lod, level of detail, level of development

LOD staat vaak voor Level Of Detail en geeft aan tot welk detail het ontwerp is uitgewerkt in het model. Doel van LOD is om aan te geven in welke fase het bouwtraject zich bevindt, welke aspecten er spelen, welke mate van detail er op een bepaald moment is, welke verfijning nog noodzakelijk is, om stapsgewijs te komen tot één exact (3D) model waar bijna iedere belanghebbende mee kan werken en dat uitgangspunt is voor prijsstelling, fysieke bouw en beheer en onderhoud. Het is voor een deel te vergelijken met Google Maps: bij inzoomen komen steeds meer gegevens beschikbaar met steeds meer details waaruit steeds verfijnder gegevens zijn te halen.

LOD staat ook voor Level Of Development en dat is ook inderdaad zo, maar het gebruik van de term Detail is duidelijker. Een eenvoudig voorbeeld. In het beginstadium is bijvoorbeeld vooralsnog belangrijk dát er een deur moet komen, naarmate het ontwerptraject vordert, wordt afhankelijk van de steeds verfijnder functionele eisen steeds duidelijker: de locatie van de deur, wat voor soort deur (gewone deur, draaideur, schuifdeur, boerendeur e.d.), de afmetingen, het materiaal, de draairichting, wel of geen ruit, de kleur, wel of extra eisen brandwerendheid e.d. Tijdens het ontwerptraject wordt ook helder of er conflicten zijn met andere elementen (elektriciteitsleidingen, hemelwaterafvoer e.d.).

De LOD-niveaus worden o.m. toegepast bij BIM-projecten, dus projecten die met een Bouw Informatie Model werken. De gegevens in het BIM-model kunnen immers worden toegepast voor het 2D- en 3D-model, de fysieke bouw, beheer en onderhoud, maar ook voor herbestemming of sloop (welke materialen kunnen hergebruikt worden). 


afbeelding van allerlei aspecten van een bouwproject die met ontwerp, onderdelen, samenhang, planning, beheer, onderhoud en toekomstige bestemming te maken (kunnen) hebben; 
klik voor groter! (galjema):


Omdat het detailniveau sterk afhankelijk is van het ontwerptraject / modeltraject, is het Level of Detail ingedeeld in een aantal niveaus.


LOD niveau


hoofdkenmerken en omschrijving

LOD 100

hoofdkenmerken: conceptueel, vraagspecificatie, pakket van eisen, schetsontwerp (SO), vooronderzoek, structuurontwerp, bouwvolumes

omschrijving: complex, bouwwerk, ruimte; 
modellering van de bouwmassa, verdeling in gebruiksfuncties, ruimtebeslag op terrein en per verdieping en eventueel per gebruiksfunctie, hoogte, bouwvolume, oriëntatie, globale kostenraming?

LOD 200

hoofdkenmerken: geschatte geometrie, voorlopig ontwerp (VO), element cluster

omschrijving: schattingen van elementen;
onderdelen (elementen), geschatte aantal, vorm, grootte, locatie, hoofdstructuur van de installaties (kanalen, leidingen e.d.; hier al clash-controles?)

LOD 300

hoofdkenmerken: exacte geometrie, definitief ontwerp, detailontwerp (DO) én technisch ontwerp (TO), tekeningen voor vergunningen, bestek, elementen

omschrijving: elementen redelijk nauwkeurig gedefinieerd met omvang en locatie;
exacte afmetingen van de ruimten en andere elementen, grafische weergave op diverse niveaus (systeem, object, samenstel), aantal, vorm, grootte, vooral ook locatie en clash-controles; 
principedetailleringen van belangrijke of beeldbepalende onderdelen voor een goed beeld van de technische uitwerking; leidingen naar componenten gemodelleerd met aansluiting op hoofdtracé;
nog geen uitwerking tot in de kleinste details gemodelleerd in 3D;
prijsvorming aan de hand van de gegevens
vanaf LO 300 wordt ook meer niet-grafische informatie aan het element toegevoegd

LOD 350

eventueel tussenniveau als project omvangrijk is en technische uitwerking complex is; verfijning  van niveau LOD 300, exacte geometrie met verbindingen

omschrijving: nauwkeurige informatie/data van elk element, relatie van element met andere componenten, interfaces met andere systemen

LOD 400

hoofdkenmerken: technische specificatie, fabricagetekeningen, werkvoorbereiding en uitvoering, werk- en productietekeningen, borderellen, geometrie is gereed voor constructie, bouwdeelcomponenten, bestekposten

omschrijving: details voor fabricage, montage, assemblage, installatie op de bouwplaats; 
uitgebreide informatie (vele niet-geometrisch) over alle elementen;
selectie aannemers, installateurs e.d. (of in eerder stadium?)

LOD 500

hoofdkenmerken: "as built", oplevering en gebruik; uitvoering, exploitatie; gegevensbron voor beheer en onderhoud

omschrijving: het model zoals het in werkelijkheid gebouwd is; alle informatie over alle elementen en definities in detail in het model;
bij verbouwing of sloop zijn alle gegevens beschikbaar; voor facility-management kan een gestripte kopie "as built" worden toegepast


Met dank aan:
- Galjema Ontwerp en Uitvoeringsbegeleiding van Installaties 

- Palte Bouwadvies, Engineering & Projectmanagement 

- United BIM 

- BIM Onderwijs 

- Pieters Bouwtechniek 


Zie ook BIM en eventueel parametrisch ontwerpen.