aha

Ook: a-ha, haha, droge gracht, saut de loup. Een aha is een droge greppel, gracht of sloot, met aan één zijde een steunmuur die voorkómt dat wild en vee vanuit de weide het landhuis kan bereiken en die vanuit het huis onzichtbaar is. De steunmuur is vaak bekleed met stenen.

De aha is dus een vanuit het huis onzichtbare afscheiding, die de illusie wekt dat de tuin één geheel vormt met het omliggende landschap. Daarnaast is de aha een middel om een onbelemmerde doorkijk (claire voie) van het hoofdgebouw naar een door dieren beweid park te realiseren. Een hekwerk is vaak een storende factor. Bij wijze van uitzondering staat op de aha soms toch een muur, hek of heg als sierend element, maar deze zijn dan zo laag of transparant gehouden dat de zichtlijn niet wordt onderbroken.

Soms hebben aha's toch een vanuit het landhuis niet zichtbare sloot, achter de steunmuur, maar normaliter is een aha niet bevaarbaar.

Het verschijnsel dat een landschap achter de eigen tuin bij de eigen tuin lijkt te behoren, wordt ook wel "borrowed landscape" genoemd, geleend landschap.

twee soorten aha; links staat het landhuis, rechts is gebied voor wild en vee (foto svg by harry-c, wikipedia):

één van de doelen van de aha: wild en vee buiten eigen terrein houden; rechts is het landhuis:

aha met hek (een uitzondering), gooilust, 's-graveland (leestekens van het landschap):

De term aha gaat terug op de uitroep van verbazing van de mensen die voor het eerst een aha zagen. Sindsdien wordt deze uitroep als vakrerm gebruikt. Het woord wordt gespeld zoals de bekende uitroep in verschillende talen wordt geschreven. In het Frans bijvoorbeeld luidt de spelling sinds 1709 "ah ah". In het Engels is deze sinds 1712 "ha ha" en in het Duits sinds 1731 "ah ah" of "ach ach"(en in hedendaags Duits ook "aha").Volgens Van Dale wordt in onze taal de uitroep geschreven als "aha".

Documentatie (bron van veel van de info hierboven)
- Het Verschijnsel Aha (uit Cascade Bulletin 1998-2, van Carla S. Oldenburger-Ebbers en Piet A. Bakker)

Verg. belvedère, gazebo, gloriette, vista.

Eng. haha