entasis

Entasis is het op een subtiele manier versmallen van een zuil waarbij die versmalling (verjonging) naar boven toe niet rechtlijnig is maar een zekere boog beschrijft. Vooral bij hogere gebouwen werd in de klassieke tijd bij zuilen van de Dorische orde entasis toegepast.

Verjongen is het naar boven toe afnemen in omvang of zwaarte bij een zuil, kolom of muur. Doel van het verjongen is de optische onbalans tegen te werken waardoor zuilen naar boven toe naar elkaar toe lijken te gaan.

Doel van de entasis is het optische verschijnsel tegen te werken dat de zuil een licht hollend indruk geeft, de zuil lijkt concaaf, het zogenoemde klokhuiseffect (met dank aan Dig Keur). 
De mate van entasis is verschillend; soms is het ca. 1/100e van de hoogte, soms zelfs slechts ca. 1/600e. Bij de Griekse zuil begint de entasis al bij de basis; bij de Romeinse zuil begint de entasis pas op ca. 1/3 van de hoogte van de zuil.

entasis bij een dorische zuil, sterk overdreven (cornell university):

entasis van de zuilen bij het parthenon:

Het woord entasis is Grieks voor "aanspanning".

Verg. verjongen, en andere optische effecten bij een Griekse tempel: contractie (afstand hoekzuil en die ernaast is korter dan tussen de overige zuilen) en curvatuur (lichte kromming hoofdgestel en stylobaat).

Eng. entasis