het is niet geheel duidelijk wat nu eigenlijk het doel of nut van de rolstoep is of is geweest. De stadsgidsen van Monnickendam opteren met reden voor "tegen horen en zien", de eerste mogelijkheid hieronder.
Met dank aan o.m. de fotograaf van de afbeelding van de rolstoep hieronder, de stadsgidsen van Monnickendam en mevr. Van der Kolk van de Vereniging Oud-Monnickendam is een aantal mogelijkheden naar voren gekomen:

• Tegen horen (wat binnen gezegd wordt) en zien (naar binnen kijken). Voorbijgangers kunnen niet vlak langs de ramen lopen (en ongemerkt van dichtbij luisteren en naar binnen gluren). "Dit zou kunnen voortvloeien uit het feit dat de stoep openbare grond is, maar wel door de bewoner moet worden onderhouden." Degene die het onderwerp rolstoep naar voren bracht, had ook al geopperd "tegen het inkijken en het horen van de gesprekken". De rolstoep had blijkbaar ook een grote aantrekkingskracht op kleine kinderen die "na de mis uit de tegenoverliggende kerk kwamen en die minstens 5 keer tegen de rolstoep op renden en door het raam van de notariswoning keken"...

• Er kan niets tegen de gevel en op de stoep geplaatst worden. Duidelijk, vroeger was de stoep je eigen gebiedje. De betrekkelijk smalle straten en de vaak korte afstand van straat tot voorgevel nodigde waarschijnlijk uit goederen tegen de gevel te plaatsen waardoor het aanzien van het gebouw (dokterswoning, apotheek, notariswoning) werd verlaagd en het zicht vanuit het gebouw werd verminderd.

• Om hemelwater van de gevel (en van de fundering) af te leiden. "Oude huizen werden vroeger met kalkspecie gemetseld. Kalkspecie kon slecht tegen (regen)water en dat wilde men dan ook zo snel mogelijk van de gevel afvoeren." Dit doel is vergelijkbaar met de waterlijst (de horizontale vóór de gevel uitstekende lijst) en het op de vlucht bouwen (de voorgevel helt enigszins naar voren). De open goot die bijvoorbeeld op de foto van Noordeinde 24 zichtbaar is, zou hier ook mee te maken kunnen hebben (snelle afvoer van hemelwater), maar "de open goot in het Monnickendamse Noordeinde en ook het Zuideinde komt door ophogingen van de Waterlandse Zeedijk en voert al het hemelwater via de stegen af naar de lagere delen".

• Als bescherming tegen overstromingen, maar dan moet de rest van het gebouw ook zo uitgevoerd zijn, wat niet het geval is.

• Ter verhoging van de draagkracht van de fundering lijkt onwaarschijnlijk want "aan de binnenzijde van de gevel kan dit niet worden toegepast, dan zou bij enige zakking van de gevel deze achterover drukken".

• Tegen wildplassen lijkt onwaarschijnlijk (dat spat waarschijnlijk juist alle kanten op).

• Tegen het parkeren van rijtuigen is ook onwaarschijnlijk omdat vroeger de stoepen toch al per woning met paaltjes en kettingen waren beschermd.

• Als bleekplaats voor de was, maar gegoede burgers zouden nooit hun was aan de voorkant van het huis laten zien. En om te bleken was de achtertuin met gras en heggen veel geschikter.

Eén van de enthousiaste stadsgidsen meldt nog dat tijdens een reparatie aan de stoep van Noordeinde 24 geconstateerd is dat de holle stoep er later is aan-gemetseld (dat is ook aan het andere voegwerk te zien) en dat de vuldop in de zijkant van de rolstoep bij Noordeinde 10 wel voor het vullen van de olietank was, maar dat de tank zelf in de tuin lag achter het pand en niet in stoep.

een voorbeeld van een rolstoep, noordeinde 10, monnickendam, bouwjaar 1660, duidelijk is dat de gevel op de vlucht staat voor het hemelwater (gevel helt enigszins naar voren);  klik op de afbeeldingen voor groter;  klik hier voor de locatie in google maps   (foto's rini de weijze, stadsgids monnickendam):

De term rolstoep is mogelijk gemunt door Rini de Weijze, stadsgids van Monnickendam, in zijn Korte geschiedenis van Monnickendam.