fits

Een fits is een scharnier dat uit twee losse delen bestaat waarbij één van de delen van de fits een vaste pen (pin, stift) heeft, net als de paumelle. Andere typen scharnier hebben losse pennen. De pennen (stiften, soms zijn het bladen) van de fits worden in de zijkant van deur of raam en in het kozijn ingelaten en vastgeschroefd. Bij hout moet dus zowel deur als kozijn worden ingeboord / ingesneden en bij stalen kozijnen en deuren dient er een voorziening te zijn om de pennen of bladen in vast te zetten.

Opmerking: waar hier sprake is van deur kan meestal ook raam worden gelezen. 

Onder meer voor- en nadelen met dank aan R. Janssen & Zn Scharniepunt in ijzerwaren en bouwbeslag.

Voordelen van de fits:
- de pennen bladen of pennen worden aan de ene kant in het kozijn en aan de andere kant in de deurlijst ingebracht
- de pennen en bladen zijn niet zichtbaar
- in gesloten stand van deur is het scharnier niet te verwijderen
- in geopende stand, is de deur, gemakkelijk uit de scharnieren te tillen ("uitlichtbaar")
- er is sprake van een "links of rechts scharnier" (zoals bij de paumelle, zie draairichting van deuren).

Nadelen van de fits:
- alleen geschikt voor opdekdeuren
- inboren nodig (maar er zijn speciale mallen voor diverse typen fitsen)
- minder geschikt voor zware deuren (maar opdekdeuren zijn meestal binnendeuren).

"De vlagfits of vaas is zo ingericht dat het aan/in de deur te bevestigen blad door omdraaien gelijkgesteld of tegengesteld gebruikt kan worden." Eén van de twee vlaggen is bij tegengesteld andersom gedraaid.

Het verschil tussen venster- en deurfitsen schijnt uitsluitend de grootte te zijn.

Let op: de fits wordt in Nederland ook (helaas) inboorpaumelle genoemd.

voorbeeld van een zeer eenvoudige fits (links deurkozijn, rechts deur):

normale fits (de horizontale "pennen" verdwijnen in kozijn en deur); klik voor groter (barbier hardware supplies):

delen van een eenvoudige fits, vrouwelijk deel in deur, mannelijk deel in kozijn (r. janssen & zn scharnierpunt in ijzerwaren en bouwbeslag):

extra vaste stiften voor verhogen van de stevigheid (r. janssen & zn scharnierpunt in ijzerwaren en bouwbeslag):

blad om stiften (geschroefde en vaste) in te bouwen in minder massieve kozijnen (bouwsales):

fits met pen (voor de opdekdeur) én blad (voor het kozijn) als deel dat in het kozijn gaat; klik voor groter (mijndeurenwinkel):

verschil paumelle en fits (r. janssen & zn scharnierpunt in ijzerwaren en bouwbeslag en mijndeurenwinkel):

paumelle   voor stompe deur:	fits (hier met blad in kozijn) voor opdekdeur:

z-model fits (deurbeslag):

vlagfits (de vlaggen / bladen verdwijnen in het kozijn):

tegengestelde vlagfits (de bladen verdwijnen in het kozijn):

gelijkgestelde vlagfits (de bladen verdwijnen in het kozijn):

mal, voorbeeld van een mal voor een regelbare deurfits; klik voor groter (r. janssen & zn scharnierpunt in ijzerwaren en bouwbeslag):

De term fits (type scharnier) is afgeleid van het Franse fiche (pen), uit het Latijnse figere (vasthechten); bron Etymologiebank.

Met dank aan R. Janssen & Zn Scharnierpunt in ijzerwaren en bouwbeslag, Onroerend erfgoed (Monumentenwacht België), De Splinter, Eminent Wonen, Barbier hardware supplies, William Verheyden.

Verg. bijvoorbeeld speun en bochtscharnier.

Eng. (lift off) butt hinge