Ook:
boomkrans; soms (Vlaams): kroonspiegel. De boomspiegel is de ruimte rond de boom waardoor de wortels
water, lucht en eventueel mest kunnen opnemen. Vooral bij jonge bomen is een
boomspiegel zeer belangrijk. Boomspiegels waren vaak rond, maar tegenwoordig
vaak rechthoekig of vierkant (dat past beter bij de snelle aanleg van
bestratingen); soms is er geen echte "spiegel", maar loopt de
halfverharding rond de boom door in het voetpad o.d.
De omvang van de boomspiegel is bij voorkeur even groot als de kroon van de
boom; de term kroonspiegel voor boomspiegel is daarom zeer correct.
Afhankelijk van de situatie is de boomspiegel:
(a) Een eenvoudig stuk omgewoelde aarde, bijvoorbeeld waar het gras rond
de boom is weggehaald; vaak bij solitaire bomen in een park; blijft meestal
onbeplant en is meestal rond van vorm. Voordelen: de grasmaaier hoeft niet tot
aan de boom te rijden, bemesten van de aarde (boom) is gemakkelijk en de grond rond de boom
laat goed lucht door.
(b) Bedekt met halfverharding of zelfs een soort open asfaltachtige
bedekking (in de stad, druk belopen, ook op de boomspiegel). Voordeel is de
eenvoud van aanleg. Nadeel is het saaie karakter.
(c) Bedekt met aarde en planten om de boomspiegel een natuurlijker
uiterlijk te geven, bijen te trekken e.d.
Om een begroeide boomspiegel te beschermen tegen vertrappen of het plaatsen van
fietsen e.d., wordt vaak het gebiedje begrensd door een verhoogde stoeprand;
de aarde van de boomspiegel zelf ligt dan ook iets hoger dan het trottoir. Nadeel van de begroeide boomspiegel is dat deze meer onderhoud vergt, wat
vaak tot gevolg heeft dat het een stukje grond met onkruid of wildgroei wordt.
Dat hoeft niet ernstig te zijn, kan zelfs best aardig zijn, maar vaak helaas
toch niet. Vooral de planten die lange tijd bloeien, en bij voorkeur over meer
seizoenen, komen in aanmerking om de bladspiegel te bevolken.
(d) Bedekt met aarde en een rooster (vaak gietijzer) zodat de spiegel
belopen kan worden en toch water en lucht erbij kunnen (boomrooster,
grondrooster).
Er is een grote verscheidenheid aan boomroosters. Boomroosters hebben het
voordeel dat ze:
- aangepast kunnen worden aan de sfeer van de omgeving (romantisch-traditioneel,
of juist hedendaags eenvoudig of design)
- zeer lang kunnen meegaan, zelfs eeuwen
- bijpassende boombeschermers mogelijk zijn (stevig staal, cortenstaal of
gietijzer rond de boom, een eindje boven de grond en een eindje van de boom
verwijderd, tegen beschadiging van
geparkeerde fietsen e.d.).
(e) Een groen hulpmiddel waarbij je even in de schaduw kunt uitrusten op
de boombank of de sluitbanden.
Wanneer de boomspiegel te klein is of teveel afgedekt is, wordt vaak een
slang aangebracht voor toevoer van lucht en water naar de wortels. Het einde
van de slang ligt meestal in de boomspiegel, tenzij die te klein is, dan ligt
het toevoerpunt voor beluchting uiteraard vaak buiten de boomspiegel. Omdat de overheid bij
langdurige droogte geen ambtenaar meer heeft die de bomen en struiken water
geeft, is zo'n voorziening bijna standaard geworden. Bijvoorbeeld BSI-Bomenservice
heeft een aantal producten die het beluchten en bewateren
vergemakkelijken. Soms wordt aan bewoners
gevraagd om de boomspiegel op "hun" stoep te onderhouden; soms plant
de gemeente het groen en is het onderhoud aan de omwonenden (gemeente Utrecht).
Af en toe neemt een winkeliersvereniging deze taak op zich. Het resultaat is dat
men bij langdurige droogte niet weet wie er even aangeprikt moet worden om tot
actie over te gaan.
Wanneer een natuurlijke uitstraling gewenst is en toch weinig onderhoud,
kan de boomspiegel bedekt worden met een laag boomschors (forse stukken, niet
die priegeltjes van de doe-het-zelfzaken). Door een laag boomschors van ca. 5 cm
of meer zal er duidelijk minder last zijn van onkruid.
boomspiegel als omgewoelde aarde rond een solitaire boom in
een park; hier gedeeltelijk bedekt met klimop (de
boomdokter):
boomspiegel met fraaie begroeiing; boomspiegel ligt hoger
dan trottoir of weg (foto vanburen,
wikipedia):