kalibreren

Een machine functioneert zo goed als ze gekalibreerd is. *)

"Kalibreren is het bepalen van de afwijking van een meetinstrument, sensor, referentie of anderszins ten opzichte van een relevante standaard.
Als regel worden de geconstateerde afwijkingen vastgelegd in een kalibratiecertificaat. In tegenstelling tot keuren en ijken wordt geen waardeoordeel (goed- of afgekeurd) geveld over het te kalibreren object. Bij het kalibreren worden geen ingrepen in het instrument verricht.

Bij het justeren worden wel ingrepen gepleegd in het meetinstrument met als doel deze zo nauwkeurig mogelijk te laten functioneren. Vaak wordt hiervoor ook wel het begrip 'afregelen' gebruikt. Het justeren wordt meestal gedaan aan de hand van een kalibratie vooraf. Na het justeren moet het meetmiddel opnieuw gekalibreerd worden. In een goed kalibratiecertificaat staan zowel de meetresultaten van voor en na het justeren. Justeren is het verrichten van handelingen om een meetinstrument, referentie of anderszins zo nauwkeurig mogelijk te laten functioneren, of om deze geschikt te maken voor het te gebruiken doel."

In het dagelijks spraakgebruik wordt onder kalibreren het geheel van kalibreren en justeren verstaan.

voorbeeld van een kalibratie-certificaat van een roterende laser; klik op de afbeelding voor groter (merk topcon, geleverd door hkv ochten):

Documentatie
- Voorbeeld: brochure kalibreren van drukbanden in de betonindustrie (van Kiwa (BMC))

Het woord kalibreren is ontleend aan Frans calibrer (het kaliber van iets bepalen) van het Frans calibre (doorsnee van een vuurmond; gewicht, omvang). Het Franse woord is ontleend aan het Arabische qa-lib (gietvorm voor metalen; schoenmakersleest). Het is niet precies duidelijk hoe de ontlening en ontwikkeling van vorm en betekenis is verlopen; er kan invloed zijn geweest van Italiaans calibro in de oudste betekenis "ring of plaat metaal met een gat, waarmee bij geschut een passende kogel gevonden kan worden", uit het middeleeuws Latijnse calibrum (halsring van gevangen, halsijzer van lastdieren), verwant met het Griekse khalybs (boei). Bron Etymologiebank.

Met dank aan Meettechniek.

Eng. to calibrate

*) Motto van Kiwa-KOAC