viscositeit

Ook: taaivloeibaarheid. Viscositeit is een fysisch gegeven over de mate van stroperigheid (de mate van samenhang binnen een vloeistof, stroperigheid), en wordt bepaald door de inwendige wrijving tussen de deeltjes waaruit het materiaal bestaat. Een andere definitie is: de mate van weerstand van een vloeistof op een erop uitgeoefende kracht.
Als een materiaal zeer vloeibaar is (dus minder stroperig), is de viscositeit laag. Een "dikke" vloeistof heeft een hoge viscositeit. Water heeft een lage viscositeit, stroop een hogere. 
Bij onderwaterbeton (colloïdaal beton) kan een colloïdale hulpstof het uitspoelen van pasta tegengaan door het verhogen van de samenhang of viscositeit van beton/cementpasta.

voorbeelden van viscositeit / vloeibaarheid / stroperigheid:

uitbeelding van de weerstand die een vloeistof (verschillende soorten olie) heeft op een erop uitgeoefende kracht (een stalen kogel): de kogels van gelijke massa zijn gelijktijdig in de buisjes met verschillende oliesoorten gelegd;  de mate waarin deze kogels naar beneden vallen hangt af van de viscositeit van de vloeistof

De temperatuur is een belangrijke factor bij het vloeibare karakter van een stof. Bij hogere temperaturen geldt voor veel vloeistoffen dat de viscositeit lager is dan bij lagere temperaturen; ze zijn bij hogere temperatuur "vloeibaarder". Asfaltbitumen is bij kamertemperatuur dikvloeibaar tot vast, bij hogere temperaturen meer vloeibaar.

Viscositeit is een eigenschap die wordt omschreven als de kracht, die uitgeoefend wordt op een vloeistof in evenwijdige richting (afschuifspanning) in relatie met de snelheid in die richting (afschuifsnelheid). In formule:
Viscositeit = (af)schuifspanning τ (F/A) / (af)afschuifsnelheid γ (v/D) [en de eenheid is Ns/m2]

begrip viscositeit; klik voor groter (tribolex):

Er bestaan verschillende methoden om de viscositeit van vloeistoffen te bepalen. De viscositeit wordt via de viscometers volgens de Brookfield- of Krebsmethode gemeten door de weerstand te bepalen van een ronddraaiend element in een vloeistof. Viscositeitmeters worden viscometers of viscosimeters genoemd.

viscometers (products4engineers):

viscometer (inven):

meting van de viscositeit van verf bij schaepman lakfabrieken (onderdeel van hempel):

Reologie is de wetenschap die zich bezighoudt met het vloeibare karakter van een stof en met de stromingseigenschappen van een stof (vooral vloeistoffen). 
De reologie bestudeert "vloeistoffen" met een complexe opbouw, bijvoorbeeld modder, suspensies, polymeren, olieën. 
Een paar mooie voorbeelden van reologische aard uit het alledaagse leven:
- de viscositeit van ketchup wordt verlaagd door de fles met ketchup te schudden
- de viscositeit van bloem met water wordt hoger als er op geslagen wordt.

Met dank aan Elscolab, Products 4 Engineers, Inven, Schaepman / Hempel en Tribolex.

Zie ook bijvoorbeeld zetmaat, vloeimaat, box-tests en V-trechtertest.

Eng. viscosity