theodoliet

Een theodoliet is een meetinstrument waarmee men o.a. zeer nauwkeurig hoeken e.d. uit kan zetten. Dit instrument wordt gebruikt voor het uitzetten van bouwwerken en bij het landmeten.
De theodoliet bestaat tegenwoordig uit een meetapparaat dat een infrarood puls wegstuurt. Op de plek van opgraving staat dan een soort stok (vergelijk jalon) met daarop het prisma (foto rechts in de handen van de landmeter, de theodoliet is een loodzwaar apparaat uit 1991), die de puls weer terugstuurt naar het meetapparaat. De afstand tussen beide apparaten wordt bepaald door de tijd tussen het wegsturen en weer ontvangen van het infraroodsignaal. Het weerkaatsen van de infrarode straal gebeurt door een prisma (reflector). De exacte coördinaten kun je bepalen in relatie tot vaste meetpunten, die je bijvoorbeeld in een kadaster op kunt vragen.

Een theodoliet met veel ingebouwde techniek wordt een totalstation genoemd en voor 3D-metingen/opnamen kan de 3D laser scanner worden gebruikt.

theodoliet (bouwlasershop):

thedoliet en prisma (universiteit leiden):

antieke theodoliet:

Voor de geschiedenis van de geodesie: de Hollandse cirkel.

De term theodoliet (hoekkijker), voor het eerst gebruikt in 1824, is afkomstig van het modern Latijnse theodelitus, dat in de 16e eeuw gevormd is door Leonard of zijn zoon Thomas Digges, Engelse wiskundigen en astronomen, uit helaas onbekende bestanddelen; bron Etymologiebank.

Eng. theodolite