Een
dwarskap is, eenvoudig gesteld, een woning of een kapvorm met een zadeldak
dat loodrecht (dwars) op de openbare weg staat.
Jellema
beschrijft het als "elke woning die apart ligt onder twee dakschilden".
Vaak wordt gesproken over een dwarskap als de woning onderdeel uitmaakt van een
rijtje woningen waarvan de kap dwars op de rij huizen staat (eerste rij
afbeeldingen hieronder). Maar ook een kap van een woning loodrecht op de kapconstructie
die evenwijdig is aan de weg, wordt dwarskap genoemd (onderste rij
afbeeldingen).
Wanneer het dakvlak evenwijdig is aan de huizenrij, zoals de afbeelding van de
middelste rij hieronder, dan spreken we van een langskap. Het deel
van de gevel tussen de dakschilden wordt topgevel
genoemd (ook de gehele gevel van zo'n woning heeft die naam).
Een woning met een dwarskap oogt over het algemeen aardiger dan een woning met
een langskap. Soms krijgt men het idee van een grachtenpand of, zeker als er een
combinatie van beide kaptypen is, van een woning uit de 30-jaren woning
(onderste rij afbeeldingen).
De detaillering van de gootconstructie moet bij dwarskappen wel goed worden
uitgevoerd omdat deze over de woning loopt in plaats van erlangs.