asbest

Asbest is meestal een grijs vezelachtig mineraal dat vroeger veel in de bouw werd toegepast. Asbesthoudende materialen hadden veel voordelen:
- vrijwel onbrandbaar (hittebestendig)
- warmte-isolerend
- chemisch vrijwel inert
- goede elektrische weerstand
- bestendig tegen micro-organismen
- redelijk goedkoop
- duurzaam (hier wordt bedoeld: het verweert niet snel).

Door de kankerverwekkende eigenschappen van het asbeststof is asbest al langere tijd ook voor de bouwwereld een verboden materiaal. Op Asbestkaart staat bijvoorbeeld bij Producten van welke producten van een leverancier het asbestgehalte is; een leeg vak in de kolom kan betekenen dat het geen asbest bevat.

Kijk op Asbestvrije Schuur om bijvoorbeeld na te gaan of het nuttig en verstandig is het asbest zelf te verwijderen.

Vooral in gebouwen die tussen 1960 en ca. 1985 zijn gebouwd, is asbest in enige vorm aanwezig (o.m. in afvoerpijpen, asbestdraden, vloerbedekking, platen voor verlaagde plafonds, brandwerende deuren, thermische isolatie van leidingen en verwarmingsketels, golfplaten, leien, kitten en verven, dunne afwerkpleisters). In Nederland is sinds 1 juli 1993 het in voorraad hebben, toepassen of bewerken van asbest verboden.

Uitsluitend het inademen van asbestvezels is, bij langdurige blootstelling, een gevaar voor de gezondheid.
Voor bestaande asbesthoudende materialen geldt dat asbest dat vastzit in het materiaal (hard asbest, het zogenoemd hechtgebonden asbest) geen direct risico vormt als:
- het in goede staat is (niet afbrokkelt e.d.) en 
- je er niet dagelijks mee in aanraking komt (over een langere periode) en 
- het niet omvangrijk bewerkt wordt (schuren, veel gaten boren e.d.). 

Alle andere asbesthoudende materialen zouden eigenlijk verwijderd moeten worden, maar er is meestal geen verplichting indien dat materiaal nog in goede staat is. Bij sloop, of wanneer de grenswaarde van asbest in de lucht binnenshuis wordt overschreden, dient het asbest door een gecertificeerd asbestverwijderingsbedrijf verwijderd te worden. "Het uitvoeren van asbestinventarisatie in een niet-sloopsituatie is op basis van de landelijke regelgeving niet verplicht. Is een asbesthoudend product rechtmatig toegepast in bijvoorbeeld een woning, dus voor het verbod in 1993, dan is er geen verplichting vanuit [de] regelgeving om dit materiaal te verwijderen als dit product nog in goede staat is." (Kenniscentrum InfoMil)
Let op: 
- Het verbod op asbestdaken in Nederland, dat vanaf 2025 zou gelden, is door de wijze Eerste Kamer definitief van tafel geveegd.
- Het blijkt wel dat sommige verzekeringsmaatschappijen bang zijn dat er teveel kosten aan het opruimen of vervangen van een asbestdak zijn verbonden, omdat zij zo'n asbestdak niet meer meeverzekeren (bijvoorbeeld bij brandschade). Zeer vervelend voor de eigenaren maar wel begrijpelijk: de wat suffe overheid eist immers dat zo'n dak door een gespecialiseerd bedrijf moet worden afgebroken en dat kost vele, vele malen meer dan nodig is (het is immers asbest in een harde variant en daar zijn maanmanpakken helemaal niet bij nodig!). Door de bekende stroom suffende overheid, suffende Tweede Kamerleden en graaierige asbestverwijderaars is de burger ook hier weer het slachtoffer, zelfs nu het gedwongen verwijderen van asbesthoudende daken van tafel is.
- U kunt als eigenaar van een gebouw niet verplicht worden hard asbest te verwijderen, tenzij het "los-gebonden" is (niet in een ander materiaal gebonden is) of het beschadigd is (waardoor vezels in d elucht kunnen komen).

Voor alle asbest, en zeker voor hard (hechtgebonden) asbest, geldt dat er eigenlijk alleen een risico is "bij inademing van hoge concentraties over een langere periode en zonder of met onvoldoende beschermende maatregelen". Alleen heeft de branche van astbestverwijderaars (en in het verlengde daarvan de overheid) liever niet dat dat algemeen bekend wordt, omdat men er een goed belegde boterham aan heeft; de burger moet toch betalen.
Eigen Huis geeft april 2019 een citaat van TNO: "Een sloper die iedere dag niet-gebonden asbestplafonds afvoert, moet duizenden euro's uitgeven aan goede bescherming. Maar een installateur die eens per maand een gaatje door asbest moet boren heeft voldoende aan een goede stofzuigeraansluiting van een paar tientjes."
De overheid heeft de asbestbranche gevraagd om alternatieve (bedoeld wordt: goedkopere) methoden om asbest te verwijderen. Dat was natuurlijk wat simpel gedacht; de asbestbranche zal de zelf gecreëerde kip met gouden eieren niet snel slachten. En de hele overheid, van laag tot hoog, knikt braaf "ja" als de asbestbranche in veel gevallen volslagen onnodig met witte pakken werkt en even belachelijke nota's stuurt.

Asbest is vaak vermengd met andere materialen waardoor het niet meer als zodanig herkenbaar is, bijvoorbeeld met kunststof tot harde vloertegels. Om zeker te zijn dat er asbest in die producten zit, moet een monster van dat materiaal genomen worden en naar een speciaal laboratorium gestuurd worden. Dat vertraagt het verwijderingsproces en maakt het verwijderen ook duurder.

Wanneer men gedwongen wordt het harde asbest zelf te verwijderen (bijvoorbeeld vanwege de exorbitant hoge kosten die de professionele asbestverwijderaar zelfs voor harde asbest vraagt) dan moet dat wel in een speciale asbest-plastic-zak worden gedaan en ingeleverd worden bij het speciale "vak" van het milieupark. Voor de zekerheid is het wel vereist om een mondkapje op te doen, gewenst is om handschoenen en andere kleding te dragen die weggegooid mogen worden (mondkapje, handschoenen enz. ook in die plastic zak doen). Vóór het verwijderen de asbestplaat met water bevochtigen (tegen opstuiven van vezels) en, vooruit, na het verwijderen jezelf douchen.

Een aantal afkortingen die in deze sfeer veel gebruikt worden:
ACT = actinoliet (groen asbest)
AMO = amosiet (bruin asbest)
ANT = anthofyliet (geel asbest)
CHR = chrysotiel (wit asbest) 
CRO = crocidoliet (blauw asbest)
TRE = tremoliet (grijs asbest) 
en
ADK = AsbestDesKundige (voorheen DTA-C Deskundig Toezichthouder Asbestverwijdering)
CCDA = Centraal College Deskundigen Asbest
DIA = Deskundig Inventariseerder Asbest
SCA = Stichting Certificering Asbest
SMA-rt = StoffenManager Asbest risico-indelingstechniek, een digitaal systeem voor het bepalen van risicoklassen asbest.

Documentatie
- Leidraad asbest, praktische info over asbest, met enkele test op aanwezigheid van asbest

asbest plaat waar de vezelstructuur zichtbaar is:

asbestvezels (het streepje onderaan is 30 micrometer):

asbest dient verwijderd te worden in speciale pakken en met speciale maskers (wal-sloopwerken):

een asbest dak dient vervangen te worden; dakbedekkingen van vóór 1994 kunnen asbest bevatten; wanneer bevat een dak asbest?; klik voor groter! (milieu centraal):

Onder "asbest" wordt verstaan "alle stoffen die een of meer van de volgende vezelachtige silicaten bevatten (CAS staat voor Chemical Abstract Service):
- actinoliet (Cas-nummer 77536–66–4)
- amosiet (Cas-nummer 12172–73–5)
- anthofylliet (Cas-nummer 77536–67–5)
- chrysotiel (Cas-nummer 12001–29–5)
- tremoliet (Cas-nummer 77536–68–6)
- crocidoliet (Cas-nummer 12001-28-4)."

Onder "vezel" wordt verstaan "een deeltje dat langer is dan 5 micrometer, een breedte heeft van minder dan 3 micrometer en een lengte/breedteverhouding van meer dan 3/1".

De kosten van asbestverwijdering voor een ruimte onder 35 m2 is gemiddeld ca. 1200 euro (situatie 2021), afhankelijk van de vorm van het asbesthoudende materiaal, de locatie en de methode waarop het asbest gesaneerd wordt. 
Zie bijvoorbeeld Kosten Asbest.

Asbestverwijderaars zijn o.m.:
- Vlasman Sloopwerken, Asbestsanering e.d. (Alphen a/d Rijn, Zuid-Holland)

- Belas Asbestverwijdering (Uden, Noord-Brabant)

- Rozeboom Sloopwerken (Appingedam, Groningen)

- Demotech Asbestverwijdering (Ulestraten, Limburg)

- Dulo Asbestverwijdering (Honselersdijk, Zuid-Holland)

- Kosse Asbestverwijdering (Elsendorp, Zuid-Holland)

De term asbest is ontleend aan het middeleeuws Latijnse asbestos (asbest), uit het Griekse asbestos lithos (ongebluste kalk, dat "brandt" als er water op geworpen wordt). Dit Griekse woord betekent letterlijk "onblusbaar, onbedwingbaar", en vandaar misschien "niet (door vuur) te blussen (= vernietigen?) (steen)". Die betekenis is onduidelijk; wellicht is het een door volksetymologie beïnvloed leenwoord. Bron o.m. Etymologiebank. Wellicht moet hier voor "onblusbaar" gedacht worden aan "vuurvast".

Zie ook bijvoorbeeld ABC-golfplaat.

Eng. asbestos