Glas-in-lood, voorbeelden e.d.

• Voorbeelden

• Gereedschap

• Werkwijze

• Glas in lood is... (uitspraken van liefhebbers)

Voorbeelden

een voorbeeld van glas-in-lood in de bakenesserkerk in haarlem, door de cartoon-tekenaars roel smit, hans klaver, gerrie hondius, theo v.d. boogaard en eric j. coolen;  een initiatief van martin busker (bureau archeologie haarlem, uitvoering glas in lood atelier schmit; bron sander out in archeologiemagazine 2012-5): klik voor groter!

een voorbeeld van het plaatsen van het glas-in-lood-raam van het ontwerp van gerrie hondius in de bakenesserkerk; links martin busker, de enthousiaste trekker van het "cartoon-project" (glas in lood atelier schmit): klik voor groter!

een bijzonder voorbeeld van glas-in-lood, van marije wolfswinkel (glasatelier lichtraamwerk):

glas-in-lood van avant-garde-kunstenares jacoba van heemskerck van beest, marinekazerne amsterdam, 1921; in totaal zijn er 9 ramen (op de foto delen van 2 ramen):

glas-in-lood, wolf, herdershond zou ook kunnen (glas studio ic via etsy):

en diverse andere, ook met vaak zeer hedendaagse thema's (michel eltschingers, mikulas, marije wolfswinkel e.a.):

glaskunst van alfred manessier, exterieur en interieur van de ruimte:

glas-in-lood-raam in kasteel yverdon les bains:

geen glas-in-lood, maar foto-transparanten...; klik voor groter:

geen glas-in-lood, maar een krijttekening op het trottoir, wagenaarlaan 7, rotterdam; klik voor groter:

geen glas-in-lood, maar prachtig resultaat van gekleurd papier; klik voor groter (tekenenenzo blogspot):

Gereedschap e.d.

windroede met een zogenoemd roosje (cultureel erfgoed):

condenslap van lood:

Voor gereedschap, glas, ornamentvormen e.d. zie ook Peters Studios.

Werkwijze

• Er is een schets van het te maken glas-in-lood-raam.

• De schets wordt gedetailleerd uitgewerkt in de vidimus, het ontwerp dat door de opdrachtgever moet worden goedgekeurd.

• De vidimus wordt eventueel tot uiteindelijke grootte uitvergroot op het karton. (In de Middeleeuwen werd de schets omgezet in een tekening, op ware grootte, op een wit gekalkte "tafel", vaak een vlak van planken dat op schragen stond. Voor een volgend ontwerp op ware grootte werd het tafelblad omgedraaid; daarna werden de afbeeldingen op de tafel weer uitgeveegd of de tafel werd opnieuw gekalkt. Toen papier goedkoper werd, in de 16e eeuw, ging men over tot het op ware grootte tekenen op karton. De voordelen van het karton is dat het ontwerp buiten de werkplaats van de glazeniers kan worden voorbereid en dat de ontwerpen, of delen daarvan, vaker kunnen worden gebruikt!)

• Van het karton wordt  een loodzettekening gemaakt en gereproduceerd op hard karton.

• Sjablonen worden gemaakt om het glas goed te kunnen snijden. De sjablonen komen overeen met de loodzettekening.
  Met de sjabloonschaar wordt de tekening in de gewenste delen (sjablonen) geknipt: de sjabloonschaar knipt een snede uit het papier met een dikte die gelijk is aan de breedte van de kern van het lood, de zogenoemde zieldikte van het loodprofiel.

• Op de loodzettekeningen en sjablonen worden nummers aangebracht die de relatie leggen. 

• Keuze van het glas. Hier speelt zich eigenlijk alles af, dit is naast het ontwerp (de schets) de belangrijkste bezigheid. Vaak worden het type glas en de kleuren voorgeschreven.

• Op de sjablonen en de loodzettekeningen worden ook nummers gezet die overeenkomen met de glaskeuze en de kleurschakering (schaduwwerking).

• Met een kalibreerschaar wordt het lood gesneden, waardoor repen lood ontstaan om het glas vast te houden.

• Het glas wordt volgens de sjablonen afgebroken (afgegruizeld).

• Eventueel wordt het glas beschilderd.

• Het lood wordt volgens de loodzettekening tot een loodnet gelegd (de loden strips worden hiertoe in de juiste vorm gebogen). Eventueel kan gewapend lood worden toegepast (breedte staaldraad bijvoorbeeld 2 mm).

• De glazen stukken worden vanaf een beginpunt aan een rand van het paneel in het loodnet gebracht en de loden strips worden met tin/lood gesoldeerd.

• Afwerking met een donkere kit die het waterdicht maakt en het lood al een zeker patina geeft.

• Na voorzichtig transport: plaatsing van het glas-in-lood-raam of, bij een groter raam, van de panelen van het glas-in-lood-raam.

• Eventueel bevestigen van brugstaven of windroeden om het glas-in-lood-paneel tegen winddruk te vrijwaren. Soms laat een voorstelling geen windroeden toe. In dat geval wordt er gewapend lood toegepast, met een stalen kern, of er wordt een verstevigende strip op het lood gesoldeerd.
  

een ontwerp van een glas-in-lood-raam op de zettafel; klik voor groter (glas in lood atelier schmit):

Zie voor de werkwijze ook Glas-in-lood atelier Schmit (Wolstraat Haarlem) en Peters Studios.

Glas-in-lood is...

• Nooit hetzelfde; in de loop van de dag wordt de ruimte met een iets ander licht en daarmee vaak een iets andere kleur beschenen.
• De kunst van het licht.
• Getuige van een beschaving, tijdgeest.
• Geen schilderij, het heeft architectuur nodig.
• Ontworpen voor een goed bepaalde opening.