stikstof en boeren

Het gedoe over stikstof heeft duidelijk te maken met bouwen, bouwen, bouwen: door de enorme "stikstof"-productie in Nederland mogen hier in veel gebieden geen woningen meer gebouwd worden. (Met "stikstof" wordt bedoeld: ammoniak NH3 en NOx ofwel de belangrijkste reactieve vormen van stikstof; mest, kunstmest e.d.) In Nederland, het landje met de meeste inwoners per oppervlakte, mag bijna nergens meer gebouwd worden, de hele keten is vastgelopen, van architect (zonder werk) tot burger (zonder huis). 
Zie ook de stikstofcrisis en hoe op te lossen.

Maar stikstof heeft ook te maken met verbouwen: als we meer biogrondstoffen verbouwen in het gebied waar nu teveel "stikstof" ontstaat en gebruikt wordt, dan kunnen die grondstoffen gebruikt worden voor biobased bouwmaterialen wat een verlaging van de uitstoot van stikstof geeft. 

Naar een biobased verbouw én bouw

Er zijn niet veel win-win-win-win-win-plannen, maar dit levert:
- een oplossing voor het door onszelf veroorzaakte stifstofprobleem 
- én trekt daardoor de bouw van huizen weer vlot
- én maakt een deel van de bouw biobased
- én biedt een alternatief voor de uitkoop van boeren met intensieve landbouw en veeteelt
- én laat ons minder CO2 produceren.

13% van landbouwgrond en groot deel intensieve veeteelt wordt landschap, biologische veeteelt en verbouw biogrondstoffen voor o.m. de bouwsector
- landschap levert biodiversiteit, minder productie van stikstof en CO2
- biologische veeteelt levert beter vlees, humaner omgaan met dieren, minder stikstof
- biogrondstoffen levert biomassa (bijv. olifantsgras; kortlevende planten dus bij verbranden CO2-neutraal)
- biogrondstoffen levert biobased bouwmaterialen (bijv. hennep voor isolatiemateriaal of als bestanddeel van kalk-hennepblok)
- biobased bouwmaterialen levert langdurige opslag koolstof, minder productie CO2.

Documentatie
- Het verhaal Verdienen aan koolstof en verminderen van stikstof van JanWillem van de Groep toont wat op korte termijn gerealiseerd kan worden, zelfs zonder uitkoop van boeren.

Waarom Nederland zoveel stikstof produceert en helaas zo naïef was veel gebieden de status Natura 2000 gebied (een speciaal soort natuurgebied) te geven

We weten allemaal dat er waarschijnlijk van een mug een olifant gemaakt is, maar de EU en de Nederlandse overheid hebben zich daar onder dwang van milieubewegingen druk over gemaakt en kunnen en willen blijkbaar niet meer terug (situatie medio 2022):

• Zie voor allerlei aspecten de stikstofcrisis en hoe op te lossen.

• Nederland heeft veel gebieden tot Natura-2000 gebieden benoemd. Dat betekent ook dat er niet veel stikstof in en rond die gebieden mag voorkomen.

• Nederland produceert veel te veel stikstof. Het grafiekje van de stikstof-uitstoot per land van de EU spreekt boekdelen.
  

• Vooral de intensieve veeteelt en de kunstmestindustrie zorgen voor uitstoot van stikstof, vooral ammoniak *) Er zijn helaas veel te veel boeren in de intensieve veeteelt in Nederland, veel meer dan voor ons eten (in Nederland) nodig is. In ons piepkleine en dichtbevolkte landje wordt dus juist veel geproduceerd voor de export. De ammoniak-uitstoot van bijvoorbeeld het verkeer is enorm gedaald de laatste decennia, maar die van de veeteelt juist fors gestegen: de intensieve veeteelt is veel te omvangrijk geworden enerzijds door het enorme aanbod van goedkoop dieronvriendelijk vlees en anderzijds door het naïeve en onbegrijpelijke afschaffen van het melkquotum in 2015 wat voor een enorme uitbreiding van de veestapel zorgde. Reductie van de veestapel van de intensieve veehouderij is dus pure noodzaak.

• Een kleinere landbouw/veeteelt-export betekent ook minder inkomsten voor ons land, maar de subsidies die al tientallen jaren aan boeren verstrekt worden, kunnen dan waarschijnlijk ook aanzienlijk verlaagd worden, dus toch een win-win-situatie. Het land dat stallen, erven en weilanden inneemt, behoort toe aan de burgers en de natuur en natuurlijk aan boeren die voor de Nederlandse markt produceren.

• Dat er op dit moment een gigantische kunstmestindustrie is, terwijl er zoveel natuurlijke mest wordt geproduceerd, getuigt natuurlijk ook van een licht ontspoorde en kafkaiaanse maatschappij.

• Steeds is het weer de overheid die in samenspraak met de EU regels maakt die met het milieu te maken hebben. Dat is begrijpelijk, maar waarom gaat het altijd over het milieu en bijna nooit over het dierenwelzijn? Als het vlees toch wat duurder moet worden, laat dan biologische boeren de toekomst hebben.

• Het protesteren van de boeren wordt op een belachelijke manier getolereerd. Asociale boeren intimideren en sluiten wegen af. Spookrijdende boeren: er wordt geen enkele boete uitgedeeld. En als er dan eens een politieagent schiet op de tractor van zo'n terroristisch ventje, dan zou die agent zijn excuses aan moeten bieden. Dit gaat verder dan terrorisme; in Italië zou men spreken over mafia-praktijken.
  De laffe overheid en politici durven bijna niets tegen de boeren te zeggen, laat staan te doen. Het beschamende, karakterloze gedrag van de overheid, van hoog tot laag, geeft weer aan dat de huidige overheid haar taken niet meer begrijpt en inmiddels het vertrouwen van bijna alle burgers mist. (Maar wat wil je, in een land waar de Russische eiersalade een andere naam moet krijgen. De terreur van de simpelen van geest.)

• Waarom moeten intensieve veetelers / boeren uitgekocht worden als de samenleving verandert en gaan alle andere ondernemers gewoon failliet? En tsja, dat uitkopen is ook milieutechnisch vooral nutteloos want veel boerenbedrijven worden dan elders in Nederland of Europa of Canada voortgezet. (En zo blijft de plofkip bestaan en blijven de gigantische boerenstallen in brand vliegen.)

• Overigens, het CBS meldde dat 45,5% van de Nederlandse boeren miljonair is (42,3% van de zelfstandige boeren en 3,2% van de boeren-werknemers; situatie 2021, onderzoek van april 2023)...
  Natuurlijk zit het geld in stenen en land, maar het is duidelijk waar die honderden miljarden euro subsidie zijn gebleven die de laatste decennia zijn verstrekt. In de EU werden boeren tussen 2007 en 2023 gesteund met 951 miljard euro, dus ca. 56 miljard euro per jaar... Wat een waanzin. Eigenlijk zijn boeren met zoveel subsidie gewoon ambtenaren; en dan moeten ze ook nog voor gigantische bedragen uitgekocht worden als hun werk vervalt. Wat een waanzin.

*) Natuurlijk stoten ook de fabrieken die bijvoorbeeld de isolatiematerialen steenwol en glaswol maken veel stikstof uit en ook het verkeer draagt er aardig aan bij. Maar er zijn in Nederland veel te veel boeren in de intensieve veeteelt en niet teveel fabrikanten isolatiematerialen (die ook weer nodig zijn om oudere woningen te isoleren) en zonder gemotoriseerd verkeer kunnen we toch niet (hoewel het thuiswerken veelbelovend leek, maar die sfeer is voor velen weer veranderd). Overigens kunnen ook die fabrieken i.v.m. hun uitstoot uiteraard beter in andere gebieden staan (Flevoland? waarom geen nieuwe polders meer in het IJsselmeer of in zee?). Worden fabrikanten en werknemers van die fabrieken dan ook zo riant gecompenseerd als de boeren?
En ja, ook andere stoffen verprutsen onze omgeving. Volgens CO2-volgers moet "het vliegen" worden aangepakt. Het is immers waanzin dat er geen btw en accijns over kerosine worden geheven. Maar dat probleem valt waarschijnlijk buiten het kader van "de boeren".

Nog even een plaatje met het aantal inwoners per vierkante km (klik op de afbeelding voor groter): Nederland en België hebben het grootste aantal (NL 416 inwoners per km2, België 384; situatie 2020): 

Kritische noot
Wat betreft Europese (én specifiek Nederlandse?) landbouwsubsidies zijn er nog veel andere potjes waaruit geplukt kan worden. (De Europese subsidies aan alleen al Nederlandse boeren beliepen in 2023 ca. 1 miljard euro, zie bij Documentatie onderaan de pagina, en waarschijnlijk is dat slechts een klein deel van alle bijdragen aan de agrarische sector van overheid en semi-overheid.) De Rijksoverheid noemt voor 2025 wel de volgende subsidies aan landbouwers en agrarische bedrijven:

• bedrijfsovernamefonds voor startende boeren en tuinders
• basisbetaling
• vergroeningsbetaling
• extra betaling aan jonge landbouwers
• graasdierpremie
• Borgstellingskrediet voor de landbouw (BL)
• Regeling Agrarisch natuurbeheer (SNL)
• Regeling Kwaliteitsimpuls natuur en landschap (SKNL)
• tegemoetkoming premie brede weersverzekering.

Documentatie

- Lijst van Nederlandse begunstigden Europese landbouwsubsidies

- Lijst van Belgische begunstigden Europese landbouwsubsidies