boomspiegel

Ook: boomkrans; soms (Vlaams): kroonspiegel. De boomspiegel is de ruimte rond de boom waardoor de wortels water, lucht en eventueel mest kunnen opnemen. Vooral bij jonge bomen is een boomspiegel zeer belangrijk. Boomspiegels waren vaak rond, maar tegenwoordig vaak rechthoekig of vierkant (dat past beter bij de snelle aanleg van bestratingen); soms is er geen echte "spiegel", maar loopt de halfverharding rond de boom door in het voetpad o.d.
De omvang van de boomspiegel is bij voorkeur even groot als de kroon van de boom; de term kroonspiegel voor boomspiegel is daarom zeer correct. 

Afhankelijk van de situatie is de boomspiegel:
(a) Een eenvoudig stuk omgewoelde aarde, bijvoorbeeld waar het gras rond de boom is weggehaald; vaak bij solitaire bomen in een park; blijft meestal onbeplant en is meestal rond van vorm. Voordelen: de grasmaaier hoeft niet tot aan de boom te rijden, bemesten van de aarde (boom) is gemakkelijk en de grond rond de boom laat goed lucht door.
(b) Bedekt met halfverharding of zelfs een soort open asfaltachtige bedekking (in de stad, druk belopen, ook op de boomspiegel). Voordeel is de eenvoud van aanleg. Nadeel is het saaie karakter.
(c) Bedekt met aarde en planten om de boomspiegel een natuurlijker uiterlijk te geven, bijen te trekken e.d. Om een begroeide boomspiegel te beschermen tegen vertrappen of het plaatsen van fietsen e.d., wordt vaak het gebiedje begrensd door een verhoogde stoeprand; de aarde van de boomspiegel zelf ligt dan ook iets hoger dan het trottoir. Nadeel van de begroeide boomspiegel is dat deze meer onderhoud vergt, wat vaak tot gevolg heeft dat het een stukje grond met onkruid of wildgroei wordt. Dat hoeft niet ernstig te zijn, kan zelfs best aardig zijn, maar vaak helaas toch niet. Vooral de planten die lange tijd bloeien, en bij voorkeur over meer seizoenen, komen in aanmerking om de bladspiegel te bevolken. 
(d) Bedekt met aarde en een rooster (vaak gietijzer) zodat de spiegel belopen kan worden en toch water en lucht erbij kunnen (boomrooster, grondrooster). Er is een grote verscheidenheid aan boomroosters. Boomroosters hebben het voordeel dat ze:
- aangepast kunnen worden aan de sfeer van de omgeving (romantisch-traditioneel, of juist hedendaags eenvoudig of design)
- zeer lang kunnen meegaan, zelfs eeuwen
- bijpassende boombeschermers mogelijk zijn (stevig staal, cortenstaal of gietijzer rond de boom, een eindje boven de grond en een eindje van de boom verwijderd, tegen beschadiging van geparkeerde fietsen e.d.).
(e) Een groen hulpmiddel waarbij je even in de schaduw kunt uitrusten op de boombank of de sluitbanden.

Wanneer de boomspiegel te klein is of teveel afgedekt is, wordt vaak een slang aangebracht voor toevoer van lucht en water naar de wortels. Het einde van de slang ligt meestal in de boomspiegel, tenzij die te klein is, dan ligt het toevoerpunt voor beluchting uiteraard vaak buiten de boomspiegel. Omdat de overheid bij langdurige droogte geen ambtenaar meer heeft die de bomen en struiken water geeft, is zo'n voorziening bijna standaard geworden. Bijvoorbeeld BSI-Bomenservice heeft een aantal producten die het beluchten en bewateren vergemakkelijken. Soms wordt aan bewoners gevraagd om de boomspiegel op "hun" stoep te onderhouden; soms plant de gemeente het groen en is het onderhoud aan de omwonenden (gemeente Utrecht). Af en toe neemt een winkeliersvereniging deze taak op zich. Het resultaat is dat men bij langdurige droogte niet weet wie er even aangeprikt moet worden om tot actie over te gaan.

Wanneer een natuurlijke uitstraling gewenst is en toch weinig onderhoud, kan de boomspiegel bedekt worden met een laag boomschors (forse stukken, niet die priegeltjes van de doe-het-zelfzaken). Door een laag boomschors van ca. 5 cm of meer zal er duidelijk minder last zijn van onkruid.

boomspiegel als omgewoelde aarde rond een solitaire boom in een park; hier gedeeltelijk bedekt met klimop (de boomdokter):

boomspiegel met fraaie begroeiing; boomspiegel ligt hoger dan trottoir of weg (foto vanburen, wikipedia):

boomspiegel met halfverharding (doelbeelden):

een aantal boomroosters, hedendaags en traditioneel, als mogelijkheid om de boomspiegel te bedekken; klik voor groter! (doelbeelden):

boomspiegel gaat schuil onder een hedendaagse boombank, om even te rusten (doelbeelden):

composiet boomspiegel als eye-catcher; met aantal luchtkanalen (ekosiet urban design):

boomspiegel met sluitbanden op zithoogte (foto joostdevree):

airo-tec beluchting van de boom buiten de boomspiegel (meer over beluchting bij drainage; foto joostdevree):