paumelle, paumel

In Nederland: paumelle meerv. paumelles; in Vlaanderen: paumel, meerv. paumellen.
Een paumelle is een uitlichtbaar deurhengsel (scharnier). Dit is een scharnier met vaste pin als draaipunt, dus waarbij de pen één geheel vormt met één van de delen van de paumelle. Bijna altijd is er één onderblad en één bovenblad van het scharnier. Andere typen scharnier hebben losse pinnen.

Opmerking: waar hier sprake is van deur kan meestal ook raam worden gelezen. 

Onder meer voor- en nadelen met dank aan R. Janssen & Zn Scharniepunt in ijzerwaren en bouwbeslag.

Voordelen van de paumelle:
- de bladen (soort vleugels) worden zó in kozijn en deur gefreesd dat de buitenzijde van de paumelle ervan gelijk ligt met resp. kozijn en deur
- in gesloten stand van de deur zijn de bladen niet of nauwelijks zichtbaar
- in gesloten stand is het scharnier niet te verwijderen
- in geopende stand is de deur meestal gemakkelijk uit de scharnieren te tillen ("uitlichtbaar").

Nadelen van de paumelle:
- alleen geschikt voor stompe deuren
- er is vaak sprake van een "links of rechts scharnier" (door de vaste pin op één van de twee delen, zie draairichting van deuren)
- infrezen van het blad in kozijn en deur
- minder geschikt voor zeer zware deuren.

Specifieke soorten paumelle:
- De kantelaafpaumelle is een paumelle voor de kantelaaf; deze is vaak zwaar uitgevoerd om buitendeuren te dragen.
- Met een stijgpaumelle gaat de deur met het opendraaien ene klein stukje omhoog.
- Let op: in Nederland is inboorpaumelle een ander woord voor fits, waarbij ook de pen één geheel vormt met één van de delen van de paumelle (de fits wordt toegepast bij opdekdeuren, de paumelle bij stompe deuren).

voorbeeld van een paumelle (deurkozijn is links op de foto, deur is rechts op de foto) (masters of interior design):

knoop en blad van paumelle bij 180 graden geopende en bij gesloten deur (het linkerblad draait om de knoop naar rechts); klik voor de voorbeeldafbeelding (r. janssen & zn scharnierpunt in ijzerwaren en bouwbeslag):

het onderste deel van de paumelle heeft een vaste pin (hubo): (a) een paumelle (b) dezelfde paumelle met links het (mannelijke) deel met de vaste pin dat aan het deurkozijn komt en rechts het (vrouwelijke) deel dat aan de deur komt

(a)                                           (b)

paumelles kennen een "linkse scharnier" of een "rechtse scharnier" (interieurbeslag):

"links":                                "rechts":

kantelaafpaumelle, bijvoorbeeld voor buitendeuren:

stijgpaumelle waarbij de deur iets omhoog gaat bij het openen van de deur (r. janssen & zn scharnierpunt in ijzerwaren en bouwbeslag):

paumelle   voor stompe deur:	fits (hier met blad in kozijn) voor opdekdeur:

let op:  de fits wordt in nederland ook inboorpaumelle genoemd; als voorbeeld een zeer eenvoudig model fits:

Het woord paumelle is Frans, een verkleiningsvorm van paume (handpalm), dat ontleend is aan het Latijnse palma (handpalm); bron Etymologiebank.

Met dank aan o.m. Post en Eger en R. Janssen & Zn Scharniepunt in ijzerwaren en bouwbeslag.

Eng. loose-joint hinge, heave-off hinge, lift-off hinge, loose-joint butt, loose-butt hinge, paumelle (Am.)