prairiehuis

Met de term "prairiehuis" duidde men op een bepaald type huis dat Frank Lloyd Wright tussen 1900 en 1911 ontwikkelde.
Wright zelf sprak over de manier van wonen die het beste bij de prairie rond Chicago paste: "Wij in het middenwesten wonen in de prairie. De prairie heeft zijn geheel eigen schoonheid. We moeten deze natuurlijke schoonheid, de stille verte, erkennen en benadrukken." En later schreef hij: "Ik had het idee dat de horizontale vlakken van de huizen bij het aardoppervlak horen." Wright ontwierp soms het gebouw zelfs over en  tussen lage heuvels in de prairie, een voortzetting van de integratie van het huis in de omgeving.

Kenmerken van het prairiehuis zijn:
- licht hellende daken
- lage hoogten
- rustige silhouetten
- compacte massieve schoorstenen
- grote beschermende overstekken
- laag aangezette terrassen
- uitgebouwde lage muren die kleine tuinen begrenzen.
- een brede band van hoge, soms zelfs verdiepinghoge ramen
- integratie van het huis in zijn omgeving
- constructie en interieur van natuurlijke materialen (vooral baksteen en hout).

Het prairiehuis is een voorbeeld van de zogenoemde Prairie School van Frank Lloyd Wright, George Washington Maher en andere architecten in Chicago (een Amerikaanse variant van de Arts and Crafts beweging). 

Ook de plattegrond van het prairiehuis had de openheid van de prairie: open ruimten, niet zozeer door tussenwanden en deuren van elkaar gescheiden maar door eenvoudige architectonische kunstgrepen. Deze zogenoemde open plattegrond van het robuuste prairiehuis gaf een ander accent aan de muren. "Ik zag de muur niet langer als de zijkant van een kast. Hij was de afsluiting van de ruimte die alleen bescherming tegen en storm en hitte bood als het echt nodig was. Maar hij haalde ook de buitenwereld naar binnen en liet het binnenste van het huis naar buiten dringen." (Uit het artikel A home in a prairie town, 1900.) De open haard was vaak het middelpunt van de ruimte en werd als ruimteverdeler toegepast.

Architect Jan Wils verwoordde het Robie House als volgt: "Breed, languit liggen zijn bouwwerken. Elke inwendige ruimte teekent zich in zijn ware verhoudingen naar buiten af en over dat samenstel van lichamen ligt het vlakke dak, vaak ver naar buiten de gevellijn uitstekend. Breede, zware banden accentueeren de horizontale werking van het gebouw, waarin de opstijgende lijnen van schoorstenen, soms ook van ramen, de eenige tegenwichten zijn voor horizontale werking. (...) Er is een geregelde klimming in het huis vanaf de eerste grondslagen tot het hoogste punt van den schoorsteen; de lagen worden steeds korter en het bouwwerk vertoont als resultaat een pyramidevorm, de grondvorm van het hoogste statisch evenwicht en tegelijk aesthetisch, van de meest verheven rust." (Jan Wils, Frank Lloyd Wright, In: Elsevier's geïllustreerd Maandschrift nr. 4, 31e jaargang, 1921, p. 217-227; citaat uit De Nieuwe Haagse School, Richard Hagg, april 2008.)

klik op de afbeeldingen voor groter meest kenmerkende prairiehuis: het huis voor f.c. robie (1908):

klik op de afbeelding voor een youtube-filmpje "the robie house, frank lloyd wright's prairie style masterpiece" (frank lloyd wright trust):

prairiehuis voor ward winfield willits; klik voor de bron (1902; foto teemu008, palatine, illinois, wikipedia):

prairiehuis voor ward w. willits; de contouren zijn aangegeven:

Het woorddeel prairie is afkomstig van het Franse prairie, van het Oudfranse praerie (12e eeuw), van het vulgair Latijnse prataria, van het klassiek Latijnse pratum (weiland; oorspronkelijk kuil). Het al uit de Middeleeuwen stammende woord is verloren gegaan en opnieuw geleend om de Amerikaanse vlakten te beschrijven. Franse kolonisten gebruikten prairie om de uitgestrekte grasvlakten in de delta van de Mississippi te beschrijven; het woord werd door Engelstalige kolonisten overgenomen. Het woord is in het Nieuwnederlands opnieuw ontleend aan Amerikaans-Engels prairie. Bronnen Online Etymologie Dictionary en Etymologiebank.

Met dank aan Frank Lloyd Wright Foundation, het boek Wright van Bruce Brookes Pfeiffer (Taschen, Librero, tekst), Frank Lloyd Wright Trust.

Zie ook Nieuwe Zakelijkheid (Nieuwe Bouwen).
Verg. Nieuwe Haagse School.

Eng. prairie style