![]() |
![]() |
![]() |
Een
gek is een draaibare kap op een schoorsteen. De gek kan van hout of metaal zijn.
Hij richt zich door de windvaan op de wind, zodat de rook aan de open
zijde (van de wind afgekeerd) onbelemmerd weg kan stromen. Door de
langs de schoorsteenkap stromende wind zorgt deze voor meer
"trek" in de schoorsteen. De gek wordt eigenlijk alleen nog
bij open haarden gebruikt en vooral als er extra trek nodig is.
Een kwibus is een gek met een
grotere opening.
gek, actief met de wind meedraiende rvs-kap op de schoorsteen (tilmar): ![]() |
gek bij een amerikaans huis, waarschijnlijk niet meedraaiend met de wind: ![]() |
gek, draaibare kap op een schoorsteen (bouwkundige termen van haslinghuis en janse): ![]() |
gek, een (hof)nar: ![]() |
De oorsprong van het woord gek, ook in de betekenis van
dwaas, staat niet vast. Nielsen verbindt gek met Noors (dial.) geiga
(waggelen) en Duits (dial.) geigen (heen en weer bewegen). Ook bestaat de
opvatting dat het oorspronkelijk een Nederduits woord was met de betekenis
"hofnar", dat pas in de 14e eeuw in het Middelnederlands
doordringt. Bron Etymologiebank.
De term gek voor de draaibare kap is waarschijnlijk naar analogie van de
muts (narrenkap) van de hofnar.
Kwibus is een andere benaming voor een zot of gek.
Zie verder bij schoorsteenkap.