mansardedak, mansardekap

Ook, soms: Frans dak, gebroken dak. Een mansardekap of mansardedak is een dakvorm waarbij het onderste deel van het zadeldak of schilddak steiler is dan het bovenste deel, waardoor een geknikte vorm ontstaat.

De naam mansardedak is afgeleid van de 17e-eeuwse Franse architect Francois Mansart, hoewel dit type dak al eerder werd toegepast; bijvoorbeeld de Franse architect Pierre Lescot heeft de mansardekap al een eeuw eerder gebruikt. De mansardekap werd vanaf de tweede helft van de 19e eeuw veelvuldig toegepast bij woningen ter verkrijging van een grotere verdieping in vergelijking met een zadeldak. 

Architecten gaan de mansardekap weer waarderen, omdat het een landelijke uitstraling heeft terwijl er inwendig toch zeer veel ruimte is. Er zijn lange tijd door de een of andere architectonische aberratie veel te kleine woningen gebouwd met lessenaarsdaken en ook zadeldaken met een dakvoet die nauwelijks twee meter boven het maaiveld ligt. Met een hedendaagse mansardekap heb je een ruime én sympathiek ogende woning. 

Varianten op een mansardedak
- Bij nieuwbouw worden vaak woningen gebouwd die geïnspireerd zijn op een mansardekap, waarbij het lagere deel van het dak verticaal staat in plaats van een kleinere of grotere hoek te maken met de verticaal.  
- Soms wordt een twee-onder-een-kap uitgevoerd met een mansardekap. De mansarde-twee-onder-een-kap kan in de lengte of de breedterichting in tweeën gedeeld worden. De verdeling in de breedterichting is bij niet zo kleine huizen een wat rare gewaarwording; misschien kunnen bij verdeling in de breedterichting een paar verticale banden worden toegepast of is het gebruik van een balkon of een loggia (of beide) te overwegen bij deze toepassing  van een mansardekap over twee woningen.

hedendaagse woning met een mansardekap:

eerste versies mansarde-daken hadden een wat afgeplat bovendeel van het dak (komt nog wel voor), dat later gewijzigd werd in een wat hoger dak (meer ruimte), volgens de regel van gilly, d.w.z. bc = aa' = 3*ba en da' = 2/3 aa' waardoor ba' =  4*ba; klik voor groter! (boek houtconstructies, zwiers, 1920, p. 273):

prefab mansardekap, in de knik is geen ondersteuning nodig, strakke vorm, goede isolatie mogelijk, zowel nieuwbouw als renovatie (eemshout):

interieur van een (oude) mansardekap (meer ruimte dan bij een zadeldak):

mansardekap waarbij het lagere deel van de kap verticaal staat; geïnspireerd op mansarde en prachtig doorgevoerd door de knikpan bij de overgang tussen schuin dak en verticaal "dak" (nieuwbouw waterrijk in oosthuizen, voormalige gemeente zeevang, huidige gemeente edam-volendam):

mansardekap met twee woningen; verdeling in de lengte van de kap (future-home):

mansardekap met twee woningen; verdeling in de breedte van de kap; dit geeft bij vooraanzicht een wat fors uiterlijk; misschien is het toepassen van een paar verticale banden of het gebruik van een balkon of een loggia (of beide) te overwegen bij deze toepassing  van een mansardekap over twee woningen (future-home):

Zie ook dakvormen, knikpan.

Eng. gambrel, dutch gambrel, mansard roof; 
Du. das Mansarddach (in Oostenrijk ook Mansardendach);
Fr. mansarde, comble à la Mansart, comble en mansarde, toit brisé ("gebroken dak"), comble brisé ("gebroken kap")