dalle de verre

Dalle de verre is een zeldzame glastechniek waarbij stukken of brokken glas op hun plaats worden gehouden door cement, beton of giethars (epoxy). De dalle de verre techniek is vergelijkbaar met glas-in-lood, alleen worden de stukken glas niet in lood "gezet" maar worden de tussenruimtes opgevuld met het vloeibare vulmateriaal.
Vaak werden stukken glas gebruikt van 2,5-5 cm dikte, dus meestal dikker dan bij glas-in-lood. Ook werd soms een nog dikker stuk toegepast met een soort geslepen diamantvorm, bijvoorbeeld als aureool (stralenkrans, nimbus) bij een heilige.

Methode (met dank aan Atelier GlassJohs)
- de dikke platen gekleurd glas (dalles, tegels) worden in stukken geslagen (meer of minder de gewenste grootte)
- de brokken glas worden met tang en steenbeitel op maat gemaakt
- in een frame op tafel of op de grond wordt het kunstwerk samengesteld door de brokken op de gewenste plaats te leggen (rekening houdend met de vulling in de tussenruimte die het geheel bijeen moet houden)
- de tussenruimte wordt opgevuld met vloeibaar cement, beton of giethars, en zo mogelijk gelijkgestreken met de dikte van het glas
- na goed uitharden kan de dalle de verre uit het frame.

Voordelen dalle de verre t.o.v. glas-in-lood
- de afstand tussen de brokken glas hoeft niet zo klein te zijn en niet met een vast breedte (dit is een groot voordeel van dalle de verre, geeft de kunstenaar meer vrijheid in het ontwerp en de uitvoering)
- de naden tussen de glasbrokken zijn onregelmatig van breedte (kan voordeel én nadeel zijn, afhankelijk van het ontwerp en de uitvoering)
- je hoeft geen speciale vaardigheden te hebben om het glas-in-lood-raam waterdicht te maken.

Nadelen dalle de verre t.o.v. glas-in-lood
- de naden tussen de glasbrokken zijn onregelmatig van breedte (kan voordeel én nadeel zijn, afhankelijk van het ontwerp en de uitvoering); een groot aandeel vulmateriaal kan het kunstwerk een grof uiterlijk geven, vaak ook of juist aan de buitenzijde van het raam (voorbeeldafbeelding onderaan de pagina)
- cement kan het glas aantasten (maar met een beetje zorgvuldige behandeling is dit te vermijden).

Net als bij grote ramen van glas-in-lood is er soms toch wapening nodig, bijvoorbeeld een windroede, om het geheel goed bijeen te houden, zeker bij storm.

Dalle de verre is ontstaan in de jaren 1920 maar vooral toegepast tijdens de wederopbouw (1945-1965, specifiek in de jaren 1960) en lijkt nu in de jaren 2020 weer een beetje terug te komen. 

dalle de verre (detail), st. maron, montreal (institute for stained glass in canada):

buitenzijde van het (volledige) dalle de verre hierboven, fraaie architectonische afstemming van grijs vulmateriaal en houtkleurige windroedes met hedendaagse omgeving; klik voor een grotere opname van het zicht vanuit binnen (institute for stained glass in canada):

detail waarop de dikte van het glas in diamantvorm is te zien (institute for stained glass in canada):

dalle de verre (detail) in de chapel of the blessed sacrament, buckfast abbey, buckfastleigh, devon (sasha ward):

dalle de verre van hierboven; links een groot deel van het dalle de verre van binnenuit gezien; rechts zicht van buiten niet echt fraai te noemen door het grijze beton als vulmateriaal; klik voor groter (sasha ward):

De term dalle de verre is afkomstig van het Franse dalle (plaat, tegel) en verre (glas), dus dalle de verre is glastegel ("dalle de sol" is vloertegel).

Eng. glass stab