dakpanplaat, dakpanprofielplaat

Een dakpanplaat is een plaat die de indruk wekt dat de plaat (en daarmee het dak) bestaat uit werkelijke dakpannen. Vaak bestaat één plaat uit 5 rijen van 6 "kunstmatige dakpannen", maar ook grotere afmetingen komen voor. Het materiaal van de dakpanplaat is staal, aluminium of kunststof. 
Een dakpanplaat is een specifiek type dakplaat; andere typen dakplaten zijn bijvoorbeeld de golfplaat en de strakke, rechte variant van profielstaal.

Dakpanplaten worden meestal toegepast als dakbedekking voor bijvoorbeeld een veranda, tuinhuis, prieel, vakantiehuisje, stal of boerderij.

Voordelen en nadelen
Omdat een dakpanplaat niet keramisch is en bijvoorbeeld bestaat uit een fors aantal "pannen", zijn de voordelen, vergeleken met werkelijke dakpannen: 
- het dak is goedkoper
- het dak is eenvoudiger en sneller gelegd (vooral kunststof dakpanplaten zijn ook in zeer grote afmetingen verkrijgbaar)
- het dak is lichter in gewicht, dus ook bij een zwakkere draagconstructie van het dak toe te passen
- gering in onderhoud
- een geïsoleerde variant dakpanplaat is mogelijk (bij dakpannen is isoleren weer een aparte activiteit)
- een doorzichtige dakpanplaat geeft plaatselijk meer lichtinval
- dakpanplaten zijn ook over een bestaand dak aan te brengen (minder werk, soms meer isolatie; oude asbesthoudende dakbedekking dient op een correcte manier verwijderd te worden).

De nadelen van dakpanplaten zijn ten opzichte van werkelijke dakpannen:
- de bevestigingsschroeven zijn soms goed zichtbaar (niet altijd; let hier eventueel op bij het uitzoeken van de dakpanplaten)
- de afwerking aan de randen is vaak met een duidelijk metalen of kunststof hoekprofiel (wel in dezelfde kleur als de platen; ook nokvorsten in plaats van platte of hoekige profielen zijn mogelijk waardoor meer het uiterlijk van een pannendak ontstaat) 
- de platen laten tijdens storm en regen meer geluid door (vooral metalen platen; de geïsoleerde variant heeft hier minder last van)
- de kleur kan na verloop van jaren wat doffer worden.

Let op: 
- de minimale hellingshoek waarbij dakpanplaten kunnen worden toegepast verschilt per merk en type (meestal vanaf 10 graden, i.v.m. de afwatering)
- de werkende breedte en hoogte van de dakpanplaten verschillen per leverancier en model
- er zijn duidelijke verschillen in het uiterlijk van dakpanplaten (een te gladde toplaag geeft teveel een uiterlijk van namaak; ook zijn er dakpanplaten waarvan de "kunstmatige dakpannen" wat dikker lijken waardoor ze meer op echte dakpannen lijken)
- er zijn verschillende manieren om dakpanplaten te leggen / bevestigen.

Isolatie
Dakpanplaten zijn ook in een geïsoleerde versie verkrijgbaar. Bij de niet-geïsoleerde variant kan er bij een meer of minder gesloten ruimte condens ontstaan aan de onderzijde van de plaat (kan gaan druppen en schimmelvorming geven); er kan wel een zogenoemd "anti-drup" vilt worden aangebracht waar het vocht tijdelijk wordt opgenomen en het bij andere weersomstandigheden weer afstaat).

Kleuren
De coating kan in een aantal kleuren worden geleverd; dit verschilt per leverancier; meestal is standaard een stuk of 6 tot 10 kleuren beschikbaar. 
De meest gekozen kleuren dakpanplaat zijn terracotta (RAL 3009, oxiderood) en antraciet (RAL 7016), waardoor de dakpanplaten meer gelijkenis vertonen met echte dakpannen, maar ook lichtgrijs (RAL 9006, blank aluminiumkleurig) en olijfgroen (RAL 6007, chroomoxidegroen) zijn regelmatig voorkomende kleuren. 
Bij de metalen dakpanplaten is de kleur verwerkt in een beschermende coating, zodat de plaat beter beschermd is tegen weersinvloeden. Bij de kunststofplaten zal de plaat meestal door-en-door gekleurd zijn.
De kleur van de onderzijde van de dakpanplaat is afhankelijk van de leverancier ("interieurkleur"). Stalen platen kunnen aan beide zijden verzinkt zijn.

Afwerking
De afwerking van het dak gebeurt met bijvoorbeeld windveren, halfronde nok, profielstroken (speciale vulstroken onder de onderste "pannenlaag"), profielbanden (o.m. tussen nokvorst en bovenste plaat) en dakdoorvoeren.
De windveren en nok zijn vaak van hetzelfde materiaal als de dakpanplaten, maar dat geeft soms een wat eenvoudig uiterlijk; natuurlijk kunnen ook houten windveren en keramische nokvorsten worden toegepast (wel nokvorsten van dezelfde kleur en maatvoering toepassen).
Scherfjes en ander stof van het zagen en boren moeten van de dakpanplaat worden verwijderd; deze deeltjes gaan vaak roesten en beschadigen op die manier de plaat.

Verschillen in materiaal
Tussen staal, aluminium en kunststof als materiaal voor dakpanplaten zitten verschillen (de redactie heeft geen persoonlijke ervaringen met dakpanplaten; de voor- en nadelen zijn vergaard aan de hand van gegevens van verschillende leveranciers):

Het leggen van stalen dakpanplaten (gegevens van Beplatingswinkel)
Volg de leginstructies van de leverancier!
"Op twee manieren kunnen stalen dakpanplaten gelegd worden. De eerste manier is met panlatten en de andere werkwijze is met behulp van een houten plaat. 

Voordat u start met het leggen van stalen dakpanplaten, ongeacht welke werkwijze wordt gehanteerd, is het verstandig een plank te leggen op het dak. U loopt of staat dan niet rechtstreeks op de platen. Daarnaast adviseren wij altijd van links naar rechts te werken, omdat de rand voor de aansluiting met de volgende plaat dan aan de juiste kant zit. Deze rand zorgt ervoor dat het dak waterdicht gelegd wordt.
Gebruik bij het op maat snijden van de stalen platen een knabbelschaar of een fijne metaalzaag. Wij raden aan nooit een slijptol te gebruiken, want de gloeiende deeltjes kunnen de coating beschadigen. Wanneer de beschermende coating toch beschadigd is, kan er roest ontstaan. Is er een beschadiging ontstaan? Werk de beschadigde plekken dan altijd bij met een lakstift. 

Werkwijze 1: dakpanplaten leggen met panlatten
Voordat gestart wordt met het monteren van de dakpanplaten, dienen over de langsrichting van het dak tengellatten te worden gelegd. Op deze tengellatten worden vervolgens de panlatten bevestigd. Houd hierbij rekening met een minimale dakhelling van 10 graden. De afstand tussen de panlatten is hart op hart 700 mm. U kunt er ook voor kiezen een panlat te leggen onder elke pan, dan is de afstand hart op hart 350 mm.
Leg 2 panlatten, waarvan de onderste lat 1 cm dikker is, bij de goot. De volgende panlatten worden onder het begin van elke tweede pan vastgemaakt. 
Plaats de schroeven in het dal (van de golf van de pan), net onder het begin van elke pan. Schroef in de onderste en bovenste panlat in elk dal een schroef. Bij de tussenliggende panlatten is het genoeg om pan om pan een schroef te bevestigen. 

Werkwijze 2: dakpanplaten monteren met behulp van een houten plaat
Er is ook een eenvoudigere methode om dakpanplaten te monteren. Hierbij worden geen panlatten gebruikt, maar een houten plaat. Wij adviseren hiervoor een watervast verlijmde multiplex plaat. Voordeel is dat de dakpanplaten rechtstreeks op de houten plaat geschroefd kunnen worden. Voor de zekerheid kan er een dampwerende folie onder gelegd worden.
Op de houten plaat worden de dakpanplaten rechtstreeks geschroefd. Plaats de schroeven in het dal van de pan. Schroef in de onderste en bovenste rij dakpannen in elk dal een schroef. Bij de tussenliggende rij dakpannen is het voldoende om pan om pan een schroef te bevestigen. 

Als u klaar bent met het monteren van de platen, moet het dak nog afgewerkt worden. Hiervoor gebruikt u een windveer en een nok. Werk de zijkant van het dak af met een windveer en werk de nok van het dak af met een halfronde nok.
Wij adviseren gebruik te maken van speciale dakpanplaat schroeven, de zogeheten dakpanschroef in bijvoorbeeld de maat 6,3*38. De schroeven zijn verkrijgbaar in dezelfde kleur als het dak en hebben een speciale rubberen ring, zodat het gat waterdicht wordt.
Voor meer informatie of advies kan er contact worden opgenomen opgenomen met Beplatingswinkel."

het leggen van kunststof dakpanplaten op panlatten; klik voor groter (dakbedekking-experts):

boerderij met metalen dakpanplaten, uilenbord en halfronde nokvorsten (hier waarschijnlijk zelfs van keramiek...); klik voor groter! (sjouke veenstra rietdekkers):

schuur met metalen dakpanplaten en overstek; klik voor groter (aquaplan):

selectie van kunststof dakpanplaten; klik voor groter (dakbedekking-experts):

tengels en panlatten voor bevestiging van de dakpanplaten, met een dampwerende folie; klik voor groter:

montage metalen dakpanlatten; klik voor groter! (beplatingswinkel):

Documentatie
- Dakpanplaten enkelwandig (van Frank Treuren)

Verg. golfplaat, profielstaal (profielplaat).
Zie eventueel ook dakbedekking.

Met dank aan o.m. Beplatingswinkel, Dakbedekking-experts, Aquaplan, Nautracom en Frank Treuren.