kruisbloem, fiaal, fioel

Een kruisbloem (fiaal, fioel) is een (neo)gotische beëindiging van wimbergen, pinakels, frontons en geveltoppen: het bovenste gedeelte is voorzien van bladwerk dat gebundeld is tot een bloem in een kruisvorm. De stam van de kruisbloem heeft vaak een ronde of meerhoekige vorm en heeft aan de onderzijde een wat meer uitstekende ring of bladkrans. 

De eerste tekening van Groninger Kerken geeft een kruisbloem. Op de foto van J.B.A.Terlingen (uitgeverij Matrijs en Cultuurwijzer) is links een kruisbloem en rechts een pinakel te zien.

De termen fiaal en fioel zijn waarschijnlijk hetzelfde woord als het Middelnederlands fiole (fles met een lange hals), waarbij de vorm fiool uit het middeleeuwse Latijn stamt en fiaal uit het klassieke Latijn. De afleiding van het Oudfrans fillole (dochtertje), fiaal zou dan dochtertorentje betekenen, is "geleerde volksetymologie". Bron Etymologiebank.

Verg. piron, hogel.

Eng. crocket, finial