ABCDEFGHIJKLMNOPQRSTUVWXYZ Toets
een onderwerp in het zoekboxje, of
klik op één van de letters A..Z hierboven.
Dakpan, productie
dakpan, productie *)
DE
DAKPAN VAN A TOT Z
Een kleidakpan lijkt voor de leek op het
eerste zicht een banaal product. Niets is evenwel minder waar.
De dakpannen in gebakken aarde die door de
dakdekker vakkundig op uw woning worden gelegd, zijn het resultaat van
een gesofisticeerd productieproces waar heel wat gespecialiseerde kennis
en moderne spitstechnologie aan te pas komen. Wij gunnen u
graag een blik achter de schermen van de "geboorte" van een
dakpan : Het verhaal van de klei tot het afgewerkte product…
DE KLEI
De basis van iedere kleidakpan is - hoe kan
het ook anders - klei. Deze basisgrondstof varieert enorm van land tot
land, zelfs van regio tot regio. Deze variaties in samenstelling en
eigenschappen van de klei bepalen in grote mate de toekomstige
eigenschappen (van de gebakken kleidakpan) die zullen bekomen worden na
het doorlopen van het volledige productieproces.
Tevens betekent de grote variatie aan beschikbare
kleigrondstoffen dat we in onze diverse vestigingen creatief kunnen omgaan met
vormen en modellen.
KLEIONTGINNING
Vooraleer een terrein te ontginnen, worden (onder
toezicht van onze geologen) boringen uitgevoerd om na te gaan of de aangeboorde
kleilagen naar dikte en kwaliteit geschikt zijn voor een hoogstaande
kleidakpanproductie.
Al naar gelang de aard van de beschikbare kleien (=
plastische component) en de vereiste eindkwaliteit van het gebakken product
kunnen eventueel niet-plastische componenten, zoals bijvoorbeeld kwartszand,
toegevoegd worden. Ook de prospectie en de ontginning van deze niet-plastische
componenten worden aan een grondige controle onderworpen.
Na het vrijgeven van de grondstoffen door onze
laboratoria gaat men over tot de eigenlijke ontginning. De manier waarop dit
gebeurt, wordt volledig bepaald door de aard en het voorkomen van de individuele
grondstoffen.
DE KLEIMENGING
De aangevoerde grondstoffen worden op het
verwerkend bedrijf vaak afzonderlijk opgeslagen, bemonsterd en
gecontroleerd. Nadien worden de diverse samenstellende componenten
volgens vastliggende hoeveelheden gedoseerd, samengevoegd en in elkaar
gekneed.
Deze geknede massa wordt vervolgens laag na
laag uitgestrooid en opgeslagen in een "mengelingkelder" met
de bedoeling een optimale en homogene menging te realiseren.
Gedurende deze lagenopbouw worden continu en
automatisch stalen genomen en gecontroleerd in onze laboratoria.
Eventuele afwijkingen worden op die manier direct opgespoord en
gecorrigeerd.
Een dergelijk systeem garandeert dat de
productie-eenheden het jaar door over constante grondstofmengelingen
kunnen beschikken.
Een op die manier opgebouwde mengeling wordt
vervolgens vrijgegeven aan het eigenlijke productieproces dat drie belangrijke
stadia omvat :
- het strengpersen en vormgeving,
- het drogen en
- het bakken.
Elk van deze volgende stadia zijn bepalend voor de
eindkwaliteit van de dakpan en vragen daarom de grootste zorg en kennis.
HET STRENGPERSEN
De voorbereide plastische massa wordt, via een
aantal tussenliggende kneed-en walsbewerkingen, naar de vacuumstrengpers
gevoerd.
In de vacuümstrengpers wordt de lucht uit de massa
onttrokken en vervolgens als een "streng" door het mondstuk van de
pers geduwd.
Deze streng wordt automatisch in gelijke stukken of
"kleikoeken" versneden. Deze kleikoeken vertonen reeds de primitieve
vorm van de latere dakpan.
DE VORMGEVING
De "voorgevormde" plastische kleikoek
krijgt zijn "definitieve" dakpanvorm tijdens het "persen" in
een mal.
HET DROGEN
De natte, geperste pannen worden nu
gedroogd. Dit proces kan, afhankelijk van de gebruikte grondstofsoorten
gebeuren in gestuurde en volautomatische droogkamers of droogtunnels.
Het heeft tot doel het water, dat nodig was voor de plastische
vormgeving, te verwijderen zonder dat vervorming of scheurvorming
optreedt.
Immers, deze wateronttrekking gaat gepaard
met een volumevermindering tengevolge van droogkrimp.
Een perfecte beheersing van het droogproces
is dus heel belangrijk.
Alvorens de gedroogde dakpan aan het
bakproces onderworpen wordt, kan, indien gewenst, een
oppervlaktebehandeling uitgevoerd worden.
Hierbij worden droge pannen in een
"spuiteenheid" beneveld of bespoten met een waterige suspensie
of "barbotine" (=mengsel van water, klei, fritte, oxiden of
minerale kleurstoffen) waarvan de samenstelling erg kan verschillen
afhankelijk van het type deklaag (engobe of glazuur) en de gewenste
kleur.
HET BAKKEN
De droge pannen, die al dan niet voorzien
werden van een deklaag, worden nu op vuurvaste dragers of cassettes op
de ovenwagens geplaatst. Het bakproces of de "thermische
behandeling" in de tunneloven kan nu aanvangen.
Bij het bakproces wordt de energiebron
(aardgas) en de recuperatie van de vrijkomende warmte optimaal en
milieuvriendelijk aangewend.
De thermische behandeling is naar baktijd en
baktemperatuur volledig afgestemd op de grondstofsoorten die verwerkt
worden en omvat drie fasen :
- de opwarmingsfase,
- de vuurzone waarbij de maximale
baktemperatuur bereikt wordt en
- de afkoelingsfase.
De scheikundige en mineralogische omvormingen die
gedurende dit volledig computergestuurd proces plaatsgrijpen, leggen de
esthetische en kwalitatieve eigenschappen van de pan vast.
KWALITEITSCONTROLE
Na het verlaten van de tunneloven worden de
dakpannen individueel onderworpen aan een visuele controle en aan een
controle op de "helderheid van klank" (aantikken met metalen
hamertje).
Op die manier worden eventuele zichtbare en
onzichtbare gebreken (koelscheuren) onmiddellijk opgespoord en
afgevoerd.
DE VERPAKKING
De pannen worden op houten paletten
gestapeld. Tussen de opeenvolgende lagen wordt een beschermingskarton
geplaatst ter voorkoming van wrijvingspunten. Tot slot wordt de palet
stevig omsloten met een plastic krimpfolie.