kistwerk

Kistwerk is de benaming voor zwaar muurwerk met een gemetseld binnen- en buitenspouwblad waarbij de zeer dikke spouw gevuld is met zand, stenen en puin. Om de kistwerk muur constructieve sterkte te geven werd af en toe een muurblok als een ankerblok geplaatst, dwars op de muur, dóór het "vulsel": van het ene muurdeel met blokken naar het andere muurdeel met blokken. In later tijden werd het vulmateriaal met mortel ("beton") gemengd waardoor een nog stabieler muur werd verkregen. 

In Nederland werd vroeger bijvoorbeeld de stadsmuur wel opgebouwd uit kistwerk met soms daarachter nog een aarden wal als extra versteviging bij aanvallen van buiten de stad. De oude stadsmuur van Hardenberg is opgebouwd uit kistwerk van ijzeroer. Ook zijn de muren van sommige kerken opgebouwd uit kistwerk, o.m. die van de Romaanse St. Martinuskerk in het terpdorp Bozum (Boazum, Friesland), uit de 12e eeuw, "gevuld met mortel met keien en puin". 

Uit de Romeinse tijd zijn bijvoorbeeld opus latericium of opus incertum bekend.

klik op de afbeeldingen voor groter kistwerk (opus incertum) van het acropolis van perperikon, bulgarije:

kistwerk (opus incertum) van het acropolis van perperikon, bulgarije:

romeins kistwerk van de tempel van apollo, gortyna (gortys), griekenland:

kistwerk te zien bij een boogconstructie:

Met dank aan het boek "Vroomheid in hout en steen" van drs. R. Steensma.