zzp

Ook: freelancer, zelfstandige; soms: eenpitter, werknomade. Een zzp-er is een zelfstandige zonder personeel. Een zzp-er betaalt zelfstandig belasting, regelt zelf pensioen, arbeidsongeschiktheid e.d. 
In de bouw worden veel zzp-ers ingehuurd, freelancers, vakmensen in de bouw. Ook in de sector dienstverlening komen steeds meer zzp-ers voor. 

Door het verbeterde werkklimaat in Europa, rond 2007, vestigden veel vaklui in de bouw zich als zzp-er en werden er uiteraard zowel veel Nederlandse als buitenlandse zzp-ers ingehuurd. Een paar jaar later was de economische recessie toegeslagen en in economisch minder goede tijden zijn zzp-ers echter degenen die een aannemer ontslaat. Vanaf ongeveer 2017 trok het werk weer aan, vanaf 2018 zelfs fors, waardoor veel zzp-ers werden ingehuurd.

Tot 1-1-2025 is er veel gekrakeel over wat nu wel en niet een zzp-er is. De regels worden coulant toegepast, ook door de Belastingdienst. 
Vanaf 1-1-2025 is er een strenger beleid. Belangrijkste aspect is dat de werkgever een boete kan worden opgelegd wanneer de zzp-ers geen werkelijke zzp-er is! Hierdoor maken veel werkgevers geen gebruik meer van zzp-ers.

Voordelen van de zzp-er

- vrijheid het werk te kiezen dat je zelf wilt uitvoeren ("eigen baas")
- zelfstandigheid in het werk (als je goed bent in wat je doet en je kunt dat bijhouden met cursussen, congressen, seminars e.d.)
- zelfstandigheid in besluitvorming (geen baas die het op zijn manier wil, geen hiërarchie)
- zelf onderhandelen over het uurtarief (je kunt meer verdienen dan in loondienst)
- zelf het aantal uren werk en "vrije tijd" te bepalen
- zelf cursussen, congressen, seminars volgen
- meer opdrachtgevers (bij één opdrachtgever is er schijnzelfstandigheid en is ook de opdrachtgever belastingtechnisch verwijtbaar)
- eventueel thuis meer tijd besteden (gezin)
- veel aftrekbare kosten (belastingen, vrijstellingen, btw-voordeel)
- met collega's / concurrenten (concullega's) en met andere vakmensen kun je een netwerkje vormen om elkaar te helpen bij grotere opdrachten (simpel voorbeeld: een zzp-elektricien kan een andere elektricien maar ook een stukadoor of loodgieter aan werk helpen) 
- voor de opdrachtgever: voor specifieke expertise of tijdelijke werkzaamheden is een zzp-er gemakkelijker in te huren dan een vaste medewerker 
- voor de opdrachtgever: je bent na de opdracht of het project van de zelfstandige af en hebt er geen kosten meer aan zoals bij een vaste medewerker; kortom betrekkelijk weinig risico
- voor de opdrachtgever: voor een vaste werknemer moet administratief veel meer geregeld worden en zijn er toch ook veel extra kosten (vakantiegeld, pensioen, transitievergoeding, ziektedagen e.d.).

Nadelen van de zzp-er

- er is geen financiële zekerheid ("niet werken is geen geld")
- je bent verantwoordelijk voor het nakomen van afspraken met opdrachtgevers
- je draait zelf voor allerlei kosten op (ziektedagen, vakantiegeld, verzekering arbeidsongeschiktheid, opbouw pensioen)
- je moet voor belastingen enz. en voor "slechte tijden" veel geld sparen / opzij zetten
- er is geen sociaal vangnet als je langdurig ziek of zonder werk bent
- je moet zelf voor je vakantiedagen "sparen" (vakantie is geen werk dus geen inkomen)
- je moet goed kunnen communiceren / onderhandelen met opdrachtgevers
- je moet slecht- of niet-betalende opdrachtgevers (steeds) aansporen te betalen
- je moet goed kunnen communiceren met de tijdelijke collega's (dat is soms ook moeilijk omdat ze je als beter betaalde indringer zien)
- werk en privé lopen vaak door elkaar (bijvoorbeeld veel niet-betaalde werkzaamheden 's avonds uitvoeren, offertes e.d.)
- je moet veel zaken zelf bijhouden en regelen (inkomstenbelasting, btw-aangifte, heel veel aftrekposten)
- je moet zelf je skills (vaardigheden) bijhouden (en ervoor betalen)
- je moet zelf zorgen voor een werkplek, opslagruimte e.d.
- voor sommige regelingen moet je een minimaal aantal uren je beroep uitoefenen (bijvoorbeeld 1225 werkuur)
- als je door een "derde partij" (speciaal bureau dat mensen inhuurt voor klanten) wordt ingehuurd dan moet het aan de klant/opdrachtgever berekende uurtarief nog veel hoger zijn (dat bureau moet er immers ook aan verdienen)
- voor de opdrachtgever: een goede, gekwalificeerde zzp-er is niet altijd snel te vinden
- voor de opdrachtgever: de zzp-er kan eisen stellen wat betreft tijd (niet 's nachts werken, niet op vaste tijden aanwezig) of werkzaamheden (geen vergaderingen bijwonen)
- voor de opdrachtgever: de motivatie van een zzp-er kan wel eens laag zijn omdat er geen echte binding met het bedrijf of de klanten van de opdrachtgever is
- voor de opdrachtgever: als er weer soortgelijk werk te doen is, moet er weer iemand ingehuurd worden (en als je dezelfde zzp-er wilt hebben kan die langdurig door ene ander ingehuurd zijn)
- voor de opdrachtgever: ga na wat de werkelijke vakkundigheid van de zzp-er is; sommige klusjesmannen weten van alles wat maar (a) hebben zeker niet altijd diepgaande of up-tot-date kennis of kunde (b) maken meer fouten dan de vakman (specialist) (c) doen er langer over dan de vakman (d) zijn duurder dan de vakman (e) geven geen garantie of zijn niet meer bereikbaar als er iets fout is.

Iemand kan uitsluitend zzp-er zijn als er geen sprake is van "loondienst"

Loondienst heeft 3 kenmerken (met dank aan de Belastingdienst):

• Er is sprake van werkgeversgezag:
  - Kan uw opdrachtgever bepalen hoe, wanneer, waar en met wie u aan de opdracht werkt?
  - Kan uw opdrachtgever bepalen hoeveel uur of hoeveel dagen per week u aan uw opdracht werkt?
  - Als u met anderen moet samenwerken, kan uw opdrachtgever zich dan bemoeien met die samenwerking?
  - Als u hetzelfde werk doet als werknemers van uw opdrachtgever: kan uw opdrachtgever u dezelfde aanwijzingen en instructies geven als de werknemers?

• De verplichting tot het leveren van (persoonlijke) arbeid.

• De verplichting de verrichte arbeid te belonen.

Omdat deze materie ingewikkeld is en vaak misverstanden geeft, kunt u het beste contact opnemen met de opdrachtgever en eventueel de Belastingdienst, ZZP Nederland (behartigt de belangen van zzp-ers) of de Kamer van Koophandel.

Simpele berekening uurtarief, rekening houdend met ziekte, arbeidsongeschiktheid, pensioen, vakantie e.d.

Het inhuren van een zelfstandige kan op projectbasis of op uurtarief. Zowel het uurtarief als het projecttarief van een zelfstandige is afhankelijk van veel factoren. 
Het uurtaridef dat een zzp-er vraagt, lijkt soms zeer hoog maar de opdrachtgever betaalt ook bijna niets extra (geen belastingen, geen pensioen, geen vakantiegeld e.d., wel soms reiskosten, én is snel weer van de zzp-er af als de opdracht volbracht is).

Een paar van die factoren, waarvan een aantal in
Het Excel-sheet met de versimpelde berekening uurtarief (zelf aan te passen)
terugkomen, zijn:

• heb je steeds terugkerende opdrachtgevers dan hoef je geen moeite te doen die "binnen te halen" (zo niet, dan moet je veel tijd besteden aan offertes én het binnenhalen van steeds nieuwe opdrachtgevers)

• ben je een kei in je vak en weten opdrachtgevers dat (dan hoef je waarschijnlijk niet veel tijd te besteden om opdrachtgevers te behouden én te krijgen)

• wijzigt er niet zoveel in je vakgebied (dan hoef je niet veel tijd te besteden aan het up-to-date houden van je vaardigheden)

• ben je zelden ziek (dan hoef je niet met veel ziektedagen rekening te houden)

• wanneer de vakantie meestal gepland kan worden in de wachttijd tussen twee opdrachten, dan is het aantal "wachtdagen" kleiner te stellen

• bij lange projecten is het aantal "wachtdagen" kleiner te stellen

• wanneer studie, congres e.d. buiten werkuren plaatsvinden, is er geen verlies van tijd (daarom is het aantal studiedagen relatief vrij klein)

• niet-declarabele uren (vaak 15-20%) wordt meestal niet als gemis van inkomen gezien (alleen van tijd dus) en is daarom niet opgenomen in het Excel-sheet

• de vergoeding of berekening van de reiskosten kunnen afhankelijk zijn van het project (een project ver weg kost de zzp-er meer dan dichtbij); dit is in het Excel-sheet voor een deel opgenomen bij de "Algemene kosten" maar kan per project wijzigen

• materiaalkosten is afhankelijk van het soort werk en project; vaak zal de opdrachtgever de materiaalkosten voor zijn rekening nemen

• afzonderlijk afgesproken en gemaakte onkosten moeten op de factuur aan de opdrachtgever apart worden vermeld

• kosten van gereedschappen e.d. vallen onder "Algemene kosten", maar kunnen in specifieke gevallen per project worden bepaald en verrekend met de opdrachtgever

• het feit of een opdracht voor kortere tijd is, kan ook in het uurtarief verrekend worden (bijvoorbeeld 20% meer rekenen); een opdracht voor langere tijd kan dan voor een (beduidend) lager uurtarief zorgen.

Verschil zzp-er en freelancer?

Eigenlijk is er geen verschil tussen de termen, maar ze worden in verschillende omgevingen gebruikt.
- ZZP-er is een algemene term en wordt o.m. gebruikt in de bouw, techniek, zorg, advies
- freelancer wordt vaker gebruikt bij creatieve beroepen als journalist, designer / ontwerper, tekstschrijver, in de muziekwereld, soms in de IT / automatisering.

Kritische noot

Gelukkig zijn er veel uitzonderingen (en niet-zzp-ers hebben vaak dezelfde manco's, vooral in ambtelijke organisaties en bedrijven), maar:
- Verwacht, vooral bij kortstondige inhuur, van de zzp-er geen voeling met uw bedrijf of met de klant (soms wel met de materie).
- Veel zzp-ers denken in eerste instantie aan zichzelf, vooral financieel (dat is niet altijd een probleem, maar overleggen kan problematisch zijn; vaak wordt de eenvoudigste manier gekozen ook als die niet door de klant gewenst is, tenzij het project langer loopt dan kan juist e.e.a. vertraagd worden).
- Veel zzp-ers worden ook wel boemerangwerknemer genoemd omdat ze vertrekken bij hun werkgever en als zzp-er weer terugkomen, meer verdienen, minder verantwoordelijkheid, hebben maar helaas ook minder klantgevoel (ach, de meeste werkgevers denken ook vooral aan zichzelf en de aandeelhouders, niet aan werknemers en zeker niet aan klanten).
- Veel jongere freelancers zijn echt "Z-generatie" (ongeïnteresseerd, egoïstisch, lui, snel veel geld verdienen; zie kenmerken bij competenties).

Overigens, van de journalist als zzp-er zegt 20% liever in loondienst te zijn; freelancer lijkt in dit vak soms meer noodzaak dan keuze (Villamedia, juni 2025).

Eng. independant worker without employees